سیاوش رضایی
خبرنگار
«یک وقتی چند اقتصاددان بودند که سرقیمت ارز همیشه با ما چانه می‌زدند. مثلاً می‌گفتند اگر دلار از 3800 تومان بشود 4200 تومان، تمام ایران گلستان می‌شود و می‌گفتند اگر دلار 4200 تومان شود، صادرات ما دو برابر می‌شود. به هر حال ما برای آنها احترام قائلیم و اما نباید فقط یک بعد داستان را ببینیم. اقتصاد دانش پیچیده‌ای است. اقتصاد کتاب نیست، بعضی‌ها فکر می‌کنند اقتصاد کتاب است و فرمول‌هایی که درکتاب خوانده‌اند. نه اقتصاد خیلی فراز و نشیب دارد.» این بخشی از سخنان اخیر حسن روحانی رئیس جمهوری درجمع مدیران وزارت امور اقتصادی و دارایی است. دراین جلسه رئیس جمهوری بحث واقعی شدن نرخ ارز را مطرح کرده است. ازدهه‌های گذشته همواره دولت با این پیش فرض که رشد نرخ ارز باعث بالا رفتن سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود و قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد، سعی کرده است تا با استفاده از درآمدهای نفتی خود پول ملی را تقویت و نرخ ارز را ثابت نگهدارد. این درحالی است که بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که پایین نگه داشتن مصنوعی نرخ ارز و تعدیل نکردن آن با نرخ تورم به شوک‌های ارزی منجر می‌شود برهمین اساس دولت می‌بایست نرخ ارز را به صورت تدریجی به نرخ واقعی آن نزدیک کنند. به اعتقاد این دسته از اقتصاددانان درصورتی که نرخ ارز با تورم تعدیل شود می‌تواند باعث رشد تولید و صادرات شود. دراین صورت تولید توجیه پیدا می‌کند و انگیزه‌ها برای صادرات کالا افزایش و واردات کاهش می‌یابد. اما التهابات ارزی ماه‌های اخیر که از اواخر زمستان سال گذشته کلید خورد، موجب شد تا درمدت کوتاهی به یکباره نرخ ارز جهش کند. درحالی که دولت نرخ یکسان دلار را 4200 تومان تعیین کرده بود در بازار آزاد این ارز به 20 هزار تومان نزدیک شد. ولی این شوک و جهش تنها به نااطمینانی‌ها دامن زد و در بسیاری از بخش‌ها توجیه تولید را از بین برد.
غنی نژاد: سوءتفاهم پیش آمده
موسی غنی‌نژاد از مدافعان اقتصاد آزاد به «ایران» می‌گوید: به نظر من در این خصوص برای رئیس جمهوری، سوءتفاهمی به وجود آمده چرا که هیچ اقتصاددان معتقد به اقتصاد آزاد نرخ تعیین نمی‌کند و به‌طور قطعی درباره قیمت‌ها نظر نمی‌دهد. این اقتصاددان می‌افزاید: اقتصاددانان معتقد به اقتصاد آزاد همواره به همه سیاستگذاران توصیه‌های مشخصی داشته‌اند که اولاً از سرکوب قیمت‌ها بویژه سرکوب قیمت ارز دست بردارند و ثانیاً اجازه دهند که ساز و کار بازار، قیمت‌ها را تعیین کند. ضمن آن‌که اصول اقتصاد آزاد در همه جای دنیا ثابت است و بدین گونه نیست که به یک بال آن اجازه پرواز دهیم و بال دیگر را محکم بگیریم و بگوییم پرواز کن. غنی‌نژاد می‌افزاید: رئیس جمهوری فرموده‌اند که اقتصاددانان از روی کتاب حرف می‌زنند، طبیعی است که علم اقتصاد در کتاب باشد و اقتصاددان با استناد به آموخته هایش برای سیاستگذاران نسخه بنویسد. این موضوع که با واقعی شدن قیمت ارز، فضا برای صادرات کالاهای کشور ایجاد می‌شود یک موضوعی است که همه اقتصاددانان بر سر آن اجماع دارند اما این هنر سیاستگذار است که از این فرصت استفاده کرده و به صادرات محصولات داخلی بها دهد نه اینکه به بهانه تأمین نیاز داخل جلوی صادرات را بگیرد.او می‌گوید: هیچ اقتصاددانی تک متغیره فکر نمی‌کند و نمی‌گوید که اگر یک متغیر تغییر کند آنگاه همه مشکلات حل شده و به تعبیر ایشان ایران گلستان خواهد شد. اقتصاد آزاد بر اساس تعامل با دنیا تعریف شده و نیازمند آن است که در کنار خود یک دیپلماسی اقتصادی قوی داشته باشد نه اینکه در مرزها بسته باشد و توقع صادرات از آن داشته باشیم.
اقتصاد در کتاب است
محمد طبیبیان اقتصاددان نیز درباره سخنان رئیس جمهوری در کانال تلگرامی خود نوشت: لطفاً اقتصاددانی که گفته است اگر دلار از 3800 به 4200 تومان افزایش یابد ایران گلستان می‌شود را معرفی کنید. وی ادامه داد: اقتصاد مانند سایر علوم درکتاب است اگر کسی کتاب را درست نخوانده باشد با 500 سال کار اداری و تجاری هم اقتصاد را نخواهد دانست. کاش ستیز با دانش اقتصاد متوقف می‌شد چرا که بسیاری از روندها را اصلاح می‌کرد نه اینکه ایران گلستان شود بلکه روال امور معقول می‌شد.
تئوری صرف ما را به خطا می‌برد
محمد خوش چهره اقتصاددان دراین باره معتقد است که قبل از اینکه درباره دولتی بودن یا آزاد بودن اقتصاد ایران بحث کنیم باید گفت، دولت در بخش‌هایی که نباید دخالت می‌کند و دربخش‌هایی که باید دخالت کند، حضور کمرنگی دارد. وی درگفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه برخی حل مشکلات را به مسائل تئوری و نظری گره می‌زنند، گفت: این درحالی است که میان تئوری و واقعیت‌های اقتصاد تفاوت بسیاری وجود دارد. در تئوری‌ها به واقعیت‌های جهانی و مسائل بومی کشور دقت نمی‌شود. برای مثال رقابت تئوریکال است ولی درعمل تبعیض‌های جهانی، تورم و سیاست شرایط را تغییر می‌دهد. به گفته وی اینکه تئوری‌های صرف اقتصادی را مبنا قرار دهیم اشتباه است. کسانی که تئوریکال فکر می‌کنند به این واقعیت توجه نمی کنند که در هر نظریه پیش فرض‌هایی وجود دارد. برای مثال درخصوص رابطه و تأثیرنرخ ارز بر صادرات در یک اقتصاد آزاد و رقابتی قرار نداریم که رشد نرخ ارز به افزایش صادرات بینجامد. از سوی دیگر برخلاف سایر کشورها هم‌اکنون موانع بزرگی مانند انتقال پول و تحریم در برابر رونق صادرات ما قرار دارد. بنابراین برای اینکه درباره تأثیر نرخ ارز بر صادرات بحث کنیم باید تمام پیش فرض‌ها و شرایطی که ممکن است برای هر کشور متفاوت باشد را لحاظ کنیم. این اقتصاددان ادامه داد: برهمین اساس برخی از کشورها با هدف رشد صادرات به‌صورت مصنوعی ارزش پول ملی خود را کاهش می‌دهند که به طور قطع برای تمام کشورها جواب نمی‌دهد. بنابراین نرخ ارز در شرایط خاصی به رونق صادرات منجر می‌شود وگرنه چین به قدرت اول تجارت جهانی بدل نمی‌شد چرا که امریکا براحتی با افت ارزش دلار مقابل آن می‌ایستاد. خوش چهره تأکید کرد: برخی افراد اقتصاد را تک بعدی می‌بینند و برهمین اساس آن را ناقص اجرا می‌کنند. دراین خصوص «فردریچ لیست» اقتصاددان آلمانی و بنیانگذار مکتب حمایت‌گرایی (پروتکشنیسم) می‌گوید درعلم اقتصاد واحدی که در همه جای دنیا کارایی داشته باشد، وجود ندارد چرا که هر کشور باید بسته به شرایط و وضعیت خود علم اقتصاد را تبیین کند. وی دردوران جنگ جهانی دوم طی سخنرانی که در کنگره امریکا انجام داد رئیس جمهوری این کشور را متقاعد کرد تا جلوی واردات کالا از انگلیس گرفته شود و به جای آن از تولیدکنندگان داخلی حمایت شود.این استاد دانشگاه افزود: درصورتی که بپذیریم در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی هستیم باید سیاست‌های اقتصادی را نیز با این شرایط هماهنگ کنیم دراین صورت بسیاری از سیاست‌هایی که هم‌اکنون اجرا می‌شود اشتباه است.
نااطمینانی تأثیر نرخ ارز بر صادرات را از بین برد
 زهرا کریمی اقتصاددان نیز در خصوص سخنان رئیس جمهوری درباره تأثیر نرخ ارز به «ایران» گفت: در نشستی که اقتصاددانان با رئیس جمهوری داشتند، به نرخ 6 هزار تومان برای دلار رسیده بودند. در واقع به اعتقاد اکثر اقتصاددانان نرخ دلار در پایان سال گذشته بر اساس نرخ تورم باید به 6 هزار تومان می‌رسید. وی افزود: اگر نرخ ارز با نرخ تورم - که در 40 سال گذشته حدود 20 درصد بوده - تطابق پیدا نکند به معنای افزایش هزینه‌ها برای تولید داخل است. وقتی نرخ ارز ثابت نگه‌داشته شود به دلیل اینکه در کشورهایی که شریک تجاری ما هستند چنین تورمی وجود ندارد، کالاهای خارجی برای مصرف کننده داخلی ارزان می‌شود و درنتیجه واردات به‌صرفه می‌شود. وی توضیح داد: برهمین اساس از اواسط دولت احمدی‌نژاد تولیدکنندگان پوشاک و لوازم ورزشی به واردکننده تبدیل شدند چرا که ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز قدرت رقابتی تولید را از بین می‌برد. در فاصله سال‌های 86 تا 90 حدود 4 هزار بنگاه صنعتی با بیش از 10 نفر کارگر تعطیل شد. این استاد دانشگاه مازندران درپاسخ به این پرسش که چرا با وجود رشد جهشی نرخ ارز، صادرات رونق پیدا نکرد گفت: با رشد نرخ ارز کشورهای همسایه برای خرید کالاهای ایرانی هجوم آوردند چرا که برای آنها بشدت ارزان شده بود، بنابراین رشد نرخ ارز در صادرات تأثیر داشته است چرا که اقتصاد قوانین خاص خود را دارد. به گفته وی اما اینکه چرا صادرات بخش صنعتی ما رشد نداشت به چشم‌انداز مبهم و نااطمینانی اقتصاد مربوط می‌شود. در واقع نااطمینانی تأثیر نرخ ارز بر صادرات را از بین برده است. تولیدات صنعتی و کشاورزی ما به نهاده‌های وارداتی نیازمندند و به دلیل اینکه به آینده اطمینان ندارند بنابراین انگیزه‌ای برای تولید ندارند.
شروط   تأثیر نرخ ارز بر صادرات
پویا جبل عاملی اقتصاددان دیگری است که در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره سخنان رئیس جمهوری معتقد است: از سوی اقتصاددانان توصیه‌هایی به رئیس جمهوری شده بود که نرخ ارز را با تورم تعدیل کند. چرا که اگر این اتفاق نیفتد به شوک ارزی منجر می‌شود. این درحالی است که دقیقاً همین پیش‌بینی محقق شد و عدم تعدیل نرخ به یک شوک ختم شد. درواقع تعدیل نکردن نرخ در 4 تا 5 سال اخیر یکی از دلایل اصلی شوک ارزی بود.وی ادامه داد: درخصوص تأثیر نرخ ارز بر صادرات نیز باید گفت درصورتی که تعدیل نرخ ارز به صورت آرام و نه شوک آور انجام شود می‌تواند به رشد تولید و صادرات هم کمک کند چرا که رشد نرخ ارز تولید داخلی را توجیه پذیر می‌کند این درحالی است که هم‌اکنون با یک شوک ارزی مواجه شدیم که باعث بی‌ثباتی شده است. به گفته وی بررسی رشد نرخ ارز در دوره‌های گذشته نشان می‌دهد که هرگاه از مرحله شوک عبور کردیم صادرات از رشد نرخ ارز تأثیر پذیرفته است اما درصورتی که تعدیل نرخ ارز ادامه پیدا نکند دوباره صادرات ضربه می‌خورد. جبل عاملی تأکید کرد: در ابتدا برای تولید و صادرات باید انگیزه وجود داشته باشد وقتی نرخ ارز به جایی می‌رسد که تولید هیچ کالایی مقرون به صرفه نیست انگیزه‌ای باقی نمی‌ماند.
رشد تولید و صادرات برنامه‌ریزی می‌خواهد
علی مزیکی اقتصاددان درگفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره اعتقاد دارد: اقتصاددانانی که می‌گویند اگر نرخ ارز افزایش یابد ایران گلستان می‌شود نگاهی سطحی به اقتصاد دارند. به‌طور معمول کسانی که این نظر را دارند تنها ازمنظر کلان به اقتصاد می‌نگرند و اقتصاد خرد را لحاظ نمی‌کنند این درحالی است که پایه‌های اقتصاد خرد بسیار مهم‌تر از کلان است. به گفته وی برای اینکه رشد نرخ ارز همانند کاری که کشور چین می‌کند به رشد صادرات بینجامد نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری هستیم. بدین منظور بنگاه‌ها باید توان افزایش ظرفیت تولید را داشته باشند که این کار به سرمایه‌گذاری احتیاج دارد. اما آیا ما برای رشد تولید و صادرات برنامه‌ریزی کردیم؟ وی ادامه داد: علاوه براین درخصوص تأثیر نرخ ارز بر تولید و صادرات مسائل زیادی دخیل و تأثیرگذار است که یکی از آنها انگیزه و اطمینان به آینده اقتصاد است. درحالی که هم‌اکنون سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی انگیزه‌ای برای تولید ندارند چراکه نمی‌دانند در آینده چه اتفاقی رخ می‌دهد. از سوی دیگر حتی با فرض این که رشد نرخ ارز موجب افزایش صادرات شود باید دید آیا این صادرات به نفع اقتصاد ملی است یا خیر؟ مزیکی با اشاره به این که بحث انحراف قیمت و زیرساخت‌ها مسائل را در ایران بغرنج می‌کند گفت: دولت به دلیل درآمدهای نفتی پول ملی را تقویت می‌کند و امروزه به دلیل اینکه توان آن را ندارد نرخ ارز افزایش یافته است، بنابراین ممکن است با تغییر شرایط دوباره به این کار اقدام کند. این اقتصاددان در ادامه درباره سخنان رئیس جمهوری خطاب به اقتصاددانان افزود: دولت مگر چقدر از خدمات اقتصاددانان استفاده کرده است که حال گرانی ارز را به گردن آنها می‌اندازد. اقتصاددانان توصیه‌های دیگری هم کرده‌اند که به آنها توجه نشده است. با این حال من هم معتقدم که اقتصاددانان ما به دلیل این که از خدمات آنها استفاده نمی‌شود اقتصاددان نیستند و باید برای اصلاحات، از خارج اقتصاددان وارد کنیم.


