حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی عصر روز گذشته در دیدار آقای عمران خان نخست‌وزیر پاکستان و هیأت همراه، ارتباط ملت‌های ایران و پاکستان را ارتباطی قلبی و عمیق برشمردند و تأکید کردند: روابط دو کشور به‌رغم دشمنی‌ها باید هر چه بیشتر مستحکم و تقویت شود.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار با اشاره به ریشه‌های تاریخی ارتباطات دو ملت خاطرنشان کردند: اوج عزت و شکوه شبه قاره هند در دوران حکومت مسلمانان بر آن بوده است و بزرگ‌ترین ضربه استعمارگران انگلیسی به این منطقه مهم، نابود کردن تمدن برجسته اسلامی در آن بود.
رهبر انقلاب اسلامی با تجلیل از شخصیت‌های بزرگ پاکستانی همچون اقبال لاهوری و محمدعلی جناح، گفتند: روابط خوب، به نفع هر دو کشور است، اما این روابط دشمنان جدی دارد که باید برخلاف میل آنها، همکاری‌ها و ارتباطات در بخش‌های مختلف تقویت شود.
ایشان، مسائل امنیتی در مرزهای دو کشور را مهم خواندند و افزودند: گروه‌های تروریستی که عامل ناامنی در مرزها هستند با پول و سلاح دشمنان تغذیه می‌شوند و یکی از اهداف حرکت‌های ضدامنیتی در مرزهای ایران و پاکستان، آلوده کردن روابط دو کشور است.
رهبر انقلاب اسلامی همچنین با تشکر از کمک‌های دولت پاکستان در قضیه سیل اخیر، آغاز سفر آقای عمران خان به کشورمان از مشهد و زیارت حرم مطهر حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) را نشانه‌ای خوب برشمردند و ابراز امیدواری کردند با عنایات آن حضرت، این سفر برای هر دو کشور مفید و سازنده باشد.
در این دیدار که آقای روحانی رئیس جمهوری نیز حضور داشت، آقای عمران خان نخست‌وزیر پاکستان، مذاکرات خود در تهران را خوب خواند و گفت: در این مذاکرات بسیاری از مسائل حل شد و وزرای پاکستانی نیز مذاکرات خوبی با همتایان ایرانی خود داشتند.
نخست‌وزیر پاکستان با اشاره به روابط تاریخی ایران و هند، گفت: مسلمانان ۶۰۰ سال بر هند حکومت کردند و تأثیر ایران بر آنها چنان بود که زبان رسمیِ حکومت هند، فارسی شد.
آقای عمران خان بزرگ ترین غارت ثروت هند را مربوط به دوره حضور انگلیس در این کشور خواند و افزود: انگلیسی‌ها همه ثروت هند را غارت کردند، نظام آموزشی آن را نابود و هند را به عنوان مستعمره جواهرنشان نامگذاری کردند.
نخست‌وزیر پاکستان با بیان اینکه برخی نمی‌خواهند روابط تهران و اسلام‌آباد به یکدیگر نزدیک شود، اما می‌توانیم بر مشکلات فائق آییم، خاطرنشان کرد: تلاش می‌کنیم روابط دو کشور مستحکم‌تر از قبل شود و با دولت جمهوری اسلامی ایران در تماس مستمر خواهیم بود.

مریم سالاری
خبرنگار
عمران خان، نخست وزیر پاکستان در نخستین سفر خود به ایران روز گذشته در سعد آباد مورد استقبال مقام‌های کشورمان قرار گرفت؛ حضوری که یک نقطه عطف در مناسبات دیرینه تهران و اسلام‌آباد و شروعی برای ورود به فاز جدید همکاری‌های امنیتی و اقتصادی دو کشور به شمار می‌آید. گرچه این اولین بار نیست که ایران و پاکستان به عنوان دو کشور همسایه پیگیر حل موضوعات امنیتی و نحوه مواجهه با گروه‌های تروریستی و ضرورت تقویت همکاری‌های اقتصادی دو کشور برای تأمین منافع اقتصادی هستند با این حال به نظر می‌رسد سفر نخست وزیر پاکستان به تهران که بر سیاست تنش‌زدایی و تقویت رابطه با همسایگان از جمله ایران تأکید ویژه‌ای داشته به تحول جدی سیاست دو کشور در پیگیری موضوعات یاد شده بینجامد. آنچه گفت‌وگوهای روز گذشته مقام‌های بلندپایه ایران و پاکستان را حائز اهمیت می‌سازد، عزم عمران خان برای پیگیری سیاست بیطرفانه در منطقه، تصمیم‌گیری درباره اقدامات مقتضی پیرامون مسائل همکاری‌های امنیتی و مبارزه با تروریسم، اطمینان خاطر ایران به پاکستان برای تأمین انرژی مورد نیاز این کشور و عملیاتی کردن پروژه‌های حل نشده اتصال خطوط ریلی با ایران است. آنچه دیروز در سرفصل سخنان روحانی و عمران خان قرار گرفت، تشکیل یک نیروی واکنش سریع مشترک در مرزهای ایران و پاکستان برای مبارزه با تروریسم بود. یک روز پیش از آن نیز شاه محمود قریشی، وزیر امورخارجه پاکستان از تهیه و تدوین راهکار شش‌گانه برای تقویت امنیت مرزهای مشترک دو کشور و استقبال طرف ایرانی از حصارکشی ۹۵۰ کیلومتری در مرز خبر داده بود. پیگیری این اقدامات در شرایطی که از یک سو هم ایران و هم پاکستان قربانی حملات مرزی گروه‌های تروریستی  بوده‌اند و از سوی دیگر عربستان به عنوان رقیب منطقه‌ای ایران  مایل به یک رودررویی نیابتى با ایران در مرزهای شرقی آن است، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. ناگفته پیداست ریاض که از گسترش حوزه نفوذ ایران در خاورمیانه نگران است از ناامن شدن مرزهای شرقی ایران استقبال می‌کند. پیش از این به نظر می‌آمد پاکستان که چندان به حضور هند در طرح توسعه بندر چابهار روی خوش نشان نداده و مایل به حضور پررنگ هندی‌ها در مرزهای غربی خود نیست تمایلی به مهار تروریست‌ها در خطوط مرزی علیه ایران نداشته باشد. چنانکه ایران بارها بعد از وقوع رویدادهای تروریستی در مرزهای شرقی اش از پاکستان برای برخورد نکردن با تروریست‌ها انتقاد کرده و از جمله عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشوربا بیان اینکه پاکستان در مناطق مرزی با ایران خلأ امنیتی دارد، تأکید کرده بود ایران می‌تواند در آن سوی مرزها هم حضور نظامی داشته باشد، اما به احترام پاکستان از اجرای این سیاست خودداری می‌کند. اینک تأکید نخست وزیر جدید این کشور در تهران بر تقویت راهکارهای مبارزه با جریان‌های تروریستی از تحول اساسی در این نوع نگاه اسلام‌آباد حکایت می‌کند. چه کمک دولت عمران خان به آزادسازی شمار زیادی از سربازان مرزی ایران که سال گذشته از سوی یک گروه تروریستی مستقر در پاکستان به گروگان  گرفته شدند، پدیدار شدن نمایی از عزم جدی دولت جدید این کشور برای مبارزه با تروریسم به شمار می‌آید. بی تردید بازگشت امنیت به مرزهای شرقی این دو همسایه می‌تواند تحول مهمی در مراودات اقتصادی دو کشور نیز به همراه داشته باشد.

 رقابت در چابهار
توسعه خط آهن و مسیر ترانزیتی بین ایران و پاکستان از جمله پروژه‌هایی بوده که در فقدان عزم جدی مقام‌های اسلام‌آباد ناتمام مانده است. رئیس جمهوری ایران در دیدار روز گذشته‌اش توسعه راه‌آهن اسلام‌آباد- استانبول و اتصال اروپا به پاکستان و چین را از جمله اقداماتی خواند که می‌تواند به تحول بزرگی در منطقه بینجامد.
 پیشتر شیخ رشید احمد، وزیر راه آهن پاکستان که اواخر سال گذشته به ایران سفر کرده بود از تمایل عمران خان برای گسترش ارتباط ریلی پاکستان تا ایران، ترکیه و روسیه خبر داده بود. این در حالی است که رویکرد اسلام‌آباد برای تکمیل این پروژه ریلی را نمی‌توان فارغ از همکاری اقتصادی ایران با رقیب سرسخت پاکستان در بنادر مهم و استراتژیکش از جمله چابهار تحلیل کرد. بندر چابهار قرار است قطب اقتصادی و میزبان میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری خارجی ایران باشد. چابهار برای هند از آنچنان اهمیتی برخوردار است که بیش از سه دهه برای توسعه این بندر جنوبی ایران کوشیده است. بندری که هند از طریق آن رقابت با اتحاد استراتژیک اسلام‌آباد و پکن را جستجو می‌کند.
بندر چابهار در فاصله 170 کیلومتری بندر گوادر پاکستان واقع شده و پکن در آن به دنبال ایفای نقشی مشابه هند در چابهار است. این در حالی است که دولت جدید پاکستان ذیل هدف تقویت مراودات اقتصادی‌اش در منطقه به حضور و سرمایه‌گذاری در بندر چابهار چندان بی میل نیست.
حضوری که بی‌تردید چندان خوشایند دهلی واقع نخواهد شد و این ایران است که باید با در نظر گرفتن منافع ملی خود در میانه رقابت دیرینه اسلام‌آباد و دهلی بایستد و در عین حال اهداف اقتصادی و امنیتی خود را از طریق همکاری متوازن با این دو کشور جستجو کند.
  علاوه بر آنچه گفته شد سفر عمران خان به تهران در موقعیتی که به نظر می‌رسد رابطه اسلام‌آباد و واشنگتن چندان حسنه به نظر نمی‌رسد، به نزدیکی بیش از همیشه بینجامد. در حالی که به باور بسیاری شروع بحران در روابط ایران و عربستان که یکی از کشورهای متحد و نزدیک پاکستان به شمار می‌آید، می‌توانست شکاف‌های امنیتی و اطلاعاتی ایران و پاکستان را بیشتر کند اما نگاه نخست وزیر جدید پاکستان از چرخش سیاسی و نظامی در قبال همسایگان نزدیکش از جمله ایران حکایت می‌کند.
سفر سردار باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در اواخر سال گذشته به پاکستان که  بر پایه نیازهای راهبردی تهران- اسلام‌آباد در حوزه انرژی و استمرار خط اقتصادیِ راه ابریشم و نیز مقابله با تروریسم تفسیر شد، نخستین نشانه‌های جدی در این رابطه بود. کمی بعد از آن بود که عمران خان ایران را همسایه مهم پاکستان توصیف کرد و گفت برای روابط بهتر با این همسایه‌اش تلاش می‌‎کند. حالا به نظر می‌رسد که اسلام‌آباد در ادامه همان سیاست و به رغم نیازهای مالی‌اش به کشورهایی چون عربستان از اهمیت حیاتی حفظ تهران و تقویت همکاری‌های امنیتی با آن غافل نشده است.
روحانی و عمران خان همچنین در یک بیانیه مشترک ضمن تأکید بر ضرورت اجرای هرچه سریع‌تر برجام از سوی سایر کشورها با توجه به اجرای کامل مفاد این توافق توسط تهران، نهادهای ذیربط وزارتخانه‌های خود را مکلف نمودند تا با استفاده از همه ظرفیت‌ها، کلیه سازوکارهای لازم را برای افزایش حداکثری فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی فراهم نمایند. در این بیانیه همچنین تأکید شده که مرزهای دو کشور باید مرز صلح و دوستی باشد.

بــــــرش
روحانی :  مرزهای دو کشور باید مرزهای تجارت و ثبات باشد

محورهای مهم سخنان روحانی:
- یک نیروی واکنش سریع مشترک در مرزهای ایران و پاکستان برای مبارزه با تروریسم تشکیل خواهد شد.
- آماده‌ایم تا صادرات برق از ایران به پاکستان به 10 برابر افزایش یابد.
-  برای توسعه روابط تجاری کمیته تهاتر بین دو طرف تشکیل خواهد شد تا صادرات و واردات تهاتر و در یک حساب تسویه شود.
- علاقه داریم بنادر چابهار و گوآدر روابط بیشتری داشته باشند و ارتباط بین این دو بندر با اتصال راه‌آهن گسترش یابد.
- ایران و پاکستان در مسیر تقویت و تحکیم روابط خود اجازه نخواهند داد دیگران در مناسبات دوستانه و برادرانه آنها دخالتی داشته باشند. در شرایط کنونی کشورهای مستقل منطقه باید مثل ایران و پاکستان در کنار هم قرار بگیرند و برای آینده ثبات و امنیت منطقه و مقابله با توطئه‌ها، برنامه‌ریزی و اقدام کنند.
- بسیار خوشحالم که اراده پاکستان بر این است که این کشور در هیچ ائتلاف جنگی شرکت نکند و نخواهد کرد و دو کشور به دنبال صلح و امنیت منطقه هستند.
- مرزهای دو کشور باید مرزهای تجارت، ثبات و توسعه باشد و تهران آمادگی دارد همکاری‌های خود را با پاکستان در زمینه‌های مختلف اقتصادی از جمله نفت و گاز، برق، پتروشیمی، گردشگری، علمی، دانشگاهی و بهداشت و درمان بیش از پیش گسترش دهد.
- سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه از بنیانگذاران سازمان اکو هستند و در قالب این سازمان می‌توان کمربندی برای ترانزیت شرق و غرب ایجاد کرد و بدون شک توسعه راه‌آهن اسلام‌آباد – استانبول و اتصال اروپا به پاکستان و چین می‌تواند تحول بزرگی در منطقه ایجاد کند.
- یک سند همکاری در زمینه بهداشت و درمان با حضور رئیس جمهوری ایران و عمران خان در زمینه بهداشت و درمان به امضا رسید.
محورهای مهم سخنان عمران خان :
- اگر مسأله تروریسم بین دو کشور وجود نداشت اختلافات افزایش نمی‌یافت. نباید اجازه دهیم که شبه نظامیان از خاک دو کشور برای اقدامات تروریستی استفاده کنند.
- پاکستان به دنبال یافتن مکانیسمی برای ارتقای مناسبات اقتصادی با جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف بویژه نفت و گاز است.
- پاکستان به دنبال روابط بلندمدت با ایران است و در این زمینه  باید از پتانسیل‌های فراوانی که در منطقه وجود دارد، استفاده کنیم.
- سفر به جمهوری اسلامی ایران شروع جدیدی در روابط و مناسبات تهران و اسلام‌آباد است واطمینان می‌دهم با اقدامات قاطع علیه تروریسم و همچنین عملیاتی کردن توافقات انجام شده، مشکلات پیش آمده کاملاً از بین خواهد رفت.
- آماده همکاری برای ایجاد صلح و امنیت در افغانستان هستیم و قطعاً راه‌حل برون رفت مشکلات این کشور از طریق مسائل سیاسی خواهد بود و صلح و امنیت در افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران و پاکستان مفید و حائز اهمیت است.
-  به دنبال ارتقای همکاری‌ در زمینه‌های مختلف بویژه تجاری، اقتصادی، بهداشت و انرژی هستیم.
- پاکستان از این به بعد هیچ‌گاه بخشی از ائتلاف جنگ نخواهد بود.
- از ابتدا مخالف دخالت و حضور نظامی امریکا در افغانستان و عراق بودم و امروز نیز قویاً مخالف اشغال جولان و اعلام قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و نیز خروج یکجانبه امریکا از معاهده برجام هستیم و آن را خلاف مقررات بین‌المللی می‌دانیم.

گزارش تحلیلی «ایران»
درباره عمران خان او چه در سر دارد
«همه مردم را نمی‌توان برای همیشه فریب داد؛ من به این حرف آبراهام لینکلن اعتقاد دارم.» این سخنان عمران خان، مؤسس و رهبر حزب «تحریک انصاف» در انتخابات سال ۲۰۱۳ بود، که گرچه در آن زمان از نواز شریف، رقیب انتخاباتی‌اش شکست خورد اما نشان داد او برای کنار زدن رقیبانش تا چه اندازه به خواسته مردم برای تغییر ساختارهای اقتصادی و سیاسی پاکستان امید بسته است.  شاید آنچه بیش از همه در انتخاب بیست و دومین نخست وزیر پاکستان نقش داشت، مبارزات او علیه فساد در پاکستان و وعده‌اش به روی کار آوردن طبقه‌ای جدید از سیاستمداران خوشنام بود که خوشایند طرفدارانش واقع شد. این سیاستمدار ۶۵ ساله که کاپیتان و مربی تیم ورزشی کریکت پاکستان بوده، چندین سال پس از تلاش برای جلب حمایت عمومی در انتخابات سال گذشته عهده‌دار منصب نخست وزیری شد. او پیش‌تر در سال ۱۹۹۶ حزب تحریک انصاف پاکستان را تأسیس کرده بود و تنها کاندیدای این حزب در انتخابات ۲۰۰۲ برای کسب کرسی در پارلمان این کشور بود. پس از سال‌ها حاشیه‌نشینی در صحنه سیاست‌ورزی پاکستان حزب او در سال 2013 به عنوان یکی از جریان‌های سیاسی جدی وارد عرصه سیاسی شد و پس از کسب آرای دومین حزب بزرگ برای به دست آوردن کرسی‌های مهم در دولت امیدوارتر شد.
 پنج سال بعد از این موفقیت بود که حزب عمران خان در انتخابات سال گذشته پیشتاز شد و او با رأی مجلس به عنوان نخست وزیر این کشور انتخاب شد. رویدادی که بیش از هر چیز تحت تأثیر موجی بود که این سیاستمدار تازه نفس بویژه در بین طبقه متوسط شهری و رأی‌دهندگان جوان ایجاد کرد. کسانی که از اقتصاد بحران‌زده و فساد حاکم در بدنه سیاسی و اقتصادی دولت دلزده بودند و به شعارهای نخست وزیر جدید برای تغییر این وضعیت دل بسته بودند. اما اهداف عمران خان برای پاکستان تنها معطوف به تغییر و تحولات داخلی کشور  نبود. او برنامه‌های جدی هم برای سیاست خارجی کشورش در سر داشت. فارغ از سابقه تنش دیرینه هند و پاکستان این کشور به ندرت با دیگر کشورهای منطقه در مسیر تقابل گام برداشته است. با این حال عمران خان وعده داده اسلام آباد سیاست خارجی متفاوت و عمل گراتری را نسبت به دولت‌های پیشین دنبال کند. سیاستی مبتنی بر ایجاد موازنه در روابط  منطقه‌ای اسلام آباد که پیگیری تام و تمام آن فارغ از نیاز اقتصادی این کشور به دوستانش در منطقه نخواهد بود. چه عقب‌نشینی ترامپ از پرداخت  کمک‌های مالی مرسوم به پاکستان به دلیل آنچه حمایت از تروریسم عنوان شد، نگاه نخست وزیر جدید پاکستان را متوجه ریاض کرده است. عمران خان در نخستین سفر خارجی‌اش به عربستان رفت و با وعده کمک 10 میلیارد دلاری سعودی‌ها بازگشت. کمکی که اگر چه رهبران پاکستان تلاش ‌کردند آن را به تمایل  سعودی‌ها برای سرمایه‌گذاری در پاکستان ربط دهند اما بی تردید قطع کمک‌های مالی دولت امریکا به اسلام‌آباد یکی از مهم‌ترین دلایلی است که عمران خان را برخلاف انتظارت بیش از گذشته به محور عربستان و امارات نزدیک کرده است. نزدیکی اسلام آباد به قطر برای اطمینان خاطر از تأمین گاز این کشور نیز ذیل ضرورت‌های یاد شده قرار می‌گیرد.
با این حال سیاست خارجی عمران خان وجه دیگری هم دارد. چرخش به سمت چین، ایران و روسیه در همین راستا قابل توجیه است. سیاستی که عمران خان از قبال آن می‌کوشد با توسعه همکاری‌اش با این سه کشور فشارهای امریکا را تعدیل کند. افزایش مشارکت پکن در کریدور اقتصادی اسلام آباد، امضای توافقنامه نظامی با مسکو و تقویت همکاری‌های امنیتی با ایران نشان می‌دهد رهبران فعلی پاکستان بیش از پیش به تأمین امنیت بومی منطقه می‌اندیشند. چه در همین مدت حضور نخست وزیر جدید روابط  تهران و اسلام آباد در حوزه‌های مبارزه با تروریسم و همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی نزدیک‌تر از پیش شد. رویدادی که در نتیجه آن بحران گروگانگیری مرزی سربازان ایران در مرزهای شرقی‌اش با همکاری قابل ملاحظه‌ای از سوی دولت پاکستان همراه شد و به آزادی اکثر گروگان‌ها طی یکی دو ماه اخیر انجامید.  بنابراین به نظر می‌رسد به رغم وجود تقابل پیدا و پنهان جبهه منطقه‌ای ضد ایران به رهبری امریکا، اسرائیل و عربستان مقام‌های اسلام آباد ذیل اهداف تازه‌ای که در سیاست خارجی و با ابتنا بر موازنه‌گرایی و کاهش تنش در دستور کار قرار داده‌اند، می‌کوشند در فضای تقابلی تهران و ریاض در وسط قرار گیرند و چه بسا از فرصت میانجیگری میان این دو کشور نیز غفلت نکنند.

دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک و بیمه روزگذشته با حضور معاون علمی رئیس جمهوری، وزیر اموراقتصادی و دارایی، قائم مقام بانک مرکزی، رؤسای کل سازمان بورس و بیمه مرکزی گشایش یافت.به گزارش «ایران»، دراین مراسم، وزیر امور اقتصادی و دارایی، بورس، بانک و بیمه را سه رکن اصلی در اقتصادهای پیشرفته و رو به جهش خواند و گفت: این سه رکن با تکیه بر ظرفیت‌های بی‌شمار خود و تعامل و هم افزایی قادرند شعار رونق تولید را تحقق بخشند.فرهاد دژپسند اظهار داشت: برای تحقق شعار سال لازم است سیاست‌هایی همچون کاهش هزینه تولید، بهبود فناوری و افزایش بهره وری دنبال شود و در کنار آن کالاها و خدمات نیز متقاضی پسند و کیفی‌تر شوند.وی افزود: یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر برای حکمرانی خوب، بهبود کسب و کار و روان‌سازی فعالیت‌های اقتصادی در حوزه‌های گوناگون است. به نحوی که غل و زنجیرها و بوروکراسی‌های غیرضرور باید از پای فعالان اقتصاد باز شود.

گروه اقتصادی: دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی بورس، بانک و بیمه روزگذشته با حضور معاون علمی رئیس جمهوری، وزیر اموراقتصادی و دارایی، قائم مقام بانک مرکزی، رؤسای کل سازمان بورس و بیمه مرکزی گشایش یافت.
به گزارش «ایران»، دراین مراسم، وزیر امور اقتصادی و دارایی، بورس، بانک و بیمه را سه رکن اصلی در اقتصادهای پیشرفته و رو به جهش خواند و گفت: این سه رکن با تکیه بر ظرفیت‌های بی‌شمار خود و تعامل و هم افزایی قادرند شعار رونق تولید را تحقق بخشند.
فرهاد دژپسند اظهار داشت: برای تحقق شعار سال لازم است سیاست‌هایی همچون کاهش هزینه تولید، بهبود فناوری و افزایش بهره وری دنبال شود و در کنار آن کالاها و خدمات نیز متقاضی پسند و کیفی‌تر شوند.
وی افزود: یکی از ملزومات اجتناب ناپذیر برای حکمرانی خوب، بهبود کسب و کار و روان‌سازی فعالیت‌های اقتصادی در حوزه‌های گوناگون است. به نحوی که غل و زنجیرها و بوروکراسی‌های غیرضرور باید از پای فعالان اقتصاد باز شود.
وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به عملکرد بازار سرمایه در سال گذشته اظهار داشت: آمارها و شواهد نشان می‌دهد که بورس در سال ۹۷ دوره‌ای طلایی سپری کرده است.
وی به بانک مرکزی پیشنهاد کرد که نرخ متوسط سپرده قانونی را چهار درصد کاهش دهیم تا قدرت اعطای تسهیلات بیشتر شود و این مبلغ را در جهت تولید بیشتر و تکمیل پروژه‌های نیمه تمام هدایت کرد.
دژپسند با اشاره به برخی برآوردهای کارشناسان از وضعیت اقتصادی در نیمه دوم سال گذشته در این باره اظهار کرد: برخی کارشناسان می‌گفتند نرخ رشد اقتصادی ممکن است تا ۱۵ درصد هم منفی شود اما آنچه آنها فکر می‌کردند، رخ نداد.
او با اشاره به جهش قیمت برخی از کالاهای اساسی در ماه‌های گذشته اظهار کرد: واقعیت این است که پیش‌بینی‌ها از وضعیت اقتصاد در سال ۱۳۹۸ خوب نیست، اما این دلیل نمی‌شود که این پیش‌بینی‌ها ایجاد نگرانی کند یا باعث انفعال ما شود. اتفاقاً اگر از این پیش‌بینی‌ها الهام بگیریم می‌توانیم به راحتی بر شرایط غلبه کنیم.
وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: اگر برآوردها اوضاع اقتصادی را خوب نشان نمی‌دهد ما باید دور هم جمع شویم و تدبیری بیندیشیم تا از طریق آنچه که از تئوری‌های اقتصادی و تجارب سایر کشورها آموخته‌ایم شرایط را به سمت اوضاع مطلوب سوق دهیم.
وی با اشاره به نام‌گذاری سال ۱۳۹۸ با عنوان سال «رونق تولید» در این باره اظهار کرد: اگر بتوانیم از سرمایه‌های راکد به خوبی استفاده کنیم و آنها را در جهت تولید هماهنگ کنیم، می‌توانیم رشد اقتصادی را محقق کنیم. حجم بالای نقدینگی یک ظرفیت است که می‌توانیم با استفاده از مزیت‌های نسبی، منابع نفتی و حوزه‌های گردشگری و خدماتی آن را فعال کنیم.
وی در ادامه افزود: مصوبه تضامین فعالیت‌های اقتصادی در شورای نگهبان است و اگر تأیید شود یک جهش و اطمینان خاطر برای سرمایه گذاران ایجاد می‌کند. به هر حال اقدامات فعلی خوب است، اما با آنچه که باید صورت بگیرد فاصله دارد.
برخی استارتاپ‌ها هفته‌ای ۱۰ درصد رشد می‌کنند
معاون علمی رئیس جمهوری با بیان این‌که برخی شرکت‌های استارتاپی هفته‌ای ۱۰ درصد رشد می‌کنند، گفت: با اقدام خوب بورس در راه‌اندازی تابلوی شرکت‌های دانش بنیان، رشد خوبی در انتظار این شرکت‌هاست.
سورنا ستاری در مراسم افتتاح دوازدهمین نمایشگاه بانک، بورس و بیمه گفت: بانکداری از بین نخواهد رفت اگرچه شکل ظاهری بانکداری در حال تغییر است و بانک‌ها باید به فین تک‌ها بیشتر وارد شوند و بیمه‌ها نیز باید به این فرآیند بپیوندند.
وی افزود: هم‌اکنون بیش از شش هزار استارتاپ داریم که در ٤ سال قبل ایجاد شده‌اند.
وی افزود: تابلوی دانش بنیان در بورس و فرابورس نصب شده و صندوق‌های خطرپذیر نیز در این رابطه فعال است. نمی‌توان با وام ایجاد اشتغال کرد. استارتاپ با سرمایه‌گذاری خطرپذیر توسعه می‌یابد و با وام کاری از پیش نخواهد برد.به گفته ستاری، با شکستن شیشه شرکت های استارتاپی نمی‌توان کاری از پیش برد؛ این شرکت‌ها رشد کرده و رو به پیروزی خواهند رفت. تنها راه این است که توسعه استارتاپ‌ها را در دستور کار قرار دهیم.
کاهش ۱۶ هزار میلیارد تومانی بدهی بانک‌ها
قائم‌مقام بانک مرکزی با بیان این‌که نقدینگی بهمن ۹۷ به ۱۸۳۰ هزار میلیارد تومان رسید، از کاهش ۱۶ هزار میلیارد تومانی بدهی بانک‌ها خبر داد.اکبر کمیجانی نیز دراین مراسم اظهار داشت: بدهی بانک‌ها که در پایان مهرماه ۹۷ به ۱۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده بود، در پایان بهمن ماه سال گذشته به ۱۶۶ هزار میلیارد تومان رسید. وی افزود: حمایت از تولید و اشتغال از آغاز دولت یازدهم یکی از جهت گیری‌های بانک ‌مرکزی بود و منابع بانکی عمدتاً صرف سرمایه در گردش شد و سیاست‌های کنونی بانک‌ مرکزی حول این سیاست است.
وی درباره این اقدامات توضیح داد: بانک ‌مرکزی با هدایت جریانات ریالی و کاهش سقف تراکنش ۵۰ میلیون تومانی در کارت‌های بانکی و ساماندهی چک‌های تضمینی توانست حجم زیادی از عملیات سوداگری در بازار ارز را سر و سامان دهد. وی ادامه داد: همچنین بانک مرکزی با بررسی‌های متعدد دستورالعمل سپرده‌گذاری مبتنی بر ارز را تصویب کرد که بزودی اجرایی خواهد شد.
عضو هیأت عامل بانک مرکزی تصریح کرد: در عین بازگشت تحریم‌ها، با انباشت نقدینگی در سال‌های گذشته مواجه بودیم به شکلی که نقدینگی در ۱۲ ماه منتهی به بهمن ۹۷، به یک هزار و ۸۳۰ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به بهمن سال ۹۶ یک دهم درصد کاهش داشت.
رشد ۵۴ درصدی تأمین مالی از طریق بازار سرمایه
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز درمراسم افتتاحیه این نمایشگاه گفت: در ۵ سال گذشته اندازه بازار سهام تهران به‌طور متوسط ۱۷.۵ درصد در هر سال و اندازه فرابورس ایران ۱۹.۲ درصد رشد سالانه را تجربه کرده‌اند. همچنین در یک ماه اخیر بازار سرمایه با ۱۲ درصد رشد ارزش مواجه بوده که آمار بسیار خوبی است.
شاپور محمدی سپس با اشاره به میزان تأمین مالی پروژه‌ها و طرح‌های مختلف کشور از طریق بازار سرمایه اظهار داشت: رشد تأمین مالی به حدود ۵۴ درصد رسیده و تنها در سال ۹۷ بازار سرمایه توانست ۱۲۷ هزار میلیارد تومان تأمین مالی کند که این نشان از جایگاه مناسب بازار سرمایه در تأمین مالی صنایع دارد.
به گفته محمدی، شاخص بورس تهران در سال گذشته ۸۶ درصد رشد داشته و بورس و فرابورس هم در پنج سال منتهی به سال ۹۷ به ترتیب ۳۰ درصد و ۳۴ درصد بازدهی داشته‌اند.
سخنگوی سازمان بورس، کاهش هزینه‌های معاملاتی، کاهش نرخ مالیات نقل و انتقال، اعمال نرخ صفر برای سود تقسیم نشده را از جمله اقداماتی دانست که در سال ۹۷ در بازار سرمایه اجرا و عملیاتی شدند.
محمدی ادامه داد: همچنین ما در سال ۹۷ افزایش سرمایه ۶۳ هزار میلیارد تومانی داشتیم که این اقدام در مقایسه با عملکرد گذشته که بین ۱۷ هزار میلیارد تومان تا نهایتاً ۲۴ هزار میلیارد تومان بود، سیاست بسیار هوشمندانه‌ای بود.
دبیر شورای عالی بورس همچنین با اشاره به اقدام مثبت سازمان بورس در بازنگری سیستم توقف و بازگشایی گفت: با بازنگری‌های سازمان بورس در این بخش هم‌اکنون تعداد نمادهای متوقف که پیش از آن به حدود ۶۵ نماد می‌رسید، به ۱۰ تا ۱۲ نماد رسیده و این نشان می‌دهد که نقدشوندگی بازار افزایش یافته است.
راه اندازی آتی سبد سهام، عضویت به صورت عضو عادی در آیسکو، کمک به عرضه نفت خام، انتشار اطلاعات ۳۶۰ شرکت زیر مجموعه نهادهای عمومی غیردولتی، کاهش روزهای تسویه معاملاتی از ۳ روز به ۲ روز، راه اندازی معاملات الگوریتمی و انتشار صورت‌های مالی منطبق با IFRS از دیگر اقداماتی بود که در سال گذشته اجرایی شد و رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به آن اشاره کرد.
بیمه منازل با ماهی ۵۰۰۰ تومان
رئیس کل بیمه مرکزی اعلام کرد: در صورت تصویب لایحه صندوق بیمه حوادث طبیعی، ۳۰ میلیون واحد مسکونی تا سقف ۳۰ میلیون تومان بیمه می‌شوند که هزینه این بیمه‌نامه‌ها حدود ۱۲۰ هزار تومان است که نیمی از آن را دولت پرداخت می‌کند و نیم دیگر را مردم ماهانه ۵۰۰۰ تومان می‌پردازند.
غلامرضا سلیمانی با بیان این‌که عملکرد بانک، بیمه و بورس در هر کشوری نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی آن کشور است، گفت: ایجاد یک نظام کارآمد مالی بستگی به فعالیت حوزه‌های بانک، بیمه و بورس دارد. اما این حوزه‌ها وقتی می‌توانند واقعاً مؤثر باشند که با هم تعامل داشته باشند.
او نسبت سرمایه بیمه به سرمایه واقعی را هشت درصد عنوان کرد و افزود: سرمایه‌گذاری در حوزه بیمه هر ساله ۱۹ درصد رشد داشته است. در همین راستا آیین‌نامه شماره ۶۰ تصویب شده است تا بیمه‌ها بتوانند در بازار سرمایه حضور بیشتری داشته باشد.
رئیس کل بیمه مرکزی همچنین به رشد سهم بیمه زندگی از مجموع بیمه‌نامه‌ها در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: سهم بیمه زندگی در سال ۱۳۹۲ حدود ۱.۲ درصد بود که این آمار سال گذشته به ۱۵ درصد رسید.