تأثیر کاهش نرخ ارز بر صادرات

لطفعلی بخشی
نایب رئیس انجمن اقتصاددانان ایران
فرمایشات اخیر ریاست جمهوری در مورد نظر نادرست اقتصاددانان در مورد افزایش سریع صادرات کشور در صورت افزایش نرخ ارز، در میان اقتصاددانان کشور با بهت و حیرت روبه‌رو  شد. در حقیقت هر اقتصاددانی بخوبی می‌داند که نرخ ارز یکی از چندین عامل اثر‌گذار بر صادرات است و افزایش نرخ ارز به تنهایی قادر به افزایش حجم صادرات نیست.
در زمینه صادرات و مراودات تجاری، قیمت کالا در بازار بین‌المللی تنها عامل برای تصمیم‌گیری نیست و افزایش صادرات پیش نیازهای بسیاری فراتر از نرخ ارز دارد که در صورت آماده نبودن آن پیش نیازها کاهش نرخ ارز کمک چندانی به افزایش صادرات نخواهد کرد.
کشورهای خریدارعلاوه بر کیفیت کالا و ارتباط آن با قیمت، موارد زیر را نیز در سیاست‌های مبادلاتی خود لحاظ می‌کند:
رابطه سیاسی
هر کشوری بخوبی می‌داند که خرید کالا از کشوری دیگر، موجب تقویت نظام اقتصادی و سیاسی آن کشور می‌شود. به عبارت دیگر مبادلات کالا با کشورهای دوست توصیه می‌شود. بنابراین اگر روابط حسنه‌ای با کشوری برقرار نباشد علاقه‌ای به گسترش مناسبات تجاری وجود نخواهد داشت. تحریم‌ها در عرصه بین‌المللی آشکار‌ترین شیوه ابراز دشمنی (بدون جنگ) کشوری با کشور دیگر است و به زبان ساده به معنی محروم کردن آن کشور از امتیازات استفاده از بازار و کالاهای ساخت خود است. کشور ما متأسفانه در عرصه بین‌المللی دوستان زیادی ندارد و تحریم‌ها و احتمال محروم شدن از چرخه دلار و عدم دسترسی به بازار امریکا موجب احتیاط بیشتر کشورها در معاملات با ایران شده است.
دلایل اقتصادی
به دلیل عدم سرمایه‌گذاری کافی در صنایع کشور در سال های طولانی، تکنولوژی تولید در کشور در بسیاری زمینه‌ها آن چنان پیشرفته نیست. در زمینه‌های معدودی مانند پتروشیمی و تولید فولاد سرمایه‌گذاری انجام شده و دارای تولید مناسبی هستیم. در زمینه همین تولیدات نیز در دنیا بی‌رقیب نیستیم و در کوتاه مدت احتمال افزایش سریع بازار صادراتی آنها امکان پذیر نیست.
تداوم قوانین، مقررات و ثبات
از جمله مواردی که کشورهای خریدار توجه زیادی برای انتخاب فروشنده کالاها دارند امکان تداوم تولید و عرضه و همچنین ثبات مقررات و قوانین کشورها در بلند مدت است. به عبارتی کشورهای کم ثبات از نظر تولید و مقررات و قوانین، نمی‌توانند تأمین کننده مطمئنی برای اقلام مورد نیاز در کشورهای صنعتی باشند.
کشش تولید
در مواردی کاهش نرخ ارز می‌تواند انگیزه صادرات کشور را افزایش دهد لیکن تولید بسیاری از کالاها در کشور ما تقریباً بی‌کشش است. زیرا افزایش تولید نیارمند واردات مواد اولیه و قطعات است که متأسفانه کندی و پیچیدگی سیستم اداری مانع از آن است که بتوان مواد اولیه و قطعات آنها را سریعاً تأمین نمود و صادرات آن را افزایش داد.
امیدوارم با این تجربه تلخ، جناب رئیس جمهور دایره مشاورین اقتصادی خود را گسترش دهند و از اقتصاددانان طیف های مختلف برای مشاوره و تصمیم‌گیری بهره گیرند.