هدی هاشمی
خبرنگار
دو روز پیش رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی کشور اعلام کرد که حجم کتب درسی سنگین نیست و انتقاداتی که مطرح می‌شود غالباً کلی‌گویی است. حجت‌الاسلام علی ذوعلم از معلم‌ها، خانواده‌ها و دانش‌آموزان خواست تا برایش نامه بنویسند و عنوان کنند که حجم کدام کتاب زیاد است.
این موضوع البته از سوی حجت‌الاسلام علی ذوعلم در حالی عنوان می‌شود که در این سالها سختی و حجم کتاب‌های درسی صدای بسیاری از خانواده‌ها، دانش‌آموزان و معلمان را در آورده است تا جایی که برخی از خانواده‌ها به مسئولان آموزش و پرورش انتقاد کردند که به علت سخت بودن برخی از کتاب‌های درسی آنها نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای علمی دانش‌آموزانشان در خانه باشند برای همین بسیاری از خانواده‌ها مجبورند از کتاب‌های کمک درسی، کلاس‌های مؤسسات آموزشی و معلم خصوصی استفاده کنند.
از سوی دیگر این مسئولان آموزش و پرورش هستند که صدای خانواده‌ها و دانش‌آموزان را شنیده‌اند. چندی پیش وزیر آموزش و پرورش درباره حجم کتاب‌های درسی اظهار داشت:« حجم سنگین محتوای درسی، بچه‌ها را دلزده کرده است برای همین برنامه‌های آموزشی باید اصلاح شود.» با این همه چند سالی است که میلیون‌ها دانش‌آموز دغدغه سنگینی و سختی کتاب‌های درسی را دارند، این درحالیست که رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی کشور که فقط چند ماهی بر صندلی این سازمان نشسته است برخلاف وزیر آموزش و پرورش اعتقادی به سنگینی این کتاب‌ها ندارد. مهدی بهلولی معلم ریاضی درباره این‌که آیا حجم کتاب‌های درسی سنگین است، می‌گوید: این صحبت‌ها نشان می‌دهند که مسئول این سازمان ارتباطی با دانش‌آموزان و حتی معلم‌ها ندارد.
کاهش حجم کتاب‌های درسی خواسته چند ساله معلمان و دانش‌آموزان بوده است و در دولت یازدهم و دوازدهم روند کاهش کتاب‌های درسی آغاز شده است. به عنوان یک معلم ریاضی می‌گویم بسیاری از مباحثی که دانش‌آموزان در سال چهارم متوسطه یاد می‌گیرند در ترم یک یا دو دانشگاه هم دوباره می‌خوانند.
در سال‌های گذشته انتگرال را به دانش‌آموزان آموزش می‌دادیم همین مبحث را دانش‌آموزان ریاضی وقتی وارد دانشگاه می‌شدند هم می‌خواندند همین موضوع موجب شد تا دو سالی می‌شود که موضوع انتگرال از کتاب‌های درسی برداشته شد. یا هم‌اکنون دانش‌آموزان ریاضی مشتق را در مدرسه می‌خوانند و همین بحث را دوباره در دانشگاه یاد می‌گیرند.
وی تأکید می‌کند: هیچ کدام از معلمان از حجم کتاب‌ها راضی نیستند. معلمان می‌خواهند که حجم کتاب‌ها به گونه‌ای باشد که آنها بتوانند در تدریسشان از پژوهش دانش‌آموزان هم استفاده کنند. اما هم‌اکنون این چنین نیست.
از طرفی برخی از معلمان بر این باورند که حجم کتاب‌های درسی به گونه‌ای است که دانش‌آموزان باید از کمک آموزشی‌ها استفاده کنند موضوعی که محمد نیک‌نژاد دبیر فیزیک بر آن اشاره می‌کند و می‌گوید:حجم کتاب‌ها به گونه‌ای است که این فشار به معلم و یا دانش‌آموزان وارد می‌شود تا از کمک آموزشی‌ها استفاده کنند. این موضوع به فرهنگ غالب در مدارس تبدیل شده
است یعنی دانش‌آموزان و خانواده‌ها می‌دانند که در برخی از درس‌ها باید از کمک آموزشی‌ها استفاده کنند چرا که کتاب درسی آنها را قانع نمی‌کند.
او به زمان آموزش در کلاس درس اشاره می‌کند و اظهار می‌کند: مسئولان آموزش و پرورش در حال کم کردن حجم کتاب‌های درسی هستند. اما در کنار کم کردن حجم کتاب‌های درسی ساعت‌های آموزش هم کم کردند یعنی اگر سال گذشته 4 ساعت آموزش فیزیک در مدرسه داشتیم هم‌اکنون دو ساعت شده است و این موضوع موجب شده تا معلمان مطالب را فشرده آموزش دهند. علاوه بر این معلمان اگر با یک تعطیلی ناخواسته‌ای مثل آلودگی هوا مواجه شوند نمی‌دانند چگونه باید عقب افتادن محتوای درسی را جبران کنند.
معلمان درباره سنگینی محتوا نظر دهند
برخی از کارشناسان تعلیم و تربیت هم بر این باورند که اصولاً نمی‌توانیم بگوییم کتاب‌ها سنگین است یا خیر؟ مگر آن‌که تک تک کتاب‌های درسی را بررسی کنیم.موضوعی که رضا نهضت معلم عربی بر آن تأکید دارد و می‌گوید:برای این که ببینیم آیا محتوای کتاب‌های درسی سنگین هست یا نیست؟ باید چند نکته را مد نظر داشته باشیم. اول این که اکثر نظراتی که در این باره بیان می‌شود، مستدل نیست و کار کارشناسی شده‌ای روی آن انجام نشده است.برخی، حس خودشان را به عنوان کار کارشناسی جا می‌زنند.
وی با تأکید بر این‌که موضوع سنگینی محتوای کتاب‌های درسی چندان دقیق نیست؛ می‌گوید:باید تک تک کتاب‌های منتشر شده را بررسی کرده باشیم و بعد به این نتیجه رسیده باشیم؛ که ما کتاب‌ها را بررسی نکنیم، از سنخ مغالطه تعمیم شتاب زده است. همچنین برای نظر دادن در این باره، باید چند چیز را لحاظ کنیم؛ اول نوع مدرسه و ساعاتی که در آن مدرسه، کتاب تدریس می‌شود. مسلماً مدرسه‌ای که دانش‌آموز گزینش شده‌ درسی و اخلاقی دارد، با یک مدرسه دولتی عادی از این حیث، تفاوت دارد. دوم، ساعات تعطیلی ناخواسته‌ای است که در طول سال تحصیلی پیش می‌آید. همه این‌ها در داوری درباره این که آیا محتوای کتاب سنگین است یا خیر؟ مهم است.
نهضت با اشاره به این‌که مفهوم سنگین یا سبک بودن، یک مفهوم کیفی است و قابل اندازه‌گیری نیست می‌گوید: در بسیاری از مواقع هم، ممکن است معلمی بگوید کتاب سنگین است و معلمی هم بگوید سبک است. با این حال مهم‌ترین داور در این باره به نظرم، معلمانی‌اند که آن کتاب‌ها را تدریس می‌کنند. بنده کتاب‌های منطق، فلسفه و عربی را تدریس می‌کنم.
نسبت به نظام تحصیلی گذشته، محتوا و حجم کتاب‌ها سبک‌تر شده و در درس‌های منطق و فلسفه از لحاظ محتوا بسیار بسیار پیشرفت داشته است. تا جایی هم که از همکارانم پرس و جو می‌کنم، بسیاری از کتاب‌های دیگر هم، چنین وضعی دارند. البته برخی کتاب‌ها به علت تازه تألیف بودنشان، ممکن است در عمل، حجم زیادی داشته باشند که معمولاً بر ای سال بعد متناسب می‌شوند.در کل می‌توان این نکته را بیان کرد که روال در این چند سال که می‌بینیم، این است که حجم کتاب‌ها نسبت به گذشته کمتر شده است.

نیم نگاه

بطحایی: حجم سنگین محتوای درسی، بچه‌ها را دلزده کرده است برای همین برنامه‌های آموزشی باید اصلاح شود.
بهلولی : هیچ کدام از معلمان از حجم کتاب‌ها راضی نیستند. معلمان می‌خواهند که حجم کتاب‌ها به گونه‌ای باشد که آنها بتوانند در تدریسشان از پژوهش دانش‌آموزان هم استفاده کنند. اما هم‌اکنون این چنین نیست.
نیک نژاد : حجم کتاب‌ها به گونه‌ای است که این فشار به معلم و یا دانش‌آموزان وارد می‌شود تا از کمک آموزشی‌ها استفاده کنند. این موضوع به فرهنگ غالب در مدارس تبدیل شده  است.
نهضت : نسبت به نظام تحصیلی گذشته، محتوا و حجم کتاب‌ها سبک‌تر شده و در درس‌های منطق و فلسفه از لحاظ محتوا بسیار بسیار پیشرفت داشته است.