فرانک جواهری / پیروز حناچی دیروز با اختلاف یک رأی به‌عنوان چهاردمین شهردار تهران انتخاب شد. حناچی استاد تمام دانشگاه تهران است و معتقد است تنها راه نجات تهران خلاقیت است. شهردار جدید تهران که بیش از یک سال و نیم در دو پست معاون عمرانی و معماری شهرداری مشغول بود، اعتقاد دارد بحران‌های شهرداری، بدنه سنگین و منابع مالی ناپایدار است. او ناامید نیست و می‌گوید تهران چاره‌ای جز تغییر ندارد. در ادامه گفت‌و‌گوی کوتاه با شهردار تهران را بخوانید:
چگونه می‌خواهید تهران را با 56 هزار میلیارد تومان بدهی و ۶۸ هزار کارمند بدون شهر فروشی اداره کنید؟
از موقعی که باب شهر فروشی برای اداره امور شهر آغاز شد ما معتقد بودیم، که این روش به بن‌بست خواهد رسید. اگر روزی کسی برای دریافت پروانه مراجعه نکند، آیا امور شهرداری باید متوقف شود؟وابستگی صدرصدی درآمدهای شهرداری به ساخت و ساز اعم از قانونی و غیرقانونی، یک اشتباه استراتژیک بود. مردم به ما امید بستند و در اداره امور شهر، تغییر می‌خواستند. در ده کلانشهر کشور تغییرات جدی و معناداری رخ داد، نظام مدیریت شهری باید به این تغییرات پاسخ قانع‌کننده‌ای بدهد و مشخص کند این تغییر چگونه و حوزه‌های که مردم آن را لمس کنند، اتفاق خواهد افتاد. ناچار هستیم نگاه متفاوت به شهر تهران داشته باشیم، سالهاست که کشورهای پیشرفته در همه دنیا خیابان جدیدی را به شهر اضافه نمی‌کنند. نگاه به شهر باید تغییر کند، به جای پول و اتوبان بیشتر و نگاه سیویل(عمرانی) باید نگاه خلاقانه به شهر داشته باشیم. تنها راه ایجاد سرمایه اجتماعی و توسعه قلمرو عمومی است، همان اتفاقی که در تپه‌های عباس آباد و پل طبیعت افتاد. توسعه فضایی که مردم بازیگر اصلی آن هستند. تهران مملو از این ظرفیت‌هاست و مهم این است که افرادی را انتخاب کنیم که این ظرفیت‌ها را می‌شناسند و می‌توانند آنها را توسعه دهند.
سؤال من چیز دیگری بود. مسأله این است که بحران مالی در شهرداری تهران مانع تحقق این وعده‌ها شده و بودجه شهرداری فقط نگهداشت می‌شود. راه‌حل شما چیست؟
دو بحران جدی در شهر وجود دارد؛ اول بدنه سنگین و لَخت شهرداری و دوم منابع مالی ناپایدار است. تغییر در نحوه درآمدزایی از منابع پایدار به منابع ناپایدارتغییری یک روزه نیست و نیازمند یک برنامه میان مدت و حداقل پنج ساله دارد. در این راستا بخشی از بودجه‌های جاری باید کنترل شده و معتدل گردد. دولت هم لایحه منابع پایدار را به مجلس داده و در میان مدت می‌توان روی آن حساب کرد. بخشی از مالیات‌های محلی باید به مدیریت شهری اختصاص پیدا کند و این روال در همه دنیا وجود دارد. معتقدم شهر تهران ظرفیت‌های مغفولی دارد که به آنها پرداخته نشده است. یکی از راه‌های تأمین منابع پارادایم شیفت از صدور پروانه به سمت خلاقیت است. این کار به صورت آنی ممکن نیست، اما چاره‌ای هم جز این نداریم. باید با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان زمینه خدمات بیشتر را فراهم کنیم. من مثل شما ناامید نیستم و معتقدم این کار در این شرایط سخت هم ممکن است.ظرفیت ایجاد اشتغال در شهرداری از دولت بیشتر است اگر بدنه شهرداری را اخراج کنیم، به فوجی از معترضین تبدیل خواهند شد که در آینده جلوی شهرداری تجمع می‌کنند. باید با روش اقتصادی برد-برد با آنها برخورد کنیم طوری که احساس کنند با جداشدن از بدنه شهرداری به برد دست پیدا کردند.
شهرداری تهران همواره پست پر حاشیه‌ای بوده است. آیا شما نگران نیستید؟
من در این مورد قضاوت نمی‌کنم ولی تجربه‌ام نشان می‌دهد، هرکجا که تصمیمی پشت درهای بسته گرفته شود، می‌تواند منبع فساد باشد. باطل السحر این مسأله استفاده از رکن چهارم دموکراسی و گردش آزاد اطلاعات است. اگر در برخی حوزه‌های شهری فساد وجود دارد به خاطر بخشی از اطلاعات است که منتشر نمی‌شود. اگر فضای اجتماعی در اداره امور شهر حساس بوده و به این حساسیت دامن‌ زده شود، مطمئن باشید این اتفاقات نمی‌افتد. ما در دوره قبل نتیجه فشار افکار عمومی روی حفظ باغ‌ها را شاهد بودیم. باید به نهادهای مدنی بها داده و به آنها اجازه اظهار نظر داده شود. اعضای شورای شهر و مدیران شهرداری باید تحمل انتقاد و نظرات را داشته باشند.

2 و 21

فرحناز دهقی
خبرنگار
تجاوز به سرزمین و حق مردم فلسطین دیگر اسباب نگرانی رهبران کشورهای عربی نمی‌شود. نشانه‌اش هم آنکه در تازه‌ ترین اقدام رژیم صهیونیستی طی کمتر از 24 ساعت دست کم 10 فلسطینی شهید شدند، یک عملیات کماندویی در قلب غزه اجرا شد، یکی از رهبران جنبش مقاومت به شهادت رسید، در گوشه‌ای دیگر، گروهی تلاش کردند دست به ربایش و ترور بزنند و مقرهای متعدد امدادرسانی در نوار غزه هدف باران موشک‌های صهیونیست‌ها شد، اما هیچ یک از همسایگان عربی فلسطین، نه تنها کوچک‌ترین واکنشی نشان ندادند، بلکه قطر تهدید کرد که «اگر مردم فلسطین به درگیری پایان ندهند، کمک‌هایش را به حماس قطع خواهد کرد.» سکوت کشورهای عربی برای ناظران بیانگر یک چیز است، آنها مصرانه به ریسیدن کلاف «عادی‌سازی روابط با اسرائیل» مشغولند.
به‌گزارش الجزیره، تنها صدای اعتراض‌آمیزی که از همسایگان مردم فلسطین به پا خاست صدای جنبش حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن بود که تجاوزهای اسرائیل به فلسطین را محکوم کردند. حزب‌الله اعلام کرد: «نیروهای مقاومت درسی به دشمن دادند که آنان را به فکر کردن قبل از انجام هر گونه تجاوزی وا می‌دارد. ما تجاوز ادامه‌دار صهیونیست‌ها به نوار غزه و ترور شنیعی که توسط نیروهای اشغالگر صورت گرفت، را محکوم می‌کنیم.»
به‌گزارش میدل‌ایست‌آی، اندکی پس از اعلام بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل، فشارها علیه فلسطینی‌ها بیشتر شد اما واکنش همسایگان عربی‌اش به فجایعی که علیه مردم نوار غزه صورت می‌گرفت، کمتر و کمتر شده است. اگر واکنش‌ها را معیار سنجش حساسیت این کشورها نسبت به موضوع فلسطین در نظر بگیریم، بدرستی می‌توان نتیجه گرفت، فلسطین دیگر برای کشورهای عربی اولویت نیست. دیگر در کشورهای عربی و اکثریت مسلمان، شاهد تظاهرات و اعتراضات کوبنده علیه اقدامات امریکا و اسرائیل در فلسطین نیستیم. با توجه به تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر ایجاد برقراری روابط دوستانه میان کشورهای عربی و اسرائیل، آنچه امروز شاهدش هستیم این است که این طرح تا حد زیادی موفق بوده است. نخستین نشانه آن را باید در کنفرانس سازمان اسلامی در استانبول جست که اندکی پس از انتقال سفارت امریکا از تل آویو به قدس برگزار شد. در این کنفرانس که درباره بررسی عواقب و جوانب تصمیم دونالد ترامپ بود، از 57 کشور عضو، تنها 16 کشور شرکت کردند. دبیرکل این کنفرانس در واکنش به بی‌توجهی اعضا نسبت به آن گفت: «بیت‌المقدس باید اولویت تمام کشورهای عربی و مسلمان باشد، اما پاسخ آنها حیرت‌انگیز است. پشت جوانان فلسطینی خالی شده است و این برای ما بسیار دردناک است.»
پس از ورود ترامپ به کاخ سفید، او با سپردن مأموریت اجرا کردن «معامله قرن» به داماد خود  تصمیم داشت روابط میان فلسطین و اسرائیل را بهبود ببخشد، اما در پی ضرباتی که بر پیکر زخمی فلسطین فرود آورد، مقام‌های فلسطینی اعلام کردند امریکا «دیگر صلاحیت برقراری صلح را ندارد». در چنین شرایطی کشورهای عربی خود وارد میدان شدند و بدون فوت وقت به سوی عادی‌سازی روابط شان با رژیم صهیونیستی حتی بدون حضور فلسطین خیز برداشتند. بی‌عملی کشورهای عربی در برابر تجاوزهای مکرر رژیم صهیونیستی، علت دیگری هم دارد: شکافی که پس از بهار عربی در بدنه روابط آنها ایجاد شد، باعث چند دستگی آنها در مسائل مختلف جهان عرب شد که حمایت از گروه‌های مختلف فلسطینی از آن جمله است. اکنون اجماع نظر کشورهای عربی درباره فلسطین از میان رفته است و سکوت مطمئن‌ترین و امن‌ترین واکنش به اقدامات رژیم صهیونیستی و امریکا در فلسطین است.
رقابت کشورهای عربی بر سر دوستی با اسرائیل
آرون دیوید میلر، کارشناس مسائل خاورمیانه در آتلانتیک نوشته است: «بنیامین نتانیاهو با وجود پرونده فساد مالی همسر، چالش‌های مربوط به مشاور امنیت ملی و رئیس موساد، هرطور که بود سفری به عمان کرد تا با سلطان قابوس دیدار کند و درباره مسائلی که همه می‌دانیم چیست، با او گفت‌و‌گو کند. ماهیت دیدارها و صلحی که به وضوح می‌توان دید، سرشار از تضاد است. از آخرین روند صلح واقعی میان کشورهای اعراب و اسرائیل در دهه 90 میلادی، این جدی‌ترین سازشی است که پشت پرده صورت می‌گیرد. اما فلسطین که خود هسته اصلی این محور باید باشد، در آن حضور ندارد. نتانیاهو به‌دنبال گسترش این نگرش در جهان است که فلسطین باعث خصومت و دشمنی اسرائیل و کشورهای عربی است و بدون این کشور هم می‌شود با کشورهای عربی به صلح رسید. البته شاید کشورهای عربی همچنان با اسرائیل مخالف باشند اما قطعاً رهبران عرب دیگر چنین نظری ندارند. از قطر و عربستان گرفته تا عمان و مصر که حتی مأموریت پیدا کرده‌اند، مقام‌های فلسطینی را بر سر میز مذاکره با اسرائیل بنشانند، بر سر دوستی با اسرائیل ماراتن گذاشته‌اند. نتانیاهو اخیراً خطاب به کنست، پارلمان اسرائیل، گفت: «رابطه میان کشورهای حوزه خلیج فارس و اسرائیل صمیمانه‌تر از چیزی است که دیگران فکر می‌کنند» تا پرده از این بردارد که از مدت‌ها پیش اراده‌ای در کشورهای عربی برای صلح با اسرائیل صورت گرفته بود. سفر وزیر فرهنگ و ورزش اسرائیل، یکی از تندروترین چهره‌های کابینه نتانیاهو علیه فلسطینی‌ها، به ابوظبی نیز نشان از آن دارد که این تغییرات سیاسی را در دیپلماسی ورزشی هم می‌توان دید. این رویدادها میوه سیاست‌ خارجی اسرائیل است که با همکاری جارد کوشنر قدم به قدم به فصل باردهی‌اش نزدیک شد. حالا کابینه اسرائیل با کمک همسایگان عربی‌اش به آنچه از مدت‌ها پیش در سر داشته رسیده است: فلسطین اهمیتش را برای رهبران کشورهای عربی از دست داده است. آنجا که وزیر خارجه عمان زبان کشورهای عربی شد و گفت: «اسرائیل دولتی حاضر در منطقه است و ما همه این را می‌دانیم و جهان هم باید از این واقعیت آگاه باشد» لحظه‌ای بود که نتانیاهو با خرسندی لبخندی زد و نفس راحتی کشید.»
جسیسون لمون نیز در مجله نیوزویک درباره چشم‌انداز روابط اسرائیل با کشورهای عربی نوشته است: «گزارش‌ها نشان می‌دهد به غیر از ایران، تمام کشورهای حوزه خلیج فارس در تلاشند روابط خود را با اسرائیل بهبود بخشند و همکاری‌های اطلاعاتی‌شان را آغاز کرده‌اند. اگرچه احتمالاً مردم این کشورها با این سیاست موافق نیستند، اما عزم رهبران شان برای عادی‌سازی روابط جدی است.»
شب خونبار غزه
روز دوشنبه با غروب خورشید در آسمان غزه، باران موشک بر سر مردم فلسطین آغاز شد و به گزارش الجزیره، چهار فلسطینی کشته و ده‌ها نفر زخمی شدند. پس از آن نیروهای مقاومت وارد عمل شدند و بیش از 400 موشک با بردهای مختلف به سمت شهرک‌های صهیونیست‌نشین شلیک کردند که باعث ایجاد رعب و وحشت در میان اسرائیلی‌ها و فرار نزدیک به 75 هزار نفر به پناهگاه‌ها شد و براساس گزارش منابع صهیونیستی، یکی از شهروندان اراضی اشغالی کشته شده است. از سال 2014 تاکنون، این خشونت‌بارترین درگیری میان فلسطین و اسرائیل است. در حمله اسرائیل به نوار غزه، نهادهای خدمات‌رسان و ساختمان شبکه ماهواره‌ای الاقصی در غرب نوار غزه بمباران شد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در واکنش به این حملات گفت: «تحولات اخیر در نوار غزه بسیار نگران‌کننده و فاجعه‌ای غیر قابل توصیف هستند. ما خواهان توقف فوری این خشونت‌ها هستیم.»


یادداشت
مقاومت، حامی اصلی مردم فلسطین

ناصر ابوشریف
نماینده جنبش جهاد اسلامی در تهران
اکثر دولت‌های عربی‌ای که امروز در منطقه وجود دارند، همزمان با رژیم صهیونیست‌ها موجودیت پیدا کردند. با پایان جنگ جهانی اول، دولت عثمانی که نتوانسته بود در جنگ پیروز شود و تسلیم شکست شده بود، حاکمیت بر بسیاری از کشورهای منطقه را از دست داد و این کشورها با استفاده از این شکست توانستند حکومت خود را ایجاد کنند. آن زمان حاکمان این کشورها پذیرفتند موجودیت اسرائیل را قبول کنند و به‌دلیل تأمین امنیت خود با استعمار کنار بیایند. حاکمان کشورهای عربی از همان ابتدا با رژیم صهیونیستی هماهنگ و مزدوران طرح‌های غربی بودند. پذیرش استعمار در ابتدا پنهانی بود اما همان‌طور که امروز شاهدش هستیم، ارتباط با رژیم صهیونیستی آشکار شده و دیگر هیچ تلاشی برای پنهان ماندن همکاری‌ها نمی‌شود. حالا کشورهای عربی علناً نشان می‌دهند با اسرائیل روابط خوبی دارند و بابت آن شرمساری ندارند. مردم کشورهای عربی اگرچه سکوت کرده‌اند، اما با برادران فلسطینی خود همدلی دارند و در جبهه استعمار قرار نمی‌گیرند. آنها قلباً از اینکه حاکمانشان علیه مردم فلسطین ایستاده‌اند ناراحت هستند. به‌رغم اجماعی که در منطقه تحت حمایت از استعمار شکل گرفته، ملت فلسطین و جنبش مقاومت همچنان زنده‌ هستند. هر تلاشی که در منطقه صورت می‌گیرد، روح عدالت‌جوی و حق‌طلب مردم فلسطین را هوشیارتر می‌کند. جهان باید بداند، با وجود تازیانه‌های استعمار، محور مقاومت آماده مبارزه و حمایت از حقوق مردم فلسطین است و اگر جبهه جوانان فلسطینی تنها مانده، مقاومت همچنان پشت مردم فلسطین است. پایگاه اصلی مقاومت حاضر است و برای حمایت از مردم فلسطین از همیشه آماده‌تر است.