عطیه لباف
خبرنگار
کاخ سفید در آستانه نخستین سال خروج غیر قانونی امریکا از توافق بین‌المللی برجام که تأییدیه شورای امنیت سازمان ملل متحد را هم با خود دارد، پایان معافیت‌های نفتی ایران را اعلام کرد. بر اساس اعلام کاخ سفید «دونالد ترامپ رئیس جمهور تصمیم گرفته معافیت‌های نفتی ایران را دیگر تمدید نکند.»
در بیانیه کاخ سفید که روز گذشته لحظاتی پیش از نشست مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا منتشر شد، آمده است: «دونالد ترامپ تصمیم گرفته است استثنائات مربوط به کاهش خرید نفت از ایران را که در ماه مه به پایان می‌رسند (معافیت‌های تحریمی) تمدید نکند. هدف از این تصمیم رساندن صادرات نفت ایران به صفر است تا این کشور به منابع اصلی درآمد خود دست نیابد. امریکا، عربستان سعودی، امارات عربی متحده و دیگر متحدان و دوستانمان تلاش خواهند کرد که بازار نفت از تأمین نفت کافی برخوردار باشد. ما بر روی یک روند زمانبندی شده به توافق دست یافته‌ایم که همزمان با برچیده شدن نفت ایران از بازارهای جهانی، تقاضاهای احتمالی نفت پاسخ داده شود. امریکا و متحدانش همچنین متعهد شده‌اند تا فشارهای اقتصادی را علیه ایران افزایش دهیم تا این کشور دست از اقدامات بی‌ثبات کننده خود که تهدیدی برای امریکا و متحدانمان و امنیت منطقه است بردارد.»
امریکا با این اقدام به دنبال صفر کردن صادرات نفت ایران است اما بازار چندان نسبت به جایگزین‌های نفت ایران اطمینان ندارد. به‌طوری که قیمت نفت در معاملات روز گذشته بازارها با افزایش 2 دلاری مواجه بود و به 74 دلار برای هر بشکه رسید. حتی این افزایش قیمت پیش از اعلام رسمی اتمام معافیت‌های نفتی رخ داد. چراکه یکشنبه شب روزنامه واشنگتن پست به نقل از دو مقام امریکایی گزارش داده بود «روز دوشنبه صبح به وقت واشنگتن، وزیر خارجه امریکا به رسانه‌ها اعلام خواهد کرد که از روز دوم ماه مه، واشنگتن دیگر هیچ معافیت تحریمی جدیدی به کشورهایی که پیش از این دارای معافیت برای خرید نفت از ایران بودند اعطا نخواهد کرد.»
مقامات امریکایی ادعا کرده‌اند که اختلال در بازار نفت به دو دلیل حداقلی خواهد بود؛ اول اینکه در حال حاضر عرضه بیش از تقاضا است و دوم اینکه کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده عربی و دیگر متحدان امریکا متعهد به ایجاد تعادل در بازار نفت هستند. اینکه چقدر امکان جایگزینی نفت امریکا و کشورهای عربی با نفت ایران وجود دارد، هنوز مشخص نیست اما مقامات وزارت نفت ایران می‌گویند که صادرات نفت خام ایران بدون معافیت‌های امریکا نیز به صفر نخواهد رسید. در این باره چندی پیش بیژن زنگنه وزیر نفت نیز در پاسخ به این سؤال «ایران» که آیا بدون معافیت‌های نفتی امریکا صادرات نفت خام ایران صفر خواهد شد، گفت: «به هیچ وجه، ایران بدون معافیت‌های نفتی امریکا هم به صادرات نفت خود ادامه خواهد داد و تمام توانمان را در این مسیر به کار خواهیم گرفت.»
ایران اعتباری برای معافیت‌های اعطایی قائل نبود
سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به اقدام اخیر امریکا در زمینه تحریم‌های نفتی گفت: با توجه به غیرقانونی بودن اصل تحریم‌های مورد نظر، جمهوری اسلامی ایران اصولاً ارزش و اعتباری برای معافیت‌های اعطایی بر تحریم‌ها قائل نبوده و نیست.
او در ارتباط با بیانیه اخیر کاخ سفید مبنی بر عدم تمدید معافیت برای خریداران نفت ایران اظهار کرد: با این حال، با توجه به تأثیرات منفی عملی این تحریم‌ها و احتمال افزایش این اثرات منفی با عدم تمدید معافیت‌ها، وزارت امور خارجه امروز به صورت مستمر با تمامی نهادهای ذیربط داخلی در تماس بوده و نیز رایزنی‌های فشرده‌ای با بسیاری از شرکای خارجی اعم از اروپایی، بین‌المللی و همسایگان صورت داده است. نتیجه این تماس ها و رایزنی‌های داخلی و خارجی به مراجع عالی تصمیم‌گیری منعکس شده و بزودی تصمیم مقتضی در این خصوص اتخاذ و اعلام خواهد شد.
واکنش‌های بین‌المللی به اتمام معافیت‌ها
هرچند که امریکا می‌خواهد با استفاده از این فشارها ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، اما در عمل در حال تهدید تعادل عرضه و تقاضا در بازار نفت، فشار به اقتصاد شرکای استراتژیک خود در آسیا و بالا رفتن قیمت‌ها و شکل‌گیری نارضایتی در مصرف کنندگان انرژی بویژه شهروندان خود نیز هست. به‌طوری که اعلام این خبر با واکنش‌های متعددی در سطح جهان مواجه شد. پایان دادن به این معافیت‌های شش ماهه، بیشترین تأثیر منفی را بر چین و هند، بزرگترین خریداران نفت ایران خواهد گذاشت.
از این رو مولود چاوش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در واکنش به این تصمیم امریکا در توییتی نوشت: «تصمیم آمریکا برای اتمام معافیت‌های نفتی ایران نه تنها به حفظ صلح و ثبات خاورمیانه کمکی نمی‌کند، بلکه به مردم ایران آسیب می‌زند. ترکیه تحریم‌های یک‌جانبه و تحمیل چگونگی روابط یک کشور با همسایه‌اش را قبول ندارد.»
گنگ شوانگ، سخنگوی وزارت خارجه چین نیزاعلام کرد که این کشور با تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران مخالف است و همکاری‌های دوجانبه چین با ایران مطابق با قوانین بین‌الملل ادامه دارد. با این وجود او در این باره که آیا پکن به خواست واشنگتن مبنی بر توقف واردات نفت از ایران عمل خواهد کرد یا خیر، پاسخی نداد.
دونگ شیوچنگ، مدیر تحقیقات سیاست انرژی در دانشگاه بین‌المللی تجارت و اقتصاد پکن بر این باور است که احتمالاً شرکت‌های چینی واردات خود را از ایران کاهش می‌دهند تا سطحی از سازگاری خود را با این تصمیم نشان دهند. اما «غیرممکن است که چین واردات نفت خود را از ایران متوقف کند زیرا چنین کاری با سیاست‌های بلندمدت پکن تطابق ندارد.» چین در مذاکرات سخت تجاری با امریکا قرار دارد و این اقدام امریکا برای چین یک علامت منفی است. کره جنوبی، متحد نزدیک امریکا و از خریداران اصلی نفت ایران هنوز واکنشی رسمی به این خبر نداشته است. با این وجود کیم جائه-کیونگ از مؤسسه اقتصاد انرژی کره می‌گوید که پایان دادن به این معافیت «برای کره جنوبی مشکل آفرین است؛ بویژه اگر سئول نتواند میعاناتی به ارزانی تولیدات ایران برای بخش پتروشیمی خود فراهم کند.»
ژاپن، دیگر متحد نزدیک امریکا و از خریداران سنتی نفت ایران نیز هنوز اعلامیه رسمی منتشر نکرده است اما تاکایوکی نوگامی، رئیس شرکت ملی نفت، گاز و فلزات ژاپن (JOGMEC) اعلام کرد که پایان دادن به سیاست لغو معافیت‌ها «سیاست خوبی از سوی آقای ترامپ نخواهد بود». نوامبر سال گذشته، وزارت خارجه امریکا معافیت‌های 180 روزه‌ای را به 8 کشور خریدار نفت و میعانات ایران ارائه کرده بود تا در این فاصله به دنبال منابع جایگزین غیر از نفت ایران باشد. آخرین آمار منابع ثانویه اوپک نشان می‌دهد که ایران در ماه مارس بیش از 2 میلیون و 600 هزار بشکه در روز صادرات نفت خام داشته که اگر تنها این آمار را ملاک قرار دهیم بازهم کشورهای عضو اوپک توان جایگزینی نفت خام تولیدی ایران را در بازار نخواهند داشت. بخشی از این تولید در داخل کشور مصرف می‌شود اما روزانه بیش از یک میلیون بشکه از آن صادر می‌شود. این درحالی است که مازاد ظرفیت تولید پایدار تمام کشورهای جهان یک میلیون بشکه در روز نخواهد بود.
ما هوادار مردم ایران هستیم!
علیرغم اینکه تحریم‌های امریکا باعث آسیب مستقیم به مردم عادی ایران شده است، مقامات امریکایی ادعا می‌کنند که این تحریم‌ها مردم را هدف نگرفته است. واشنگتن پست نوشته است: «مایک پمپئو اخیراً در یک نشست محرمانه اعتراف کرده است که هیچ تضمینی وجود ندارد مردم عادی در این زمینه آسیب نبینند.»
اما وزیر امور خارجه امریکا روز گذشته در این باره اظهار نظر دیگری کرد. او گفت: «می‌خواهم مردم ایران بدانند در کنارشان هستیم و اجازه نمی‌دهیم سرکوبگران آرام بگیرند. امیدواریم زندگی بهتری برای شهروندان ایران شکل بگیرد. ما هوادار مردم ایران هستیم نه هوادار یک گروه خاص در خارج از ایران همچون مجاهدین خلق(منافقین). این سیاست دولت امریکا است. اگر رهبران ایران حمله کنند، امریکا پاسخ جدی خواهد داد. بنابراین برای حفظ منافع امریکا در شیوه‌ای درست پاسخ خواهیم داد. ما 12 شرط مطرح کرده‌ایم، اگر انجام شود می‌توانند به میز مذاکره بیایند.»
پمپئو همچنین اظهار کرد: «40 درصد درآمد ایران از نفت است. پیش از بازگشت تحریم‌ها، ایران در سال حدود 50 میلیارد دلار درآمد داشت اما امروز برآوردهای ما نشان می‌دهد که بیش از 10 میلیارد دلار کاهش درآمد داشته است. فعالیت‌های ایران را رصد خواهیم کرد و به سود کشوری نیست که خرید نفت از ایران را ادامه دهند. البته می‌خواهیم مطمئن شویم که بازارها در ثبات باشند.»
او افزود: «با شرکا و کشورهای خریدار عمده نفت ایران صحبت کردیم که از نفت خام ایران دور شوند. با تولید کنندگان بزرگ نفتی مذاکره کرده‌ایم تا بازار نفت جهان کمبود نداشته باشند. عربستان سعودی و امارات متحده عربی تضمین کرده‌اند که بازار نفت را جبران کنند. خود امریکا هم به عنوان یک تولید کننده عمده نفت است. می‌توانم تایید کنم که هرکدام از کشورهای تولیدکننده نفت با مشتریان سابق ایران کار می‌کنند تا آنها را از نفت خام ایران بی‌نیاز کنند.»
وزیر خارجه امریکا با اشاره به تولید نفت خام ایالات متحده و افزایش تولید آن، اضافه کرد: «وزارت انرژی نشان می‌دهد که تولید نفت ما بیشتر از سال 2017 شده است در نتیجه هدف ما در به صفر رساندن صادرات نفت ایران جدی است.»
او مدعی ایجاد ائتلاف بزرگ علیه ایران شد و ادامه داد: «اسرائیل و برخی کشورهای عربی به ما پیوسته‌اند. کشورهای اروپایی هم در این باره با ما همراهی خواهند کرد.»

گفت وگو
امریکا از تحریم ایران زیان خواهد کرد

سیدمهدی حسینی کارشناس برجسته حوزه انرژی درباره اتمام دوره معافیت‌های 8 مشتری نفتی ایران یعنی چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه، تایوان، یونان و ایتالیا به چند سؤال خبرنگار ما پاسخ داد.
آیا صادرات نفت ایران در نبود معافیت‌های نفتی صفر خواهد شد؟
خیر. در نهایت ممکن است که گرفتاری‌هایی در این زمینه برای ما اجرا شود، اما اینطور نیست که صادرات نفت کشورمان صفر شود. حتی در شرایطی هم که تحریم سازمان ملل داشتیم، صادرات نفت ایران ادامه یافت. ادامه دادن صادرات، کاملاً اجرایی است و می‌توان به آن عمل کرد.
آیا امریکا توان جایگزینی نفت خود را به جای نفت ایران دارد؟
امریکا تصمیم گرفته است که فشار به ایران را حداکثر کند. موضوع جدیدی نیست. بارها اعلام کرده که از طریق این تحریم‌ها می‌خواهد ایران را پای میز مذاکره بیاورد. اما پارامترهای دیگری در این زمینه وجود دارد که نباید نادیده گرفت. امریکا توان و ظرفیت تولید واقعی برای جایگزینی نفت ایران را ندارد. مقامات امریکا اخیراً در یکی از مصاحبه‌ها اعلام کرده بودند که برای خارج کردن نفت ایران 6 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود را به بازار وارد می‌کنند. بالاخره این راه حلی است که در کنار عرضه بیشتر نفت رقبای ایران به بازار، بخشی از کمبود نفت ایران را جبران می‌کند و اجازه نمی‌دهد که قیمت نفت بالا برود. ولی به صورت درازمدت نمی‌تواند ادامه پیدا کند. ذخایر استراتژیک معمولاً نباید دست بخورد و وقتی دست خورد، باید جایگزین شود. بویژه آنکه بهار فصل ذخیره‌سازی است، نه برداشت. کاهش ذخایر خود باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود. این پیچیدگی‌ها، مشکلاتی است که امریکا با آن روبه‌روست.
عربستان و امارات چطور؟
این ادعای توان افزایش تولید عربستان و امارات به میزان صادرات ایران نیز یک بلوف است. همیشه گفته‌ام که عربستان این چنین ظرفیت مازادی را به صورت دائمی ندارد. یک بلوف سیاسی برای امتیاز‌گیری از امریکاست. تولید واقعی نفت خام عربستان در اوج خود به 10.4 میلیون بشکه در روز رسید و به سرعت افت کرد. اما تولید این کشور‌ها برای جایگزینی باید پایدار باشد. بعید می‌دانم که عربستان و امارات توانایی‌اش را داشته باشند.
آیا کشور دیگری به دنبال تصاحب بازار ایران است؟
بله، روسیه، عراق و کویت نیز رقبای ایران در بازار نفت هستند و احتمالاً از فرصت ایجاد شده استفاده خواهند کرد.
فکر می‌کنید که قیمت نفت خام در نتیجه تحریم ایران دوباره 100 دلار خواهد شد؟
خیر. ترامپ مانع از این افزایش قیمت خواهد شد. چراکه انتخابات 2020 ریاست جمهوری امریکا در راه است و جامعه امریکا حساسیت شدیدی به قیمت فرآورده‌ها در پمپ بنزین‌ها دارد. اگر قیمت حامل‌های انرژی از جمله بنزین و نفت گاز به بالاتر از 3.5 دلار برای هر گالن در پمپ بنزین‌ها برسد ترامپ در دور بعدی رأی نمی‌آورد. پس باید سعی کند که قیمت‌ها را متعادل نگه دارد. هرچند که سیاست‌های امریکا در حوزه انرژی از نفت گران حمایت می‌کند. امریکا از 5 منطقه نفت شیل تولید می‌کند که اگر قیمت نفت خام در بازارهای بین‌المللی بالاتر از 70 دلار باشد تولید آن برای بخش خصوصی صرفه اقتصادی خواهد داشت. در کمتر از این رقم تولید نفت غیرمتعارف امریکا که بیش از 7 میلیون بشکه از تولید این کشور را تشکیل می‌دهد، صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
توافق اوپک پلاس پشتوانه حذف نفت ایران از بازار نیست؟
اعلام می‌شود که اوپک و متحدانش نظیر روسیه 1.2 میلیون بشکه در روز از بازار خارج کرده‌اند. محوریت این توافق را عربستان دارد. اما معتقدم که عربستان هم نه به خاطر اوپک پلاس، بلکه به صورت فنی تولیدش کاهش پیدا کرده است. عربستان زمانی هرچه که توانست استخراج کرد، بعد توان تولیدش کاهش یافت و حالا منت آن را سر اوپک پلاس گذاشته است. فکر نمی‌کنم ظرفیت تولید اوپک پلاس تفاوت چندانی با حال حاضر داشته باشد.

نرگس عاشوری
خبرنگار
پس از تجربه شکست خورده برگزاری سی‌وسومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، رضا میرکریمی به‌عنوان دبیر جشنواره جهانی انتخاب شد. سینماگری که سابقه مدیر عاملی خانه سینما را هم در کارنامه حرفه‌ای خود داشت. کمتر کسی گمان می‌کرد میرکریمی با وجود حرف و حدیث‌ها و مخالفت‌هایی که از نخستین دوره علیه استقلال جشنواره وجود داشت بتواند روی این صندلی دوام بیاورد. اما هرچه گذشت، نقاط قوت جشنواره بیشتر شد و محبوبیت این رویداد برای سینمادوستان افزایش یافت. میرکریمی بر خلاف اغلب مدیران دولتی که نگاهی کلیشه‌ای دارند و می‌کوشند در برگزاری یک رویداد آنقدر خنثی عمل کنند که گرفتار حواشی نشوند، با جسارت و اعتقاد به تیم همراهش حرکت کرد و تا امروز توانسته، موج‌های مخالف را پس بزند. همکاری بازیگران شناخته شده سینما با این رویداد در هیأت‌های برگزاری و داوری و به‌عنوان مدرس در کارگاه‌ها، از جذابیت‌های جشنواره است که بدون حضور میرکریمی اتفاق نمی‌افتاد. جشنواره جهانی فیلم فجر، اگرچه هزینه بالایی دارد و با وجود توضیح دبیر، نمی‌توان در این شرایط اقتصادی از این ارقام چشم‌پوشی کرد اما باید گفت، میرکریمی برای برگزاری یک جشنواره سینمایی استانداردهایی تعریف کرده که پیش از او تنها در جشنواره جهانی تهران و در دهه پنجاه شمسی به بهترین شکل وجود داشته است. جشنواره جهانی فیلم فجر، با نگاه به استانداردهای بین‌المللی و بر اساس تجربه‌های شخصی دبیرش، پیش می‌رود و اگرچه مشخص است در بخش‌هایی باید مصالح را رعایت کند، اما در مجموع حرفه‌ای، منظم و جذاب است. در روزهای منتهی به آغاز سی‌وهفتمین دوره این رویداد سینمایی   گفت‌وگوی سعید عقیقی (فیلمنامه‌نویس و منتقد و مدرس سینما) و رضا میرکریمی (فیلمساز و دبیر جشنواره) درباره جشنواره جهانی فیلم فجر  را  در ادامه می‌خوانید:

سعید عقیقی : پیش‌نیاز هر جشنواره جهانی برقراری ارتباطات بین‌المللی خوب است، کشور برگزارکننده باید بتواند ساز و کار مناسب برای تعاملات بین‌المللی تدارک ببیند. به نظر می‌رسد در همین گام اول جشنواره جهانی فیلم فجر با مشکل مواجه است که به تبع آن انتخاب فیلم‌ها را هم محدود می‌کند. این مشکل را چطور حل می‌کنید؟
رضا میرکریمی: جشنواره قبل از سه دوره اخیرش، دبیرخانه ثابت نداشت. دبیرخانه ثابت که نداشته باشید انگار مأموریت سالانه و دائمی برای خودتان قائل نیستید، یک یا دو ماه قبل از این رویداد دور هم جمع می‌شوید و جست‌وجو می‌کنید که در دنیا چه فیلم‌هایی مورد پسند بوده و تقدیر شده تا شما هم همان‌ها را نمایش دهید اما اگر تصمیم‌تان این باشد که جشنواره‌ای اصیل طبق سلیقه و اهداف خودتان داشته باشید و مثلاً استعدادهای منطقه را کشف کنید باید برنامه‌ریزی مشخصی داشته و طی سال آثار منطقه را رصد کنید. پوشش کامل منطقه بالتیک و شمال اروپا لازمه‌اش این است که جشنواره تالین را رصد کنیم، اگر می‌خواهیم به امریکای شمالی احاطه داشته باشیم باید در جشنواره تورنتو حضور داشته باشیم و اگر می‌خواهیم راجع به شرق آسیا بدانیم جشنواره پوسان موقعیت برتری نسبت به ترکیه و حتی شانگهای دارد. ما از همان سال اول گفتیم که برای انتخاب فیلم باید تخصصی برخورد کنیم و هر منطقه کارشناس مخصوص خودش را داشته باشد؛ کارشناسی که هر سال همان منطقه را ارزیابی کرده و نتیجه را اعلام کند. این تقسیم کردن حوزه‌ها و به کارگیری مشاورانی که در آن منطقه حضور دارند باعث می‌شود نیاز به سفر نداشته باشیم و افرادی که از سواد سینمایی خوبی برخوردار هستند مشاور افتخاری ما باشند و با کمترین هزینه، مشورت و پیشنهاد بدهند که کدام فیلم یا کارگاه در آن منطقه مورد توجه قرار گرفته است. الان ما در هر منطقه چنین مشاورانی داریم و این اتفاق دایره جست‌وجوی ما را گسترش می‌دهد. حوزه‌ای که برای خودمان تعریف کردیم شامل خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز و آناتولی است و اولویت اول ما کشف استعدادهای این منطقه است و فیلم‌هایی که در بخش‌های رقابتی نشان می‌دهیم نباید در این منطقه به نمایش درآمده باشد. در واقع تمرکز اصلی ما اول غرب آسیا و بعد آسیا و در نهایت جهان است. قطعاً وقتی عنوان جهانی را روی جشنواره می‌گذاریم مقصودمان داشتن جشنواره‌ای بین‌المللی است اما نمی‌توانیم یکهو و بدون اولویت‌بندی در آن را به روی جهان بگشاییم.
عقیقی: علاوه بر اینکه از نظر محلی - نه به معنای جغرافیایی بلکه از منظر برقراری ارتباطات بین‌المللی بین شرکت‌های فیلمسازی در دنیا- در موقعیت مناسبی نیستیم، به اعتقاد من مشکل دیگر جشنواره زمان برگزاری آن است. جشنواره‌هایی که پیش از کن برگزار می‌شوند در انتخاب فیلم‌ها محدودیت بیشتری دارند. طبیعتاً بسیاری از فیلم‌های مهم‌تر در کن نمایش داده می‌شوند و بقیه منتظر ونیز می‌مانند. شاید اگر تاریخ برگزاری جشنواره بین کن و ونیز بود بتدریج می‌شد فیلم‌های برگزیده کن یا آثاری که وارد بخش‌های رقابتی شده‌اند را به این سمت کشاند.
میرکریمی: به اعتقاد من این موضوع دلیل قانع‌کننده‌ای برای تغییر زمان جشنواره نیست، برگزاری جشنواره جنبه‌های مختلف دارد که یکی از مهم‌ترین آنها معرفی فیلم‌های ایرانی است. فراموش نکنید تقویم فیلم‌های ایرانی با جشنواره ملی فجر بسته می‌شود و انبوه فیلم‌ها به جشنواره ملی ختم می‌شوند؛ یعنی محصول سال سینمای ایران بعد از بهمن ماه آماده عرضه می‌شود.
عقیقی: شکی نیست اما بخش قابل توجهی از فیلم‌هایی که به جشنواره فجر می‌رسند یا حتی نمی‌رسند هم توسط کارشناسان جشنواره‌ها انتخاب شده و در جشنواره‌های بعدی نمایش داده می‌شوند. مثلاً فیلم ایرانی که در طول سال تولید شده ممکن است بهمن‌ماه در برلین حضور داشته باشد یا اردیبهشت ماه در کن باشد.
میرکریمی: جشنواره ما در موقعیتی برگزار می‌شود که فیلم‌های ایرانی برای معرفی به برلین و کن شانسی ندارند اما انبوهی از جشنواره‌های بعد از کن وسوسه می‌شوند که به اینجا بیایند و فیلم انتخاب کنند. اگر ما جشنواره را به بعد از کن منتقل کنیم، چون کن بازار بین‌المللی بزرگی است و همه پخش کننده‌های ایرانی هم فیلم‌شان را در آنجا پخش می‌کنند و خریدارها و رؤسای جشنواره‌ها هم حضور دارند عملاً کالایی برای ارائه باقی نمی‌ماند و یکی از وجوهمان را از دست می‌دهیم.
عقیقی: اما فیلم‌هایی که قرار است در برلین و کن به نمایش دربیاید تقریباً تکلیفشان تا آخر سال شمسی مشخص شده است.
میرکریمی: مقصود من فیلم‌های انتخاب شده برای نمایش در بخش رقابتی یا جانبی نیست بلکه منظورم بازار کن است؛ بازاری که همه پخش کننده‌ها و رؤسای جشنواره‌ها حضور دارند و همه پخش کننده‌های ایرانی محصولات نوبرانه‌شان را آنجا ارائه می‌دهند. ضمن اینکه همین الان هم بعد از برلین این شانس را داریم که تعدادی از فیلم‌های آن را به جشنواره خودمان دعوت کنیم. تقریباً هر سال حدود 10 فیلم از برلین انتخاب می‌کنیم و فیلم‌هایی که فقط یکبار در برلین دیده شدند در جشنواره ما به نمایش درمی‌آید اما اگر جشنواره ما قبل از برلین بود این امکان وجود نداشت؛ تا یکی دو ماه قبل از ما جشنواره تراز اولی وجود نداشت و آخرینش ونیز بود که بعد از آن فیلم‌ها به جاهای دیگر می‌رفتند و تا به دست ما برسند کهنه می‌شدند. اگر جشنواره را به بعد از کن منتقل می‌کردیم، آثار جشنواره برلین را از دست می‌دادیم. جشنواره وجوه مختلفی دارد یک وجه آن عرضه کالای ایرانی است که در صورت جابه‌جایی زمان جشنواره، این کالا در جشنواره‌ غیرایرانی مشتری‌هایش را پیدا می‌کند و دیگر نوبرانه نیست؛ البته من مدافع سرسخت این تاریخ برگزاری نیستم و نقشی در انتخاب آن هم نداشته‌ام ولی به دلایلی معتقدم تاریخ خوبی است و یکی از دلایل آن مخاطبان ایرانی جشنواره است؛ یعنی جمعیت دانشجویانی که عضو باشگاه هستند و در این سه سال عادت کرده‌اند فیلم خارجی را در جشنواره دنبال کنند، به لحاظ زمان تحصیلی‌ مشکلی ندارند، فصل امتحانات نیست، از تعطیلات آمده‌اند، آب و هوا خوب است و می‌توانند برای فیلم دیدن وقت بگذارند. ما نمی‌توانیم نسبت به جمعیت هدف دانشجویی‌مان بی‌تفاوت باشیم کما اینکه خیلی از جشنواره‌های مهم مثل برلین یا تالین هم تاریخ برگزاریشان بر اساس دلایل کاملاً داخلی و منطقه‌ای است مثلاً زمستان سختی که افسردگی اجتماعی به همراه دارد و در شب‌های طولانی مردم جایی برای تفریح ندارند و بر این اساس این موقعیت زمانی را برای برگزاری جشنواره انتخاب می‌کنند.
عقیقی: نکته مهم‌تر اینکه جشنواره‌های الف معمولاً فصل‌ها یا ماه‌های برگزاری مختص خودشان را دارند؛ مثلاً ونیز یک جشنواره تابستانی است، برلین زمستانی، کن بهاره و... یعنی سعی می‌کنند با حفظ پراکندگی کشف استعدادها را از دست ندهند.
میرکریمی: این نکته را هم مدنظر داشته باشید که در همین موقعیت زمانی سه جشنواره دیگر هم در منطقه ما در حال برگزاری است. جشنواره پکن همزمان با ما برگزار می‌شود، جشنواره ترایبیکا که جشنواره خوب و قدرتمندی شده دو سه روز با ما تلاقی دارد و جشنواره مسکو هم که همیشه خردادماه برگزار می‌شد بعد از آنکه به بهانه جام جهانی به این تاریخ منتقل شد تصمیم گرفته در همین موقعیت زمانی باقی بماند یعنی درست همزمان با جشنواره ما. از این جهت معایبی دارد و البته محاسنی.
عقیقی: من به شخصه به سینمای آلترناتیو علاقه‌مندم به‌همین دلیل جشنواره‌هایی از این دست برای من جالب و مهم است. هر فیلم از یک نقطه عجیب و غریب جهان آمده و اختلاف واضحی به لحاظ ساختار، کیفیت تولید، گرامر سینما و هر آنچه که ما به‌عنوان سینمای متعارف می‌شناسیم، دارد. شما هم همین هدف را دنبال می‌کنید؛ یعنی دنبال فیلم‌های نامتعارف هستید؟
میرکریمی: این بحث را یک مرحله عقب‎تر می‌برم. در عصری که حجم اخبار مسلط توسط رسانه‌های پرتیراژ به افکارعمومی سمت‌وسو می‌دهد، به اعتقاد من جشنواره‌ها موقعیت خوبی برای فرصت‌های مطالعاتی عمیق‌تر و صادقانه‌تر هستند؛ یعنی در جشنواره‌ها شما می‌توانید اخبار را کنار زده و راجع به زندگی مردم اطلاعات دقیق تری پیدا کنید مخصوصاً در سینمای آلترناتیو و نسبتاً مستقل که در کشورهای مختلف توسط روشنفکرها راهبری می‌شوند؛ روشنفکرهایی که معمولاً آدم‌های معترضی هستند، به وضعیت اجتماعی کشورشان انتقاد دارند و برخی اوقات راجع به مسائل جهانی حرفی برای گفتن دارند. حقایقی که نمی‌شود آنها را در مدیاها و رسانه‌هایی که متأسفانه امروز جای همه چیز را گرفته‌اند، پیدا کرد. بر همین اساس به اعتقاد من جشنواره‌ها روزنه‌هایی هستند برای ارتباط مردم با یکدیگر و البته بیشتر طبقه الیت. برخی اوقات در انتخاب فیلم‌ها از همان ابتدا متوجه می‌شوم که فیلم حداقل یا متوسط ارزش‌های سینمایی را دارد اما جرأت چشم‌پوشی از آن را ندارم چون فرصتی ایجاد کرده تا جامعه‌ای را ببینم که در هیچ مدیای دیگری نمی‌توانم آن را ببینم، زندگی‌ای را در گوشه‌ای از کشمیر یا امریکای لاتین می‌بینم که درهیچ کتابی نمی‌توانم تا این میزان ارتباط مستقیم با مشکلات و نگرانی‌ها و آرزوها و همه آن چیزی که فرهنگ یک مملکت را می‌سازد برقرار کنم. خیلی از جشنواره‌ها همین شکل هستند، من در صف‌های طویل مردمی جشنواره تورنتو شاهد جمعیت عظیمی از مردمی بودم که دسترسی‌شان به شبکه‌های تلویزیونی و فیلم‌های خارجی روی پرده به مراتب بیشتر از کشور ماست ولی وقتی می‌شنوند فیلمی از کشوری حضور دارد که هم جنس آن را نمی‌توان براحتی در دیگر مدیاها پیدا کرد صف می‌کشند تا آن را ببینند. همه آنها لزوماً آشنا به فن سینما نیستند، جامعه شناس، استاد ادبیات، استاد ارتباطات و... با سختی زیر باران در صف می‌ایستند تا دریافت تازه‌ای گیرشان بیاید؛ دریافتی که مال خودشان است.
عقیقی: برای تماشای فیلمی از اسلوونی، ایرلند یا اندونزی به طور طبیعی باید صبورتر باشیم اما ساختار ذهنی‌ ما متناسب با انواع مناسبات یا ژانرهای سینمایی متعارف در سراسر دنیا و آنچه از طریق سینمای مسلط دریافت کردیم، تربیت شده و وقتی با یک محصول جدید رو به رو می‌شویم ممکن است این گرامر سینمایی در قدم اول ما را پس بزند به نظر می‌رسد که یکی از اهداف جشنواره به نوعی آموزش همین نکته است.
میرکریمی: دقیقاً. چند سال است هر جا که تریبون داشتم خطاب به مخاطبان جشنواره گفته‌ام که از جشنواره به‌عنوان فرصت مطالعاتی به سینما نگاه کنید و اینقدر خودتان را محدود نکنید. حتی در سؤالاتی که مطبوعاتی‌ها هم از ما می‌پرسند توقع و انتظار این است که جنس خاصی از فیلم‌ها نمایش داده شود. سؤال می‌کنند پس کی قرار است ما اکران اول فلان فیلم را ببینیم؟ در حالی که هدف ما اصلاً این نیست، چنین فیلمی کانال خودش را دارد، به خانه شما خواهد آمد و چه بخواهید و چه نخواهید یک روز آن را خواهید دید، اتفاقاً این دست فیلم‌هاست که دیگر فرصت دیدنش را نخواهید داشت. مشکل ما مشکل کنجکاوی است، اگر کنجکاو به دانستن باشیم از همه فرصت‌ها استفاده می‌کنیم. به‌نظرم یا کنجکاوی‌هایمان را جای دیگری تخلیه می‌کنیم یا انتظار نداریم سینما بتواند به سؤال‌های ما پاسخ بدهد و تصور می‌کنیم سینما برای کار دیگری است.
عقیقی: درباره فرصت مطالعاتی به شکل انتقادی یک نکته را بیان کنم که البته بیشتر برای دوره‌هایی که جشنواره ملی و بین‌الملل به‌صورت همزمان برگزار می‌شد مصداق دارد، ما از فرصت حضور میهمان‌های خارجی در جشنواره خیلی استفاده نمی‌کنیم. در دوره‌های اولیه فیلمسازی شناخته شده به جشنواره می‌آمد اما هیچ برنامه‌ریزی برای استفاده بهینه از این فرصت نداشتیم؛ اینکه مثلاً با تولید و خلق متریال چه مکتوب و چه صوتی- تصویری اسباب آشنایی بیشتر با این کارگردان را ایجاد کنیم. به‌عنوان مثال تئو آنجلو پولوس در دوره بیست و سوم جشنواره به ایران آمد و جز یک مصاحبه معمولی فرصت بیشتری برای شناخت او ایجاد نکردیم.
میرکریمی: حرفت کاملاً درست است. این تغییر نگاه در دوره جدید جشنواره کاملاً اتفاق افتاده و از  این دیدگاه نشأت می‌گیرد که ما از جشنواره چه می‌خواهیم. در دوره‌ای که مدیریت جشنواره از سر تکلیف برگزار می‌شد به نظر ویترینش مهم‌تر از همه چیز بود؛ شوی اینکه چه تعداد میهمان از چه تعداد کشور داریم، یک جا به آنها شام می‌دهیم و همدیگر را می‌بینند و... حتماً منافع خوبی هم داشت ولی تصمیم من در دوره جدید این بود که تا جای ممکن از تشریفات جشنواره کم کنیم و به حجم ملاقات‌ها اضافه کنیم. تفکر ما این بود که ما نه می‌خواهیم و نه می‌توانیم فرش قرمز برپا کنیم پس یک تفاوت عمده باید بین ما و جشنواره دوبی وجود داشته باشد، اگر اصالت و قدمت و شأنیت را برای سینما و فرهنگ ایران قائل هستیم هورا کشیدن و پول خرج کردن برای اینکه کسی را بیاوریم و ببریم و شوی خالی بدهیم نباید همتراز با شخصیت فرهنگی ما باشد؛ اتفاقاً باید آدم‌هایی را بیاوریم که چیزی در چنته دارند و جیب علمی‌‌شان را هم خالی کنیم. به همین دلیل دارالفنون را تشکیل دادیم و به همین دلیل به چارسو آمدیم و جایی را انتخاب کردیم که خبرنگارها، مردم و میهمانان خارجی همه با هم یکجا باشند، در راه پله‌ها به هم بخورند، سر غذا همدیگر را ببینند. در شکل غرفه‌بندی از همان ابتدا گفتیم دیوارها را کوتاه و باز و شیشه‌ای بگیرید تا همه هم را ببینند. یک ماه قبل از اینکه میهمانان برسند لیست‌شان را جلوی رویمان می‌گذاریم تا ببینیم چه کسی چه چیزی را می‌تواند آموزش بدهد و حداقل یک نشست در درالفنون یا دانشگاه‌ها داشته باشیم؛ البته آنهایی که‌ شأن علمی دارند یا تجربه مفیدی برای اشتراک گذاشتن دارند. سال قبل در 5 دانشگاه پنل و سخنرانی داشتیم، یکبار برای خانه سینما و در رده‌های پایین‌تر هم یکسری ورک شاپ برای باشگاه داریم. حتی بیش از این، در یک گوشه‌ تابلویی زدیم به اسم کافی تالک و گروهی را گذاشتم برای اینکه زمان قهوه خوردن هم سه منتقد خارجی و ایرانی را کنار هم بنشانند تا با هم حرف بزنند، نه خیلی رسمی بلکه یک گپ دوستانه. بخشی از آن چیزی که تو گفتی به خاطر عادت‌های ماست که شکل نمی‌گیرد، خیلی از دوستان حرفه‌‌ای ما تحمل ملاقات‌های طولانی را ندارند و انگار کنجکاو نیستند که این ارتباط برقرار شود و قدم جلو نمی‌گذارند. خیلی از جلسات دو یا سه نفره‌ای که می‌خواستیم بین حرفه‌ای‌های سینما در خانه سینما یا در جشنواره برقرار کنیم، خارجی‌ها سر قرار می‌آمدند اما مثلاً کارگردان ایرانی نمی‌آمد و جلسه روی هوا می‌رفت، دلیل غیبت‌شان را که جویا می‌شدم می‌گفتند «اخه من بیام چی بگم» می‌گفتم دنیا دنیای ارتباط است همین جوری احوالپرسی کن لازم نیست که حتماً یک اتفاق علمی بیفتد.
عقیقی: یک دلیلش هم می‌تواند عدم تسلط به آثار میهمان خارجی باشد، شاید به همین دلیل ارتباط شکل نمی‌گیرد.
میرکریمی: به هر حال ما به دلایل مختلف جزیره فرهنگی برای خودمان درست کردیم و ارتباطات فرهنگی مستقیم و قوی با خارج از کشور نداریم. در کشوری که صنعت توریسم فعال نیست مردم عادت به برخورد راحت با ملیت‌های مختلف ندارند. علاوه بر نا‌آگاهی و دانش که به آن اشاره کردی ما یک خورده منزوی هم هستیم. این انزوا روی تک تک‌مان تأثیر گذاشته. بعضی وقت‌ها که خارجی‌ها می‌گویند ما خیلی میهمان‌نوازیم شک می‌کنم که آیا بخشی از این میهمان نوازی به خاطر نبود ارتباط و از موضع ضعف نیست؟! شاید احساس برابری خوبی نداریم. هرچقدر این حجم ارتباطات بیشتر باشد قدرت ارتباط‌گیری بیشتر خواهد شد. البته در این سه سال متوجه شده‌ام که نسل جوان در این زمینه از ما خیلی جلوتر است مثلاً به هتل محل اقامت میهمان‌ها می‌روند و بدون هماهنگی با او گپ می‌زنند و کارت ویزیت رد و بدل می‌کنند و این ارتباط بعدها هم ادامه پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد قدیمی‌ها و حرفه‌ای‌ها یک خورده حریم‌های سختی برای خودشان قائلند.
عقیقی: پیشنهاد من این است که این گفت‌وگوها و تعامل از حد پنل و گفت‌وگوی سرپایی و کافه طور فراتر رفته و با اختصاص زمان بیشتر به گفت‌وگویی عمیق تبدیل شود تا در انتهای سال یک مجموعه مطالعاتی سینمایی داشته باشیم.
میرکریمی: راهکار سختی دارد. اگر چه تعداد کسانی که مثل تو می‌توانند گفت‌وگوی خوبی ایجاد کنند زیاد نیست اما هماهنگ کردن همین‌ها هم کار سختی است بخصوص اینکه برخی میهمان‌ها خسته می‌شوند از بس که در جاهای مختلف گفت‌و‌گو و سخنرانی داشته‌اند. سال گذشته تعداد میهمان‌های تراز اول خیلی زیاد بود. ما از هر نشست فیلمبرداری کردیم و از سه دوره برگزاری حدود صد مستر کلاس خوب داریم. تمام این تصاویر با زیرنویس به‌صورت رایگان در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.
عقیقی: از بحث میهمانان فاصله بگیریم و به موضوع انتخاب فیلم‌ها برسیم. در بخش رقابتی فیلمی بوده که همه موافق حضورش باشند اما با مخالفت شما به این بخش راه پیدا نکرده باشد؟
میرکریمی: به چنین موردی زیاد برنخوردم؛ بالاخره باید یکی دو تا از مشاورها فیلم را دوست داشته باشند تا من آن را در بخش رقابتی نگه دارم یا بالعکس. خودت یک دوره‌ جزو مشاورها بودی همچین چیزی بود؟
عقیقی: فیلم لاو دیاز که از جشنواره ونیز هم جایزه گرفت را دوست نداشتید.
میرکریمی: اگرچه من دوستش نداشتم اما نمی‌شد در بخش رقابتی آن را جا داد چون در ونیز و تورنتو و چند جشنواره مهم شرکت کرده بود. یک تغییر نگاه دیگر در جشنواره همین است که ما در بخش مسابقه جشنواره دنبال اسم‌های بزرگ نیستیم، به‌دنبال کشف فیلم‌های تازه‌ایم، فیلم‌هایی که کمتر دیده شده‌اند. اسم‌های بزرگ را برای بخش جشنواره‌ها و بهترین‌های کشورها گذاشتیم. بخش مسابقه در این دو سه سال تنوع خوبی داشته و در گفت‌وگویی که با داورهای خارجی داشتم همه از انتخاب‌ها راضی بودند. سال گذشته من سه جا داور بودم، دو جشنواره الف و یک جشنواره در سطح پایین‌تر. به جرأت می‌توانم بگویم که انتخاب‌های بخش مسابقه ما از آن دو جشنواره سطح الف خیلی بهتر بود. آنجا واقعاً کسالت بار بود و می‌ماندی که کدام را انتخاب کنی. در یک جشنواره آنقدر در جمع‌بندی به مشکل برخوردیم که یکی از بازیگران معروف که عضو هیأت داوران بود رئیس جشنواره را صدا کرد و با تندی بازخواست کرد که این چه فیلم‌هایی است که انتخاب کرده‌اید، ما الان چه کار باید بکنیم؟
عقیقی: جدا از اینکه داورهای خارجی بخش بین‌الملل سال گذشته از کمیته انتخاب کلی تشکر کردند، هم فیلم‌ها متنوع بود و هم کیفیت‌شان بالا بود.
میرکریمی: امسال هم فیلم خوب زیاد داریم منتهی نسبت به سال‎های قبل اسم‌های بزرگی پشتشان نیست. شاید مخاطبان ما نیاز به راهنمایی دارند تا پی ببرند که کدام فیلم‌ها را براساس علایق شان ببینند، اطمینان دارم اگر انتخاب درستی داشته باشند اتفاقی هیجان انگیز در سالن را تجربه خواهند کرد. دو سال پیش که در جشنواره کن حضور داشتم به کرات با فیلم‌هایی مواجه شدم که دارای حداقل ارزش سینمایی بود و صرفاً به خاطر موضوع انتخاب شده و دیگر قابلیت‌های سینمایی آن نادیده گرفته شده بود از یکجا به بعد احساس بطالت کردم و به خودم گفتم برای چه اینقدر وقت و هزینه می‌گذارم. به جرأت می‌گویم در جشنواره ما این اتفاق کمتر برای آدم‌ها اتفاق می‌افتد. در جشنواره امسال حداقل سی تا چهل فیلم خیلی خوب داریم؛ فیلم‌هایی که به قول فرنگی‌ها، اجرا و پرفورمنس‌شان درجه یک است و جنبه‌های آموزشی خوبی برای اهالی سینما دارند. از همان بحث‌های اولیه‌ برای انتخاب فیلم‌ها یکی از معیارهایمان این بود که در سینمای ایران چه چیزهایی روی پرده دیده نمی‌شود و چه تجاربی را نمی‌بینیم؟ ما در سینمای ایران اکران فیلم خارجی نداریم و این جشنواره تنها رویدادی است که می‌توانیم تنوعی از فیلم‌های بلند خارجی را در چند روز روی پرده سینما و با شکل استاندارد ببینیم. این اتفاق از یک سو مزیت است چون مخاطب تشنه است اما از سوی دیگر ضعف است چون تبدیل به عادت نشده، تبدیل به عادت کردن تماشای این فیلم‌ها زمان می‌برد؛ چون تماشاگر طی سال فیلم خارجی سینمای مسلط و فیلم‌های بزرگ (بیگ باجت) را روی پرده نمی‌بیند، توقع دارد در جشنواره آن را ببیند، در حالی که جشنواره جای تماشای این دست آثار نیست.
عقیقی: اما دو سال پیش که ژانر وحشت را برای ساعات پایانی نمایش فیلم‌ها داشتید، موقع بازگشت از جشنواره با جوانان زیادی مواجه می‌شدم که با اشتیاق می‌آمدند تا این دست آثار را ببینند. چطور شد به فیلم ترسناک رسیدید؟
میرکریمی: تصمیم گرفته‌ایم تا جایی که می‌توانیم سینمای ژانر را هر سال به‌عنوان یک بخش داشته باشیم. محدودیت‌های زیادی داریم، معمولاً سینمای ژانر دست کمپانی‌های بزرگ است و با پیش آمدن بحث تحریم ارتباط با کمپانی‌ها مشکل می‌شود. امسال سینمای کمدی را داریم که البته کمدی بگیر نگیر دارد چون در فرهنگ‌های مختلف مردم به چیزهای متفاوت می‌خندند. دو سال پیش که فیلم ترسناک نمایش دادیم یک شب در سالن نمایش حضور داشتم و دیدم تماشاگر به فیلمی که آدم‌ها هم را می‌خورند با صدای بلند می‌خندد دلیلش این بود که گوش‌شان به لهجه کره‌ای عادت نداشت و صداهایی که به‌خاطر وحشت از خودشان درمی‌آوردند برای مخاطب خنده‌آور بود.
عقیقی: برعکسش هم هست. وقتی کمدی‌های سینمای اسکاندیناوی مثلاً یکی از فیلم‌های آکی کوریسماکی که با هدف کمدی ساخته شده را با گروهی دیدم حتی تبسم هم به لبشان نیامد.
میرکریمی: ذائقه و سلیقه مخاطب ما در حوزه کمدی خراب شده، چه در سینما و چه در تلویزیون بدجوری به شوخی کلامی عادت کرده‎ایم. کمدی موقعیت یا کمدی که یک‌خرده فانتزی سینمایی داشته باشد را نمی‌فهمیم. مثلاً الان اگر مل بروکس را نشان بدهیم ممکن است همه جمعیت متعجب نگاه کنند و متوجه نشوند این شوخی‌ها چقدر دلنشین است.
عقیقی: اما من همچنان می‌خندم، منابع ارجاعی که با آنها شوخی می‌کند به اندازه کافی خنده‌دار است، شاید مخاطب برای خندیدن به یک مقدار اطلاعات نیاز دارد.
میرکریمی: بله اما حتی اگر منابع ارجاعی نداشته باشیم هم خنده‌دار است مثلاً «زین‌های سوزان». درواقع این دست کمدی‌ها یکسری استاندارد دارند که طول می‌کشد آن را بفهمی، تماشاگری که عادت ندارد شاید بار دوم که فیلم را ببیند آن را دریافت کرده و بخندد. با وضعیت اکران فیلم‌های کمدی در سینمای ایران، یکی از ترس‌های من این است که مردم به چیزی که امسال در جشنواره به‌عنوان کمدی نمایش می‌دهیم نخندند.
عقیقی: البته جوان‌هایی که به جشنواره می‌آیند احتمالاً مخاطبان این دست آثار کمدی در سینمای ایران نیستند.
میرکریمی: بله جوان‌های باشعورتر و
فیلم شناس‌تری هستند.
عقیقی: علاوه بر ژانر، یکی از اتفاق‌های جشنواره در چند سال اخیر نمایش فیلم‌های مرمت شده است آثار این بخش امسال جشنواره بر چه مبنایی انتخاب شدند؟
میرکریمی: برای من هم از خوشایندترین تجربه‌های این چندسال، نمایش فیلم‌های مرمت شده است. نمایش این آثار در جشنواره‌ها به یک عادت عمومی تبدیل شده و ما هم این بخش را در جشنواره راه انداختیم. همکاری خوبی بین فیلمخانه و جشنواره شکل گرفت و فیلمخانه هر سال روی چند فیلم به شکل مشخص سرمایه‌گذاری کرده و فیلم‌ها را ترمیم و برای رونمایی در اختیار ما می‌گذارد. فیلمخانه پیش از این هم کار خودش را می‌کرد اما رونمایی این فیلم‌ها خیلی مهجور انجام می‌شد و برنامه‌ای که بتواند یک خاطره سینمایی را دوباره زنده کند و یک منبع تحقیقی جدید را دوباره احیا کند که مردم به آن رجوع کنند اتفاق نمی‌افتاد و در دورهمی‌های کوچک انجام می‌شد. امروز جشنواره به پایگاهی برای این کار تبدیل شده و طی سال‌های گذشته از نسخه مرمت شده بادصبا، گاو، ناخدا خورشید، یک اتفاق ساده و... در جشنواره رونمایی شد. نکته جالب اینکه بخش آثار مرمت شده چه داخلی و چه خارجی همیشه پر مخاطب است و ما متوجه شدیم که این بخش را باید خیلی جدی بگیریم. در حالی که در تصور اول نگاه این بود که مردم استقبال نمی‌کنند چون فیلم‌ها تکراری است و مثلاً چرا باید کسی فیلم کوروساوا را روی پرده ببیند.
عقیقی: اتفاقاً «آشوب» را من پرزنت کردم، استقبال مخاطب و مشاهده این فیلم خیلی تأثیرگذار بود.
میرکریمی: در پاسخ به سؤال قبلی‌ات امسال به جای سه فیلم، 5 فیلم انتخاب کردیم که با توجه به 40 سالگی انقلاب همه فیلم‌ها دهه شصتی هستند؛ دیده‌بان، دونده، طلسم، جاده‌های سرد و پرده آخر.
عقیقی: چرا نمایش نسخه مرمت شده فیلم «نقطه ضعف» به سرانجام نرسید.
میرکریمی: ظاهراً مشکلی با تهیه‌کننده داشت اگر نه این فیلم جزو پیشنهادات من بود که به نتیجه نرسید. اتفاق غافلگیرکننده امسال نمایش فیلم نیم ساعته از پشت صحنه فیلم «گاو» است که با همت خانم طاهری و فیلمخانه ملی پیدا شد. در شرایطی که از فیلم «گاو» حتی عکس پشت صحنه هم نداریم این فیلم گنجینه خوبی برای سینمای ایران خواهد بود.
عقیقی: درباره انتخاب فیلم‌های ایرانی در جشنواره هم بگویید. ملاک و معیار انتخاب این فیلم‌ها برای بخش مسابقه بین‌الملل چیست؟
میرکریمی: در سال‌های گذشته این سؤال در ذهن خیلی‌ها پیش آمد که آیا سه فیلمی که برای مسابقه بین‌الملل انتخاب شدند بهترین فیلم‌های ایران در سال گذشته بودند؟ جواب من این بود که چرا باید چنین معیاری را برای خودمان داشته باشیم. ما چند مرحله داریم تا یک فیلم انتخاب شود. اولین مرحله اقدام تهیه‌کننده برای ثبت‌نام در جشنواره است. به هر حال فیلم‌هایی که احساس می‌کنند شانس بین‌المللی بیشتری دارند نه تنها در سینمای ایران بلکه در تمام دنیا دوست دارند در جشنواره خارج از کشور خودشان بیشتر دیده شوند.
عقیقی: به‌نظر می‌رسد حساسیتت در انتخاب فیلم‌های ایرانی در بخش مسابقه به شکل شخصی بیشتر است یعنی حالت نفوذ سفت و سخت هیأت انتخاب کمتر خودش را نشان می‌دهد و فردی‌تر است.
بله. درست می‌گویی فردی‌تر است. من در این چندسال انتخاب‌های یک خرده عجیب و غریب داشتم. سال اول فیلمی از یک جوان انتخاب کردم که به نظر می‌رسید فیلم جشنواره‌ای با اطلاق غلط ولی عمومی، نباشد؛ فیلمی در ژانر جنایی و از نظر من متفاوت از تولیدات ایرانی بود. من انتخابش کردم تا بگویم جشنواره فقط جای نوع خاصی از فیلم‌ها نیست، اتفاقاً اگر ارزش‌های سینمایی رعایت شود می‌شود از گونه‌های مختلف هم انتخاب کرد اما واقعاً دستم بسته است؛ البته فیلم‌هایی که انتخاب می‌کنم را دوست دارم اما همه چیز بستگی دارد به اینکه اول چه فیلم‌هایی ثبت‌نام می‌کنند و دوم اینکه ترجیحاً جدید باشند. هر کسی دوست دارد در جشنواره‌اش فیلم‌های جدیدتری به نمایش بگذارد و البته پراکنش فیلم‌ها هم مهم است. در کنار مجموعه فیلم‌های خارجی فکر می‌کنی جای خالی شکلی از فیلم وجود دارد که فیلم مورد نظر شما می‌تواند این جای خالی را پر کند.
«ایران»: در صحبت‌هایتان اشاره کردید که برخلاف منابع رسمی که اخبار دروغین از جهان مخابره می‌کنند، هنرمندان و متفکران جوامع انعکاس صادقانه‌تری از وضعیت دنیا دارند و جشنواره فرصت مطالعاتی برای ارتباط مستقیم‌تر با فرهنگ و جوامع کشورها ایجاد می‌کند. در انتخاب فیلم‌های ایرانی چقدر این معیار را مدنظر قرار دادید تا آثاری انتخاب شود که گویای تصویری واقعی‌تر از جامعه ایران است؟
میرکریمی: این ملاک حتماً جایی در پس ذهنم بود. واقعیت این است که من عادت کردم خیلی اول سینمایی ببینم و اگر چه حرف فیلم را هم دوست نداشته باشم همین که احساس کنم تجربه سینمایی نابی است یک جور با خودم کنار می‌‌آیم که با فیلم کنار بیایم و به‌عنوان یک کارگاه آموزشی آن را از دست ندهم ولی حتماً هر کسی دیدگاه خودش را دارد و من هم حتماً به این فکر کردم که در جشنواره تصویر جامع‌تری از جامعه نشان داده شود به‌عنوان مثال در بخش آسیا مستند «جای خالی دوست» از محمدعلی طالبی را داریم که موضوع فیلم برای من مهم بود (خودکشی دو دختر نوجوان اصفهانی) فکر می‌کنم موضوع و کنکاشی که دارد فیلم را حائز اهمیت می‌کند، یک فیلم مشابه با این موضوع هم در بخش مستند داریم (خط باریک قرمز) که آن را هم خیلی دوست داشتم. اصراری به اینکه چیزی را راجع به جامعه‌مان پنهان کنیم ندارم چون اعتقادم این است که اساساً جشنواره‌های این شکلی بیشتر جای دیده شدن فیلم‌های اعتراضی هستند؛ اینکه می‌گویم اعتراضی به کسی برنخورد اما همان طور که گفتم جشنواره‌های فیلم‌های مستقل را روشنفکرهای نسبتاً مستقل و معترض کشورهای مختلف می‌سازند. حتی در جشنواره فیلم کن هم فیلم‌هایی از کشورهای مختلف حضور دارند که شاید به تعبیر و تعریف ما در سینمای ایران، سیاه‌نمایی باشند حتی فیلمی هم که از امریکا آمده مشکلات جامعه خودش را نقد کرده است.
عقیقی: البته یک شوخی هم وجود دارد. ما وقتی یک فیلم رادیکال اجتماعی از هلند می‌بینیم می‌گوییم فیلمساز با جسارت فراوان مشکلات مردم هلند و فضایی از این کشور را نشانمان می‌دهد که تا به حال ندیده‌ایم اما طبیعتاً اگر چنین فیلمی در ایران ساخته شود از این دست تعابیر استفاده نمی‌کنیم.
میرکریمی: بله خودمان تحملش را نداریم. به نظرم باید این ظرفیت ایجاد شود اگر می‌خواهیم یک فرصت مطالعاتی دقیق داشته باشیم باید با همه ابعادش باشد، نمی‌شود سفارشی کم و زیادش کرد. فیلم «من دنیل بلیک» کن لوچ در جشنواره فیلم کن جایزه اول را گرفت؛ نقد اجتماعی اینقدر صریح راجع به جامعه انگلیس را چطور می‌شود ساخت؟ از این منظر در کشورمان باید این ظرفیت اجتماعی را افزایش داد، ضمن اینکه این مسأله را هم مدنظر داشته باشیم که مخاطبین جشنواره ما مخاطب خاص‌تری هستند.
«ایران»: از برآیند صحبت‌های شما راجع به دیدن زوایای مختلف زندگی و ارتباط آدم‌ها در جشنواره می‌توان نزدیکی سیاست‌ها و نگاه کلی رضا میرکریمی به‌عنوان دبیر جشنواره را با نگاهش به فیلمسازی دریافت کرد. با وجود این به نظر می‌رسد یک بخش‌هایی از جشنواره و برنامه‌هایش در راستای سلیقه او نیست. از یک سو هم از پیمان قاسمخانی و حبیب رضایی دعوت می‌کنید کارگاه برگزار کنند و از سوی دیگر جناح اصولگرا هم حضور پررنگی در جشنواره دارند، برای فرج‌الله سلحشور بزرگداشت برگزار می‌شود و نگاهی هم به سینمای فلسطین و... دارید. پس از سه دوره دبیری مستقل، این جشنواره چند درصدش حاصل نگاه شماست؟
میرکریمی: نمی‌دانم. به هر حال تلاشم را می‌کنم که نگاه من جشنواره را یک سویه و محدود نکند؛ البته که هر آدم از سلیقه‌اش جدا نیست و هرکاری بکنی بالاخره جزئی از وجودت است که البته دائم هم تغییر می‌کند و این اصلاً هم بد نیست چون حاصل افزایش دانش و آگاهی است. از این جهت سعی می‌کنم در نقطه‌ای باشم که فراگیرتر است و این تنها تلاش من نیست تلاشی گروهی است یعنی همه بچه‌ها تلاش می‌کنند که جشنواره جامعیت داشته باشد و همه حضور داشته باشند و خودشان را ببینند. جامعه و محیط اجتماعی ما بی‌دلیل یا حداقل با کمترین دلیل دچار انشقاقی بزرگ شده و تحملمان نسبت به همدیگر کم شده است. وقتی مجموعه‌ای از افکار و افراد که کاملاً در فضای خارج از جشنواره متضاد به چشم می‌آیند را در جشنواره کنار هم می‌بینیم فکر می‌کنیم یک جای کار سفارشی است و باید ایراد داشته باشد و می‌گوییم چرا ما از اینجا که بیرون می‌رویم فضا اینقدر دوستانه نیست! من فکر می‌کنم آن چیزی که اشکال دارد اتفاقاً فضای بیرون از جشنواره و چیزی است که در جامعه دارد اتفاق می‌افتد. من در این چند سال برای دعوت از مخاطب به همه جا رفتم، به قم هم رفتم و شنیدم جمعی از روحانیون جوان هستند که هرکدام به یک یا دو زبان مسلط هستند و هر هفته فیلم جدید خارجی می‌بینند و نقد می‌کنند، سینما را خیلی خوب می‌شناسند و آن را تحلیل می‌کنند، من خودم اینقدر سینما را نمی‌شناسم که اینها با اسم و رسم و ریشه و سابقه می‌شناسند. به جمع‌شان رفتم و واقعاً از دانش سینمایی‌شان لذت بردم. آنها را به جشنواره دعوت کردم و گفتم من برایتان کارت صادر می‌کنم و دوست دارم شما هم باشید و فیلم‌ها را ببینید. الان مشتری دائمی جشنواره هستند. اولین روزی که می‌خواستند به جشنواره بیایند، قدری سخت‌شان بود و می‌گفتند اشکال ندارد با همین لباس به جشنواره بیاییم؟ گفتم این یک انتخاب شخصی است من هم اگر این لباس را انتخاب کرده باشم دیگر درش نمی‌آورم. همین طور هم شد و هیچ وقت من مزاحمتی ندیدم. من به‌صورت مشخص اسم نمی‌‌برم تا این تصور ایجاد نشود که فلان شخص متعلق به طیف دیگری است اما من طیف متنوعی از افکار و عقاید را می‌بینم که پشت سر هم در صفی که برای یک فیلم تشکیل شده ایستاده‌اند، مزاحمتی برای هم ندارند و کسی هم نمی‌گوید که اینجا یا جای من است یا جای دیگری؛ بالعکس چیزی که بیرون اتفاق می‌افتد و مرزبندی‌ها پررنگ‌تر شده است.
عقیقی: اتفاقاً در مکان‌های فرهنگی این مرزبندی‌ها نسبت به طیف‌های اجتماعی کمتر است و در فضای بیرونی مرزبندی‌ها به شکل واضح‌تری رخ‌نمایی می‌کند.
میرکریمی: من به همین خاطر می‌گویم که مکان فرهنگی همان جایی است که این مرزبندی باید خیلی کم باشد اگرچه به هر حال یک جاهایی اعتقادات آدم‌ها به هم نمی‌خورد و البته قرارهم نیست همه شبیه به هم فکر کنند ولی جشنواره مال تمام آنهایی است که می‌خواهند از سینما لذت ببرند و آنقدر علاقه دارند که وقت بگذارند و این ارتباط را با سینما و اهالی آن داشته باشند، حق همه‌شان است. تلاش کردیم در این نقطه بایستیم. معمولاً تعداد کثیری می‌گویند نقطه ایده‌آل و خوبی است و بخشی هم از هر دو طرف می‌گویند که چرا اینجا ایستادین؟ یا بیایین به طرف ما یا بروید به آن ور.
«ایران»: نقطه‌ای که گفتید به نظر باید منطقه‌ امنی برای شما به‌عنوان دبیر جشنواره ایجاد کند اما در سال گذشته بخصوص با هجمه شدیدی مواجه بودید. این هجمه حاصل سهم‌خواهی بیشتر است یا دشمنی‌های شخصی.
میرکریمی: نمی‌دانم اما به نظرم مثل روز روشن است که اتفاقات خوبی در جشنواره در حال افتادن است، نمی‌گویم ایده‌آل ماست چون با ایده‌آل‌هایمان فاصله داریم اما اتفاقات چند سال اخیر مشخصاً پرفایده‌تر از اتفاقاتی است که قبلاً داشتیم. اگر منصفانه نگاه کنیم جشنواره نمره قابل قبول‌تری نسبت به قبل دارد. چون هجمه‌ای که وجود داشت برطرف شده و من با همه گروه‌ها و کسانی که آن نامه‌ها را نوشتند ساعت‌ها حرف زدم و در جشنواره امسال همگی حضور پیدا می‌کنند و حاشیه کمتری از این زاویه خواهیم داشت نمی‌خواهم مسأله را باز کنم و فرض را بر این می‌گذارم که همه آن سوء‌تفاهم بوده است.