احسان بداغی
خبرنگار پارلمانی
موج جدید حمله‌ها به محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان شروع شد؛ این بار بر سر اظهارات او درباره پولشویی گسترده در ایران در گفت‌وگو با «خبرآنلاین». مخالفان دولت نسبت‌های مختلفی به سخنان او داده‌اند؛ از «آتو به دشمن» گرفته تا «تهمت به نظام». بخش مهم سخنان ظریف که زمینه‌ساز این حملات به او شده را می‌شود در چهار جمله کلیدی او خلاصه کرد؛ «پولشویی گسترده در ایران یک واقعیت است»، «خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند»، «آنجاهایی که هزاران میلیارد پولشویی انجام می‌دهند، حتماً آنقدر توان مالی دارند که ده‌ها یا صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی در کشور علیه قوانین ضدپولشویی کنند» و در نهایت اینکه «کسانی که گردش مالی یک معامله‌شان ۳۰ هزار میلیارد تومان است، آنقدر توان مالی دارند که مبلغی برابر با کل بودجه وزارت خارجه را صرف یک مورد فضاسازی بکنند.» رهبری رسانه‌ای حمله جدید به ظریف در فاصله کمتر از یک روز بعد از انتشار سخنان او توسط روزنامه کیهان و خبرگزاری فارس انجام می‌شود. کیهان در شماره روز گذشته خود در دو تیتر متفاوت در صفحه اول به این موضوع پرداخته است.

موج جدید حمله‌ها به محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان شروع شد؛ این بار بر سر اظهارات او درباره پولشویی گسترده در ایران در گفت‌وگو با «خبرآنلاین». مخالفان دولت نسبت‌های مختلفی به سخنان او داده‌اند؛ از «آتو به دشمن» گرفته تا «تهمت به نظام». بخش مهم سخنان ظریف که زمینه‌ساز این حملات به او شده را می‌شود در چهار جمله کلیدی او خلاصه کرد؛ «پولشویی گسترده در ایران یک واقعیت است»، «خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند»، «آنجاهایی که هزاران میلیارد پولشویی انجام می‌دهند، حتماً آنقدر توان مالی دارند که ده‌ها یا صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی در کشور علیه قوانین ضدپولشویی ایجاد کنند» و در نهایت اینکه «کسانی که گردش مالی یک معامله‌شان ۳۰ هزار میلیارد تومان است، آنقدر توان مالی دارند که مبلغی برابر با کل بودجه وزارت خارجه را صرف یک مورد فضاسازی بکنند.»
فرمان آتش علیه ظریف
رهبری رسانه‌ای حمله جدید به ظریف در فاصله کمتر از یک روز بعد از انتشار سخنان او توسط روزنامه کیهان و خبرگزاری فارس انجام می‌شود. کیهان در شماره روز گذشته خود خود در دو تیتر متفاوت در صفحه اول به این موضوع پرداخته. این روزنامه در گزارش خبری خودش سخنان وزیر خارجه را نسنجیده دانسته و در مطلب دیگری که توسط حسین شریعتمداری نوشته شده، آورده است: «جناب ظریف! چرا دقیقاً هنگامی که امریکا و اروپا برای تصویب لوایح چهارگانه FATF در کشورمان یقه چاک می‌دهند و فشار می‌آورند، جنابعالی ایران اسلامی را به پولشویی گسترده متهم می‌کنید؟!» حسین شریعتمداری همچنین از ظریف خواسته تا پولشویان را به دستگاه قضایی معرفی کند. خبرگزاری فارس هم مطالب متعددی سخنان ظریف را «آتو به دشمن»، «خصمانه»، «علیه منافع ملی»، «مورد استناد و استقبال امریکا»، «تهمت به نظام» و... خوانده است.
تناقض دلواپسان؛ از دو برابر کردن آمار قاچاق تا اعتراض به ظریف
همه این هجمه ها در حالی صورت می گیرد که حجم بالای اقتصاد غیرقانونی، زیرزمینی و قاچاق در ایران برای هیچ کس پوشیده نیست. حتی خود معترضان به ظریف سال‌هاست که ضمن کوچک ارزیابی کردن ارقام اعلام شده توسط دولت، تأکید دارند تنها رقم قاچاق کالا در ایران سالانه بیش از 20 میلیارد و حتی تا 25 میلیارد دلار است. حال آنکه دولت این رقم را 12 و نیم میلیارد دلار عنوان کرده که مورد قبول این جریان سیاسی نیست. حالا جریانی که خودش مدعی است فقط حجم قاچاق کالا در کشور دو برابر ارقام اعلام دولت می‌باشد، چطور و چگونه از سخنان ظریف درباره پولشویی برآشفته است؟ آیا آن مخالفت با آمار دولت و این برآشفتگی یک تناقض نیست؟ آیا بهتر نبود مخالفان دولت قبل از پرخاش‌های اخیر علیه وزیر خارجه درباره ادعاهای سابق خود مبنی بر وجود 25 میلیارد دلار قاچاق سالانه در کشور توضیح می‌دادند؟ مسأله این است که وقتی این جریان سیاسی وجود سالانه 25 میلیارد دلار قاچاق سالانه را پذیرفته باشد، به طور طبیعی هم باید قبول کند که پول ناشی از این حجم قاچاق باید در پروسه‌هایی به قول معروف «شسته» شده و با پاک کردن رد پاهای موجود، وارد سیستم بانکی و مالی کشور شود. آیا این حقیقت که مورد تأکید این عده بوده، در واقع ترجمه همان چیزی نیست که ظریف مدعی شده است؟ در یک نمونه آماری بسیار ساده، پدرام سلطانی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در تأیید اظهارات ظریف نوشته که «حداقل گردش مالى ماهانه برخى فعالیت‌هاى دالتون‌هاى وطنى در ایران: قاچاق سوخت ٢٠ هزار میلیارد تومان، قاچاق مواد مخدر ٥ هزار میلیارد تومان، قاچاق کالا ١٠ هزار میلیارد تومان، اقتصاد زیرزمینى ١٠ هزار میلیارد تومان و...» او پرسیده که «با اجرایى شدن FATF و نظام جامع مالیاتى این پول‌ها را چگونه جابه‌جا کنند؟!»
اکاذیبی که علیه منافع ملی بود
در میان برآشفتگان از سخنان ظریف، نام نمایندگان مخالف دولت خوش می‌درخشد. آنها ظریف را متهم به تهمت به نظام و سوژه دادن به امریکا کرده‌اند. رسانه‌های مخالف دولت هم به شکل گسترده مشغول بازنشر این موضعگیری‌ها هستند. در چند ماه گذشته همین طیف‌ها دو ادعای فوق‌العاده مهم را مطرح کرده بودند دوتابعیتی بودن رئیس جمهوری و برخی مقامات دولتی و اعطای اقامت امریکا به 2 هزار و 500 نفر از خانواده‌های مقامات دولتی در جریان برجام. این ادعاها برای ماه‌ها بازتاب جهانی یافت تا جایی که یک بار حتی شخص ترامپ با استناد به سخنان مجتبی ذوالنور، نماینده نزدیک به جبهه پایداری درباره 2 هزار و 500 گرین کارت جنجالی، توئیت‌هایی نوشت. این ادعاها یک ماه پیش رسماً توسط اطلاعات سپاه تکذیب شد. سؤال این است که دلواپسان امروز سخنان ظریف، در آن موعد چرا نه تنها کوچک‌ترین تعرضی به این دست ادعاها نداشتند و حتی یک بار هم بابت طرح آنها توضیح نخواستند؟ چرا وقتی اطلاعات سپاه اعلام کرد آن ادعاها «دروغ» بوده‌اند، رسانه‌ها و سیاستمداران معترض امروز حتی خبر تکذیبیه اطلاعات سپاه را هم منتشر نکردند؟
روایت جدید نماینده رکورددار تکذیب
از قضا دیروز کریمی قدوسی که مطرح‌ترین چهره سیاسی در طرح مسائل تکذیب شده علیه دولت و وزارت خارجه است، در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس با بیان اینکه «ظریف دستاوردهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را زیر سؤال برده»، مدعی شد که وزیر خارجه پیش‌تر در یک مرحله استعفا داده و اکنون هم «دیر یا زود به مرز تقدیم استعفایش به دولت و رئیس‌ جمهوری خواهد رسید.» او ظریف را «قهرمان پوشالی» خوانده و گفته که «باید ظریف به عنوان مجرم در اتخاذ اظهارات مختلف علیه امنیت ملی تحت تعقیب دستگاه‌های امنیتی بخصوص دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی قرار گیرد.» کریمی قدوسی کسی است که تابستان امسال با ادعای غیر قابل باور «جمع‌آوری اطلاعات از کف خیابان»، ادعای دوتابعیتی بودن رئیس جمهوری و مقامات دولتی را مطرح کرده بود. حالا سؤال اینجاست او چطور به جای توضیح درباره آن اتهامات تکذیب شده خود که بارها مورد استناد مقامات خارجی قرار گرفته بود، به طرح ادعاهای جدید علیه ظریف پرداخته است؟ کریمی قدوسی ماه‌هاست که توضیح نداده چطور و چگونه اطلاعات فوق محرمانه 210 مدیر دوتابعیتی را به دست آورده است که ادعا می‌کند، از طریق «فراخوان عمومی» و «از کف خیابان» جمع‌آوری کرده است؟ با این تفاسیر به نظر نمی‌رسد که استاندارد این دست رسانه‌ها و افراد در تعریف «منافع ملی» و «آتو به دشمن» آنچنان هم عادلانه و منصفانه باشد. این در حالی است که علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه و کمیسیون امنیت ملی مجلس در کنایه‌ای به ادعاهای کریمی قدوسی در حساب شخصی توئیتر خود نوشت: «نماینده‌ای که به دلیل افشای اسناد طبقه‌بندی وزارت اطلاعات در مجلس هنوز (با توهم مصونیتش) به مراجع امنیتی و قضایی پاسخگو نبوده، برای واقعیتی تلخ در سخنان دکتر ظریف مدعی وی شده است!! ظریف گوشه‌ای از پشت پرده مخالفت‌ها با  FATF و لوایح چهارگانه را عیان ساخته شما چرا برآشفته شده‌اید؟»
اول بازی جدید علیه دولت
موافقان دولت اما ارزیابی دیگری از این موج جدید حملات دارند. حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس جمهوری با مخاطب قرار دادن مخالفان دولت گفته است: «به اصولگرایان قدیم و جدید پیشنهاد می‌کنم تلاش نکنند عجولانه به سخنان دکتر ظریف واکنش نشان دهند. کمی صبر کنید ضمیر مرجعش را خواهد یافت.» همین طور سید محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در ارزیابی مشابهی به «ایرنا» گفته است: «هجمه کنندگان به ظریف، علیه خود افشاگری می‌کنند.» غلامرضا حیدری، نماینده مجلس نیز سخنان ظریف را دلسوزانه خوانده است. با این وضعیت به نظر می‌رسد جبهه تازه‌ای میان موافقان و مخالفان دولت در زمین سیاست خارجی باز شده. اهمیت این جبهه جدید آن است که محور دعوا بحث قدیمی‌تر FATF است. بحثی که ماه‌هاست محور دوقطبی‌های سیاسی کشور شده. در آستانه بررسی مجدد لایحه CFT در مجلس و تعیین تکلیف دو لایحه منتظر مانده در مجمع تشخیص مصلحت نظام بعید نیست که فضای سیاسی کشور تنش‌های جدید و دنباله‌داری را به بهانه سخنان اخیر وزیر خارجه تجربه کند. تنشی که آغاز آن از دیروز کلید خورده است.