مصطفی آرانی
خبرنگار
روایت اول: اینجا شلمچه است. چند باری آمدم برای راهیان نور ولی این بار به سمت یادمان نمی‌رویم و یک‌راست می‌رویم به پایانه مرزی. دلال‌های ارز نشسته‌اند و آماده‌اند تا به قول خودشان با قیمتی منصفانه، ریال را به دینار و دلار و بالعکس تبدیل کنند. سراسر مسیر هم تبلیغ‌ اپراتورهای مختلف است برای سیمکارت ایرانی و عراقی.
هوا گرم است و شاید به همین خاطر مسیر خروجی از ایران چندان شلوغ نیست.‌ مسیر ورودی اما حسابی شلوغ است و مأمور گذرنامه حتی چند ثانیه هم استراحت نمی‌کند. احتمالاً حذف هزینه ویزا هم در این وضعیت مؤثر است. عراقی‌ها معمولاً خانوادگی به این طرف مرز می‌آیند. خانم‌هایشان با روسری عربی و طرز خاص بستن آن مشخص‌اند. بعضاً هم بلوز و شلوارهایی پوشیده‌اند که پوشیده است.
دم در کارت خبرنگاری نشان می‌دهم و اجازه پیدا می‌کنم تا از یک در فرعی بروم تا سیم خاردار آخر مرز. می‌گویند آخرین گروه از بچه‌های حشدالشعبی کمتر از یک ساعت پیش وارد شدند و چند گروه دیگر هم همین امروز رفتند به مقصد عراق. سربازی که نگهبان در است می‌گوید اصلاً معطل‌شان نمی‌کنیم. کارشان را سریع انجام می‌دهیم و از همین در با ماشین می‌روند داخل ایران. مأمور گذرنامه هم می‌گوید یک گروه انفرادی همین یک ربع پیش وارد ایران شدند. او هم می‌گوید وقتی کارت حشدالشعبی را نشان می‌دهند کارشان سریع‌تر راه می‌افتد.
روایت دوم: اینجا شادگان است. جایی که در همان ماه اول جنگ تحمیلی بارها بمباران شد و یکی از محورهای عملیات ثامن‌الائمه برای شکست حصر آبادان بود. ما در روستایی به‌نام الصراخیه هستیم. گیر افتاده میان تالاب شادگان. اداره محیط‌ زیست تالاب کنار روستاست و در پارکینگش دو آمبولانس عراقی است. آرم هلال احمر دارند. می‌گویند از بچه‌های حشدالشعبی هستند. دیشب آمدند اینجا. یکی نشسته پشت رل و آماده بی‌سیم است برای عملیات و دیگری پشت آمبولانس یک جور داروخانه سیار راه انداخته است با داروهای اولیه‌ای که اهالی روستا به آن نیاز دارند. خوبی‌اش این است که می‌توانند با اهالی روستا عربی حرف بزنند و به قول معروف زبان همدیگر را می‌فهمند.
روایت سوم: اینجا روستای علاویه فای است. از توابع حمیدیه. آب کرخه آن قدر بالا آمده که حتی سد تنظیمی را تا حدی تخریب کرده و از طرفین رودخانه وارد حیاط خانه‌ها شده است. بچه‌های حشدالشعبی اینجا یک درمانگاه زده‌اند. از حدود یک هفته قبل و می‌گویند تا چهار ، پنج روز دیگر هم هستند. هفت آمبولانس دارند و تعداد قابل توجهی نیرو. برخی از آنها دارند استراحت می‌کنند و دو پزشک حالا پشت میز هستند و یک نفر هم مسئول داروخانه است. با مترجمی که از سپاه حمیدیه است شروع می‌کنیم به صحبت با آن‌ها. پزشک که جوانی خوش‌قیافه و خوش‌تیپ است، می‌گوید از بغداد آمده است. می‌پرسم چرا آمدی؟ می‌گوید شما ایرانی‌ها در جنگ با داعش به ما کمک کردید. حالا ما آمده‌ایم تا «ردالجمیل» کنیم. رد الجمیل به عربی یعنی جبران کار خوبی که کردی. شخصی که مسئول داروخانه است می‌گوید ولایت علی مرز ندارد. هر جای دیگر هم که کمک لازم باشد می‌رویم. از لبنان تا یمن. از کارشان می‌پرسم. می‌گویند معمولاً مورد اورژانسی ندارند ولی شب قبلش یک پیرمرد را که دچار حمله قلبی شده به اهواز برده‌اند. به چند تصادفی هم کمک کرده‌اند.
ظاهراً پنج پایگاه دارند و در پایگاهی که اطراف شلمچه زدند، حتی پزشک خانم هم دارند. ما که در حال حرف زدنیم یکی از اهالی روستا می‌آید و برای مشکل تیروئیدش دارو می‌خواهد، پزشک به عربی می‌گوید برو به خانه و داروی قبلی‌ات را بیاور تا مشابه آن را برایت بنویسم.
 چهار روز در خوزستان بودم و در این مدت هیچ حرفی از مردم علیه نیروهای امدادی عراقی نشنیدم. انگار نه انگار که دولت همین مردم نزدیک به چهل سال قبل جنگی هشت ساله علیه مردم همین خوزستان تحمیل کرده است. اثر جنگ اگرچه روی برخی ساختمان‌ها هست ولی ایرانی‌ها ظاهراً به خوبی توانستند بین دولت وقت عراق و مردمانش تفکیک قائل شوند و در ذهن عراقی‌ها هم چیزی از خاطره تلخ آن جنگ باقی نمانده و هر چه هست لطف ایران است در بیرون کردن داعش از عراق. نشان به نشان اینکه دکتر عراقی به من می‌گوید من همرزم حمید تقوی، از شهدای مدافع حرم خوزستان، بودم و عکسش را با حاج قاسم سلیمانی نشانم می‌دهد. در فضای مجازی و به طور مشخص در توئیتر اما فضا کاملاً متفاوت است و شاید این نشانی باشد از اینکه کیبوردها، چه میزانی از واقعیت را به ما نشان می‌دهند.

«ایران»: «او تحقیقی بسیار عمیق‌ از ابتدای تاریخ علم کلام، از حسن بصری تا به امروز انجام داده که بسیاری از آنها را هنوز چاپ نکرده است. ما در تاریخ هیچ‌گاه به این اندازه به فلسفه نیاز نداشته‌ایم. امروز با دقت در رفتار و گفتار و فهم زمانه، نیاز فلسفه را درمی‌یابیم و متوجه می‌شویم در مورد استاد جهانگیری غلو نکرده‌ایم.» این صحبت‌های رضا داوری اردکانی درباره محسن جهانگیری استاد ممتاز فلسفه‌ است؛ فیلسوف ایرانی و استاد بازنشسته دانشگاه تهران که اول اردیبهشت ماه امسال در 89 سالگی دار فانی را وداع گفت. چهره‌های بسیاری از جمله اصحاب فرهنگ و اندیشه درگذشت این استاد فرزانه و ابن عربی‌شناس برجسته را دریغی برای این حوزه دانسته‌اند و از فقدان او به‌عنوان ضایعه‌ یاد کردند. جهانگیری که سال‌ها پیش در معدود حضورهایش در مجامع فرهنگی، به مراسم بزرگداشتش رفته بود در سخنان کوتاهی درباره خود می‌گوید: «انسانی منزوی و گوشه‌گیرم و از شهرت هم بیزارم. شاید تحت تأثیر اسپینوزا قرار گرفتم.» در بیان منقبت او آوردن نقلی از غلامحسین ابراهیمی دینانی استاد برجسته فلسفه اسلامی هم خالی از لطف نیست که گفته بود: «من آرزو می‌کردم که‌ای کاش او در قرن سوم هجری به دنیا می‌آمد؛ زیرا اگر چنین می‌شد، مسیر تفکر در تاریخ اسلام غیر از این بود.» اساتید فلسفه در گفت‌وگو با «ایران» از محسن جهانگیری استاد ممتاز فلسفه می‌گویند.