11 تا 14

«ایران»: عبدالله کوثری، بیست و دوم آبان‌ماه یکهزار و سیصد و بیست و پنج در همدان به دنیا آمد. در رشته اقتصاد در دانشگاه ملی سابق تحصیل کرد، از سال‌های جوانی مأنوس با زبان انگلیسی بود و نخستین سال‌های جوانی به شاعری پرداخت و در دهه پنجاه نخستین مجموعه شعرش را با عنوان «از پنجره به شهر هرم‌ها»، منتشر کرد اما در سال‌های بعد به ترجمه روی آورد. به قلم این شاعر و مترجم کتاب‌های متعددی منتشر شده است از آن جمله می‌توان اشاره کرد به، «نبرد»، «کنستانسیا»، «زندانی لاس لوماس»، «پوست انداختن»، «خودم با دیگران»، «گرینگوی پیر»، «آئورا» از آثار کارلوس فوئنتس، «کینکاس بوربا» نوشته ماشادو د آسیس، «استاد شیشه‌ای» نوشته میگل سروانتس، «مرگ در آند»، «گفت‌و‌گو در کاتدرال»، «جنگ آخرالزمان»، «سور بز»، از نوشته‌های ماریو بارگاس یوسا و...

عباس مخبر
مترجم
با پیامکی، تولد عبدالله کوثری را تبریک گفتم و برایش نوشتم؛ به این جهان خوش آمدید و چه خوب است، که هستید.با خودم فکر می‌کردم اگر عبدالله کوثری نبود چه کسی می‌خواست این همه کتاب‌های خوب را به زیبایی و بلاغت و خلاقیت به فارسی برگرداند؟! آیا اگر عبدالله کوثری رمان‌های خلاق و خواندنی از ادبیات امریکای لاتین را به فارسی ترجمه نمی‌کرد، دیگرانی می‌توانستند این بار بر زمین مانده را بردارند؟! بی‌شک اگر عبدالله کوثری نبود، جهان ایرانی وجودی مهم را کم داشت.بیش از بیست سال است با این مترجم زبده و انسان شریف در پیوند و دوستی و معاشرت هستم و معمولاً در انتشارات آگاه، دیدار‌های دوستانه و دورهمی‌های شبانه هم را می‌دیدیم و می‌بینیم و با دوستان مشترکی مانند حسین حسین‌خانی، نصرالله کسائیان و... از کار و احوال و گاه بی‌گاه هم سیاست سخن می‌گفتیم و می‌گوییم. من ترجمه‌های ایشان، از آثار ادبیات امریکای لاتین را خوانده‌ام و بسیار دوست دارم و از آنجایی که بسیار خوش ذوق است و درک درستی از نثر و زبان فارسی دارد، ترجمه‌های خواندنی را پیش روی مخاطب می‌گذارد و به دلیل اینکه شاعر است و نگاه و جهانی شاعرانه دارد، بازتاب این نثر و نگاه شاعرانه را می‌توان در ترجمه‌هایش دید. او آثار درخور و نویسندگان مهمی را به ادبیات فارسی و مخاطب‌های رمان و داستان در ایران معرفی کرده ست و کوشیده تا آثاری را انتخاب کند که به وضعیت و زیست امروز ایران نزدیک باشد. از سویی او انسانی مهربان و خوش‌مشرب است، همه این ویژگی‌ها از او چهره‌هایی متمایز ساخت است. برایش آرزوی تندرستی و شادی دارم.

حسین حسین‌خانی
مدیر نشر آگاه
نخستین آشـــنایی مـــن بـــا عبـــدالله کوثـــــــری بـــــــــــه ســــال‌ یکهــــزار و سیصد و شصت بازمی‌گــردد، سی و هفت سال از آن نخستین دیدار‌ها و آشنایی ما می‌گذرد.خاطرم هست در آن سال‌ها نخستین اثری که از ایشان چاپ کردیم یک مجموعه شعر بود. او از شعرای خوش ذوق و خلاق ادبیات مدرن فارسی و از ارادتمندان احمد شاملو بود. بسیار خوش قریحه بود و خلاقانه شعر می‌نوشت. چند زمانی در زمینه ویرایش آثار و کتاب‌های عرصه اقتصادی مشغول شد و با توجه به درک دقیق از نثر فارسی در ویراست آثار بسیار خوب عمل می‌کرد. در همه ایام شاعری و ویرایش به رمان عشق می‌ورزید و بسیار می‌خواند و زبان انگلیسی هم به خوبی می‌دانست و پس از چندی به ترجمه روی آورد و خاطرم هست ما کتاب «آنتوان بلوایه» نوشته پل نیزان را با ترجمه عبدالله کوثری منتشر کردیم. این اثر در آن روزگار بسیار معروف شده بود و ژان پل سارتر هم نقد مفصل بر این اثر نوشته بود. از آن سال‌ها تا امروز این همکاری و دوستی صمیمانه ادامه یافته است و من از دوستی با عبدالله کوثری عزیز افتخار می‌کنم. او در گذر ایام اشراف بسیار خوبی بر ادبیات امریکای لاتین پیدا کرده است و بی‌شک بررسی ادبیات امریکای لاتین در ایران بدون توجه به تلاش‌های عبدالله کوثری اعتباری ندارد. علاوه بر عمری فعالیت این مترجم پیشکسوت و بزرگ، انسان شریف و صمیمی و مهربان و بی‌‌آلایش است. برای دوست عزیزم آرزوی تندرستی و شادی دارم. عبدالله کوثری عزیزم تولدت بر همه ما دوستداران فرهنگ و هنر ایران مبارک.

عباس عبدی
تحلیلگر سیاسی
از هنگامی که در بهار امسال یعنی در دهم اردیبهشت سال 1397، به دستور مقامات قضایی تلگرام فیلتر شد، دستور اکید داده شد که نهادهای دولتی یا وابسته به حکومت از تلگرام خارج شوند و به شبکه‌های اجتماعی جدیدی که مورد حمایت رسمی بود، بروند. از همان زمان به طور مکرر نوشته شد که این کار نه تنها مفید و نتیجه‌بخش نیست، بلکه عوارض زیادی هم دارد. اولین عارضه آن رواج فیلترشکن است که دسترسی به سایت‌های ناهنجار و غیراخلاقی و... را آسان می‌کند. در حالی که بیشتر مردم علاقه‌ای به استفاده از فیلترشکن ندارند و دلیلی هم نمی‌بینند از آن استفاده کنند ولی با فیلتر شدن تلگرام، این منع برداشته شد و حتی استفاده جوانان و نوجوانان نیز از فیلترشکن امری ناپسند تلقی نگردید و این یکی از بزرگ‌ترین زیان‌های فیلترینگ تلگرام بود.
زیان دیگرش غیبت نهادها و رسانه‌های رسمی از تلگرام بود. آنها که بعضاً دارای صدها هزار خواننده بودند، از تلگرام رفتند در حالی که در شبکه‌های جدیدالتأسیس کسی نمی‌آمد، لذا خوانندگان‌شان از صدها هزار نفر به زیر 10 هزار نفر رسید و لذا به این طریق زیان بزرگی به اطلاع‌رسانی رسمی زدند.
از سوی دیگر گمان می‌کردند با فیلترینگ تلگرام مردم از آن بیرون می‌روند، ولی پس از یک نزول موقتی، دوباره وضعیت استفاده از آن به جایگاه اول برگشت و مسأله مهم این بود که این کار مردم را در برابر سیاست رسمی قرار داد و دست به مقاومت مدنی زدند و از انجام دستور رسمی و به ظاهر قانونی استنکاف کردند و این بزرگ‌ترین زیان این تصمیم بود. بنابراین با فیلترینگ که بسیاری نسبت به قانونی بودن آن ابهام داشتند، نه تنها تلگرام را تضعیف نکردند، بلکه آن را از وجود نیروهای رسمی طرفدار حکومت خالی کردند و نظام اطلاع‌رسانی ضعیف حکومت را ضعیف‌تر کردند و استفاده از فیلترشکن را رواج دادند و حرمت تصمیمات قضایی و حکومتی را بیش از پیش خدشه‌دار کردند.
اکنون حدود 6 ماه از آن تصمیم می‌گذرد و در این فاصله با ایجاد برنامه‌هایی به نام ‌هاتگرام و تلگرام طلایی سعی کردند که از بار مشکلات آن تصمیم کم کنند تا در نهایت در روزهای گذشته مهاجرت معکوس به تلگرام از طریق این دو برنامه آغاز شد با این توجیه که:
«وزارت ارتباطات و قوه قضائیه، دو پیام‌رسان طلاگرام و هاتگرام را قانونی می‌دانند و فیلتر نکرده‌اند، بنابراین برای فعالیت در این پیام‌رسان‌ها، منعی نیست.» البته به یاد نداشتند که در حکم فیلترینگ تلگرام آمده بود که: «اعمال مسدودسازی تلگرام باید به نحوی اجرا شود که محتوای شبکه مذکور با هیچ نرم‌افزاری (اعم از فیلترشکن و نظایر آن) در کشور قابل دسترس نباشد.»
این رفتار چون کلاه شرعی‌های قدیمی است. در گذشته برای گرفتن ربا، به جای مبلغ ربا، مثلاً یک قوطی کبریت یک ریالی را 10 هزار تومان می‌فروختند تا مصداق خرید و فروش باشد و ربا تلقی نشود، ولی همه می‌دانستند که این کلاه شرعی است. اکنون پس از این همه تجربیات گوناگون در امور اجتماعی و رسانه‌ای نیز دوباره به همان شیوه‌ها متوسل شده‌ایم. معلوم نیست چرا اصل چنین حضوری را حرام اعلام کردند که امروز متوسل به این توجیه یا کلاه شرعی شوند؟ این گونه مواجهه با امور فرهنگی و حکومتی جز خسارت نتیجه دیگری ندارد. در نهایت هم قضیه عادی‌سازی می‌شود و تنها موجب بی‌اعتباری تصمیمات و احکام صادره می‌شود. نمونه آن خلاف شرع اعلام شدن پرداخت پول پیش به جای اجاره مسکن بود. مثلاً اگر اجاره 30 میلیون تومان، یا معادل صد میلیون پول پیش بود ولی برای مجاز بودن و حرام تلقی نشدن، صد میلیون پول پیش را قرض‌الحسنه می‌نوشتند و هزار تومان هم اجاره ماهانه در نظر گرفته می‌شد!
شاید تصور شود که این تصمیم فقط در مورد تلگرام مشکل داشته است ولی قبلاً در مورد ماهواره هم همین گونه تصمیم گرفته شد. قبل از آن در مورد ویدئو و قبل‌تر در مورد فاکس. بسیاری از تصمیمات فرهنگی همین گونه اتخاذ شده است. باید چه اتفاقی رخ دهد تا مدیران متوجه شوند که این  شیوه تصمیم‌گیری ره به هیچ دهی نمی‌برد و جز شکست هیچ نتیجه‌ای ندارد؟
با این گونه سیاست‌ها نمی‌توان امور جامعه را به سرانجام رساند، باید یک بازنگری اساسی صورت داد. خیلی صریح و شفاف بگوییم اشتباه شده و باید راه رفته را بازگشت.

خالد قدومی
نماینده جنبش حماس در ایران

برخی دولت‌هایی که مدعی جانبداری از حقوق بشر و مخالفت با جنایت‌های جنگی و ظلم علیه بشریت هستند، بیانیه‌هایی در محکومیت حملات موشکی مقاومت (به اراضی اشغالی) صادر کردند و خواستار توقف حملات علیه «اسرائیل» شدند؟!
بله، بخاطر اینکه ظالم، جنایتکار و طرف متجاوز رژیم صهیونیستی است. اینجا است که دیگر در دولت‌های غربی خبری از محکومیت این رژیم نیست و هرگونه توجیهی برای جنایت این رژیم می‌آورند و بخاطر اینکه طرف مورد ظلم واقع شده ملت مظلوم فلسطین است که ده‌ها سال است تحت محاصره و اشغالگری قرار دارد، قوانین و نظام‌های بین‌المللی از محکومیت طرف متجاوز بازمی‌ایستند. در روزی که رؤسای بیش از 70 کشور از جمله بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم جنایتکار صهیونیستی در پاریس یکصدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول و آغاز دوران امنیت و آرامش در جهان را جشن گرفتند، فرماندهان ارتش رژیم اشغالگر تصمیم به انجام عملیاتی تروریستی در داخل نوار تحت محاصره غزه گرفتند که از سخت‌ترین شرایط زندگی رنج می‌برد و مبارزان و افراد بی‌گناهی که از حق زندگی خود دفاع می‌کنند، در آن کشته می‌شوند.
ماشین کشتار دشمن صهیونیستی از روز گذشته تا این لحظه 6 فلسطینی را به شهادت رسانده و بیش از 25 نفر دیگر را زخمی کرده است و 7 ساختمان و بیش از 80 واحد مسکونی را به‌طور کامل تخریب و خسارت‌هایی را به 950 واحد دیگر وارد کرده است، از جمله ساختمان تلویزیون الاقصی و مجتمع رحمت که چندین دفتر رسانه‌ای در داخل آن قرار داشت.
بله، ظاهراً رژیم صهیونیستی از قبل چنین برنامه‌ای برای غزه داشت؛ زیرا نتانیاهو تنها 5 ساعت قبل از آغاز عملیات جنایتکارانه علیه ملت فلسطین در پاریس اعلام کرد که امکان رسیدن به راه حل سیاسی با غزه وجود ندارد و باید با آنها همانند داعش تعامل کنیم که منظور او قتل و کشتار و تخریب بود. باید به عرض خوانندگان برسانم که اوضاع میدانی و سیاسی به گونه‌ای است که انتظار می‌رفت مذاکرات برای آرام‌سازی اوضاع تحت نظارت مصر به توافقی برسد که مانع از تشدید تنش در غزه شود، اما گویا طرف صهیونیستی پاسخ خود را در میدان داد، این‌گونه که 7 نفر از افسران و نظامیان این رژیم وارد منطقه شرقی خان یونس در جنوب نوار غزه که منطقه‌ای باز است، شده و حدود 3 کیلومتر به داخل آن نفوذ کردند و زمانی که مقاومت به آنها مشکوک شد و در حال سؤال از آنها برای شناسایی هویتشان بود که ناگهان جنگنده‌های اسرائیلی به طرز وحشیانه‌ای شروع به بمباران منطقه کردند تا این‌گونه بتوانند برای نیروهای جنایتکار خود که مأموریت‌شان فاش شده و شکست خورده بود، پوششی برای فرار ایجاد کنند. بنابراین مقاومت که مسئولیت حمایت از ملت فلسطین را بر عهده دارد، باید این جنایت را پاسخ می‌گفت، زیرا طرف آغازگر حمله مقصر بود و رژیم صهیونیستی باید بداند که جواب خون، خون است و زبانی که این رژیم برای تعامل با دیگران بکار می‌گیرد، جز تنش و درگیری بیشتر دستاوردی نخواهد داشت.
ساعاتی پس از این حادثه، واکنش حکیمانه و هدفمند مقاومت آغاز شد، مقاومت مساحت‌های مشخصی از شهرک‌های صهیونیست‌نشین را به شیوه‌ای هدفمند مورد حمله موشکی قرار داد، همان‌گونه که در عسقلان شاهد بودیم و هدف از آن رساندن این پیام به دشمن بود که مقاومت می‌تواند در راستای معادله «گلوله در مقابل گلوله» دست به حملات گسترده‌تری بزند. مبارزان مقاومت موفق به رصد یک دستگاه اتوبوس در اطراف شهرک مفلاسیم در مجاورت غزه شدند و از این عملیات تصویربرداری کردند که طی آن مشخص است که مقاومت منتظر پیاده شدن نظامیان اسرائیلی است، سپس با موشک هدایت شونده ضدزرهی کورنت آن را هدف قرار می‌دهد.

بله، مقاومت می‌توانست مادران نظامیان اسرائیلی که مادران جوانان و کودکان ما را در غزه داغدار کرده‌اند، به عزای فرزندانشان بنشاند و این حق مسلم مقاومت بود، زیرا طرف آغازگر مقصر است، اما پیام مقاومت به دشمن این بود که عاقلانه رفتار کند در غیراین‌صورت به حملات خود علیه این رژیم ادامه داده و ضرباتی سخت به آن وارد می‌کند و در آن صورت این رژیم مسئول تشدید تنش و درگیری‌ها خواهد بود و کسی نباید قربانی شده را سرزنش کند و هیچ ملامتی بر مقاومت و ملت فلسطین نخواهد بود.
نتیجه‌گیری کلی تا این لحظه اینکه تجاوز و حمله را دشمن آغاز کرد و تلاش‌ها برای آرام‌سازی اوضاع تحت نظارت مصر و طرف‌های بین‌المللی را به شکست کشاند. این دشمن صهیونیستی بود که نخست ساختمان‌های مسکونی  و مراکز غیرنظامی همچون ایستگاه تلویزیون (الاقصی) را بمباران کرد. جهانیان چه انتظاری می‌توانند از ملت فلسطین داشته باشند؟ جز اینکه از خود دفاع کند و بر اساس قاعده خون در برابر خون و گلوله در برابر گلوله رفتار کند. بالاخره طرف آغازگر، مقصر است و باید پاسخگو باشد.
از طرف خودم و برادرانم در جنبش مقاومت اسلامی حماس از تمامی کسانی که در این جنایت ظالمانه دشمن صهیونیستی، از ملت فلسطین حمایت کردند، صمیمانه قدردانی می‌کنم و از برادرانمان در جمهوری اسلامی ایران به خاطر اهتمام ویژه و راهکارهای ارائه شده برای محکومیت تجاوز علیه ملت فلسطین و شبکه الاقصی به عنوان نماد آزادی بیان و ندای شرافتمندانه تشکر می‌کنم. ملت ما تا دستیابی به حقوق مشروع خود و بازپس‌گیری سرزمین غصب شده‌اش مقاوم و پایدار خواهد ماند.

حسین ایمانی جاجرمی
جامعه شناس

در روز سه‌شنبه 22 آبان در انتخاب میان دو نفر نامزد نهایی تصدی سمت شهردار تهران، یعنی آقایان آخوندی و حناچی، نصف به علاوه یک نفر از اعضای شورای شهر تهران، با رأی خود صندلی شهرداری تهران را به حناچی دادند تا سکان کشتی نه چندان آرام مدیریت شهری پایتخت را به دست گیرد. شاید اعضای شورای شهر دوست داشتند تا اولین شهردار انتخابی‌شان یعنی آقای نجفی تا پایان دوره 4 ساله شورا به کار خود ادامه می‌داد و شورا و شهر درگیر تنش‌ها و هزینه‌های انتخاب دوباره شهردار نمی‌شد اما دست بر قضا آقای افشانی دومین شهردار انتخابی شورا هم به سبب اجرای قانون منع به کار‌گیری بازنشستگان به کناره‌گیری اجباری تن در داد و بدین ترتیب کار به سومین انتخاب در کمتر از دو سال کشید. واقعیت آن است که کار حناچی آسان نیست و او وارث مشکلات تهران و مدیریت شهری آن است که در طول نزدیک به دو سال گذشته به سبب تغییرات مدیریتی و شرایط کشور چندان فرصتی برای رسیدگی، تمشیت و تدبیر آنها فراهم نبوده است. از سوی دیگر با توجه به سقف زمانی 4 ساله فعالیت شورای شهر فرصت کافی برای تغییرات گسترده و استقرار نظام مطلوب مدیریتی شهردار جدید وجود ندارد. اما از همه این‌ها گذشته به نظر می‌رسد مهترین چالش پیش رو برای شهردار و شورای شهر، مسأله کارآمدی مدیریت شهری و ظرفیت و توان آن برای ارائه خدمات مؤثر به شهروندان است. تهران گرفتاری کم ندارد، تأمین درآمدهای پایدار، مدیریت منطقه‌ای کلانشهر تهران، رعایت حق به شهر شهروندان، کیفیت پایین محیط زیست، سهم اندک حمل و نقل عمومی، تصور عمومی از فساد سازمانی و...تهرانی‌ها انتظار داشته و دارند که نمایندگان‌شان در شورای شهر و شهردار انتخابی شان، عملکردی شفاف، کارآ، عادلانه و عاری از فساد برای تأمین خدمات و مدیریت خردمندانه شهر داشته باشند تا آنها نیز متقابلاً بر موجودی اعتماد به مدیریت شهری بیفزایند و یاور آن باشند. در شرایط کنونی با توجه به مشکلات پیش آمده، از اعتماد کلانی که مردم در انتخابات سال 96 به لیست اصلاح‌طلبان نامزد عضویت در شورای شهر نشان دادند، به میزان قابل توجهی کاسته شده است. این در حالی است که سازمان‌های عمومی بویژه شهرداری بشدت نیازمند اعتماد عمومی برای موفقیت سیاست‌ها و برنامه‌های خود هستند و بدون همراهی و مشارکت مردم، گره بسیاری از مشکلات شهر و شهرداری گشوده نخواهد شد. برای مثال پرداخت عوارض شهری از سوی شهروندان بخش عمده‌ای از مسأله تأمین مالی شهرداری را حل خواهد کرد اما مردم زمانی با رضایت و میل این عوارض را به طور کامل و داوطلبانه پرداخت خواهند کرد که به مدیریت شهری اعتماد داشته باشند. دکتر حناچی به‌عنوان یک استاد دانشگاه و یک تکنوکرات با تجربه، که تخصص اصلی‌اش شهر و شهرسازی است و به مشارکت مردم باور دارد، از معدود چهره‌هایی است که می‌تواند در صورت هدایت شهرداری به سمت حل مشکلات واقعی شهر و کاستن از بار مشکلات شهروندان برود و اعتماد از دست رفته را جبران کند و مشوق مشارکت پرشور مردم در ششمین دوره انتخابات شورای شهر برای رأی دوباره به شورای حاضر باشد.

در پی میانجیگری مصر بین گروه‌‌های مقاومت فلسطینی و اسرائیل برای پایان بخشیدن به حملات متقابل، گروه‌های مقاومت فلسطین در نوار غزه اعلام آتش بس کردند. به گزارش ایسنا، به نقل از اسکای نیوز نمایندگان گروه‌های فلسطینی اعلام کردند که تلاش‌های مصر به تثبیت آتش بس میان مقاومت و دشمن صهیونیستی انجامید و تا زمانی که دشمن به این آتش بس پایبند باشد، مقاومت نیز به آن پایبند خواهد بود. پیشتر کابینه وزارتی امنیتی رژیم صهیونیستی تصمیم به ادامه حملات به نوار غزه گرفت، اما براجتناب از جنگ تأکید کرده بود. قرار است امروز نیز یک هیأت امنیتی مصری وارد اراضی اشغالی شود تا دیدارهایی را با طرف اسرائیلی برگزار و درخصوص تنش و درگیری‌های موجود میان مقاومت فلسطین و اسرائیل بحث و تبادل نظر کند.

هر روز با شما در اینجا خواهیم بود، صدای شما، حرف شما و پیشنهاد شما را می شنویم و می خوانیم و بازگو می کنیم.
با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید

تلفن: 88769075 - 021  پیامک: 3000451213

نظــــــــر مـــــردم

■  ایران خودرو تعهدی به مشتریان ندارد / یک مخاطب: در اردیبهشت سال‌جاری اقدام به ثبت‌نام خودرو در سایت ایران خودرو کردم و پول آن را هم پرداخت کردم. قرار بر این بود که در شهریورماه خودرو را تحویل دهند ولی الان وقتی پیگیری می‌کنم هیچ کس جواب قانع‌کننده‌ای به ما نمی‌دهد و می‌گویند چون قطعه نداریم مشخص نیست چه زمانی خودرو را تحویل خواهند داد. وقتی شرکت خودروساز به تعهد خود پایبند نیست چرا اقدام به دریافت پول از مردم می‌کند.
■  توجه به موسیقی نواحی / حامد صابر کوچک زاده: همان گونه که در ایام دهه فجر جشنواره موسیقی هست پیشنهاد دارم در دهه کرامت هم جشنواره موسیقی نواحی برگزار شود تا مردم بتوانند استفاده و بهره ببرند. متأسفانه به موسیقی نواحی بی‌توجهی می‌شود، به جهت نیاز جامعه به منظور جلوگیری از نفوذ موسیقی غربی بیشتر به موسیقی سنتی و نواحی توجه شود.
■  نظارت بر دفاتر الکترونیک قوه قضائیه / آقای رحیمی – یزد: دفاتر خدمات الکترونیک قضایی جهت تحویل یک نسخه از پرینت ابلاغ قضایی، مبلغ 60 هزار تومان از مشتریان دریافت می‌کنند در صورتی که دریافت همین نسخه پرینت از دفتر کافی نت هزار تومان هزینه دارد. وقتی این دفاتر که خودشان زیرمجموعه قوه قضائیه هستند اقدام به گرانفروشی می‌کنند مردم باید به چه ارگانی شکایت کنند.
■  درخواست از پلیس راهور / یک مخاطب: چرا پلیس راهور سایتی را برای استعلام خلافی موتورسیکلت‌ها راه‌اندازی نمی‌کند چون در حال حاضر سایت استعلام میزان خلافی‌ها فقط برای خودروهاست.