متفکر دغدغه‌مند


احسان شریعتی
استاد فلسفه
آن سال‌ها که در دانشگاه تهران تدریس داشتم با مرحوم دکتر محسن جهانگیری ملاقات کردم هر چند که پیش‌تر از خلال آثارشان با ایشان آشنایی داشتم. دکتر جهانگیری، شخصیتی ساده، افتاده و متواضع بودند که زندگی خود را وقف کارهای علمی و ترجمه کرده بودند و در ترجمه‌های خود توجه بسیاری به ابن‌عربی و اسپینوزا داشتند.
او آموزگاری بود که در زندگی علمی و پژوهشی خویش به این توصیه اسپینوزایی عمل می‌کرد: «ریشخند نکردن، افسوس نخوردن، نفرین نکردن، بل فهمیدن»!
اسپینوزا برای فرهنگ فلسفی ما بسیار بیگانه و ناشناخته است، فارغ از این بیگانگی، با فرهنگ فلسفی ما هم فاصله زیادی دارد. واقعیت این است که تأکید اسپینوزا بیشتر بر زندگی و مبارزه با اندوه و احساسات منفی است. این در حالی است که غم در جامعه ما بسیار ستایش می‌شود. اما فارغ از این افتراق، اسپینوزا با فلسفه شرقی مشابهت‌هایی هم پیدا می‌کند. او از طریق ابن‌میمون که او نیز تحت تأثیر فارابی بود با فلسفه شرقی آشنا شد. این افتراق و شباهت پارادوکسیکال نقاط جذابی است که به نوعی اسپینوزا را به ما شبیه و در عین حال متفاوت می‌کند. از این نظر، شاید این دلایل موجب توجه و التفات خاص مرحوم دکتر جهانگیری بر اسپینوزا بوده است. و شاید آنچه ایشان را به اسپینوزا گره می‌زد بتوان در این نکته دید.
اسپینوزا در دانشگاه و فرهنگ ما خوب فهمیده نشده است و معتقدم، ترجمه‌ای که ایشان از کتاب «اخلاق اسپینوزا» داشتند، می‌تواند به این فهم کمک کند.
واقعیت این است که ترجمه‌های کلاسیک در ایران کمتر انجام می‌شود و هر ترجمه کلاسیکی که صورت می‌گیرد می‌تواند بسیار ارزشمند باشد هر چند که در روایت‌های اولیه از هر اثر کلاسیکی ممکن است نواقصی وجود داشته باشد. از این رو، باید از هر اثر کلاسیک چند ترجمه انجام شود. در این راستا می‌توان گفت ترجمه دکتر جهانگیری از کتاب «اخلاق اسپینوزا» گام مهمی در فهم اندیشه‌های اسپینوزا در ایران بود.


مظهر نجابت و شرافت اخلاقی


بیژن عبدالکریمی
استاد فلسفه
دکتر جهانگیری مظهر نجابت و شرافت اخلاقی بود. ایشان، معلم در معنای حقیقی کلمه بود. هیچگاه دچار خشم و عصبیت نشد. من در دهه شصت افتخار شاگردی ایشان را داشتم اما با وجود گذشت این همه سال، کماکان طعم شیرین کلاس‌های ایشان در ذهن من و بسیاری از دوستانی که در آن دوره در کلاس‌های ایشان حضور داشتند، احساس می‌شود.
از دست رفتن ایشان برای دانشجویانش به‌لحاظ عاطفی، ضربه بزرگی بود. کسی را نمی‌شناسم که دانشجوی ایشان بوده باشد و به ایشان تعلق‌خاطر عاطفی نداشته باشد و این از موارد بسیار شاذ و نادری است که معلمی بتواند روی اخلاص و اندیشه دانشجویانش اثر بگذارد و آنان را بواسطه اخلاق، سعه‌صدر، نرم‌خویی و حس احترامی که برای دانشجویانش قائل بود، جذب کند. از ایشان آثار بسیاری برجای مانده است؛ از جمله ترجمه کتاب «اخلاق اسپینوزا» و کتاب «محیی‌الدین ابن‌عربی؛ چهره برجسته عرفان اسلامی» که به این اعتبار می‌توان گفت ایشان ابن‌عربی پژوه بودند. همچنین، درس‌های منطق، کلام و فلسفه اسلامی، عرفان و از بیکن تا هیوم را در دانشگاه تهران تدریس می‌کردند.
مرحوم جهانگیری همچنین، مظهر نظم و دقت بود؛ طی سی سال، هیچگاه در کلاس‌هایش تأخیر نداشت و زود‌تر از پایان وقت کلاس، کلاس را تعطیل نمی‌کرد. در مورد ایشان دکتر رضا داوری اردکانی، چهره ماندگار فلسفه، می‌گوید که مرحوم جهانگیری سی سال در دانشگاه تهران بودند حتی یک مورد وجود نداشت که ایشان برخوردی با همکاران، کارمندان یا زیردستان داشته باشد. مرحوم دکتر جهانگیری نمونه اعلاء از نسل استادانی بود که در روزگار ما کمتر نمونه و مانندی دارد.

24

کمتر از دو هفته پس از اقدام خصمانه دولت امریکا مبنی بر قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی خود، چهره‌ای به فرماندهی این نهاد منصوب شد که بیش از دیگران به مواضع ضدسلطه و امریکاستیزانه شهرت دارد. از این رو این انتصاب به همان اندازه که ناگهانی است، معنادار هم است. زیرا باوجود پایان موعد فرماندهی سردار محمدعلی جعفری در تابستان 96، اعلام کرده بود که حکم فرماندهی‌اش بر سپاه سه سال دیگر تمدید شده است. بنابراین، علی‌القاعده خداحافظی سردار جعفری از مقام فرماندهی و جایگزینی سردار سلامی، باید سال 99 اتفاق می‌افتاد، اما گویا برخی اقتضائات صحنه عمل که هنوز همه آن برای ناظران روشن نیست، این زمان را کوتاه کرده است. حالا سردار حسین سلامی که تا پیش از این قائم مقام فرمانده کل سپاه بود، با یک ارتقای درجه به سرلشکری، به فرماندهی این نهاد انقلابی منصوب شد. فارغ از معانی انتصاب سردار سلامی، نمی‌توان از پیام حکمی که از سوی رهبر معظم انقلاب برای سردار جعفری صادر شد هم غافل شد. حضور سردار جعفری در مقام مسئولیت «قرارگاه فرهنگی و اجتماعی حضرت بقیه‌الله(عج)» را می‌توان نشانه اهمیت حوزه‌های مختلف اجتماعی و فرهنگی در شرایط جدید کشور دانست، حوزه‌هایی که لازم بود یک فرمانده رده بالا، با انگیزه، با سابقه و کارکشته‌ای از سپاه پاسداران در رأس آن قرار گیرد تا همراه با مدیریت صحنه تضاد با جریان سلطه در منطقه، حوزه‌های داخلی نیز از نفوذ فرهنگی و اجتماعی مصون بماند. به عبارت دیگر، انتصاب همزمان سردار سلامی و سردار جعفری، نشانه جهت‌گیری توأمان نسبت به مسائل نظامی و منطقه‌ای و نیز مخاطرات فرهنگی و اجتماعی است و این می‌تواند علامتی از جهت‌گیری، نقش و مسئولیت سپاه پاسداران در چهل و یکمین سال استقرار نظام جمهوری اسلامی باشد.گذشته از همه این موارد، مروری بر نام و سابقه فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از بدو تشکیل تاکنون، هم مشخص خواهد کرد که این نهاد انقلابی چه فراز و فرودهایی را طی کرده است و حالا، عملکرد و سابقه فرمانده فعلی سپاه پاسداران، چه چشم‌اندازی از آینده این نهاد پیش روی ما می‌گشاید.

جواد منصوری؛ نخستین فرمانده
تا محسن رضایی، فرماندهان سپاه پاسداران اغلب از مبارزان پیش از انقلاب بودند. جواد منصوری، نخستین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله این افراد است. او که متولد کاشان است، از اعضای حزب ملل اسلامی در پیش از انقلاب بود که مشی مسلحانه را برای مقابله با رژیم شاهنشاهی برگزیده بود. دوران فرماندهی منصوری بر سپاه پاسداران که از اردیبهشت تا اسفند 58 به درازا کشید را می‌توان دوره شکل‌گیری و ساخت‌یابی سپاه دانست. هرچند منصوری عنوان فرماندهی سپاه را برعهده داشت، اما این نهاد بیشتر به صورت شورایی اداره می‌شد، همچنان که در این دوره، سپاه‌های استانی شکل گرفته نیز بیشتر به صورت شورایی اداره و فرماندهی می‌شدند. منصوری پس از خروج از سپاه، راهی وزارت خارجه شد و سمت‌هایی چون معاون وزیر خارجه و سفیر ایران در چین را تجربه کرد.
 
عباس دوزدوزانی؛ فرماندهی 3 ماهه
ایده اولیه تشکیل سپاه پاسداران به عنوان بازوی نظامی و برای صیانت از انقلاب، در هفته‌های منتهی به 22 بهمن 57 شکل گرفت. در همان سال نخست فعالیت این نهاد انقلابی یعنی سال 58 که فعالیت برخی گروهک‌های ضدانقلاب در کشور شدت گرفت، ضرورت وجود سپاه پاسداران آشکار شد، نهادی که به طور کلی وظیفه مقابله با این تحرکات را بر دوش خود احساس می‌کرد. درگیری سپاه با این گروه‌ها در دوره فرماندهی جواد منصوری آغاز شد، اما پس از او، عباس دوزدوزانی به عنوان فرمانده سپاه منصوب شد، امری که مخالفت ابوالحسن بنی صدر، رئیس جمهور وقت را در پی داشت و در نهایت، باعث کناره‌گیری دوزدوزانی از این سمت، آن هم پس از سه ماه فعالیت شد. مخالفت بنی صدر با دوزدوزانی، هم نشانه جایگاه و تأثیرگذاری این نهاد نوپا بود، هم نشانه زاویه نگاه و منش سپاه با نیروهای سیاسی نزدیک به رئیس جمهوری وقت. اینکه دوزدوزانی پس از خروج از فرماندهی سپاه، وزیر ارشاد کابینه شهید رجایی شد، جهت‌گیری سیاسی او و فاصله و تقابلش با جریان‌های سیاسی دیگر را نشان می‌دهد. دوزدوزانی با رأی مردم تهران و تبریز نماینده دوره‌های اول، دوم و سوم مجلس شد و در دولت اصلاحات نیز معاونت وزیر علوم و مشاورت رئیس جمهور را نیز تجربه کرد.
 
ابوشریف؛ فرمانده مستعفی
عباس آقازمانی که به ابوشریف معروف بود، جایگزین عباس دوزدوزانی شد. حکم او 2 خرداد 59 از سوی ابوالحسن بنی صدر، به عنوان فرمانده کل قوا صادر شد، اما کمتر از یک ماه بعد ابوشریف از سمت خود استعفا کرد. علت این استعفای زودهنگام را باید در مخالفت بدنه سپاه پاسداران و فرماندهی رده‌های میانی با او جست و جو کرد. این مخالفت، دو دلیل داشت؛ نخست و از همه مهم‌تر، این واقعیت بود که آقازمانی گزینه بنی صدر برای سمت فرماندهی سپاه بود. هرچند رئیس جمهوری در آن زمان فرمانده کل قوا محسوب می‌شد. از سوی دیگر، سپاه از نیروهای سیاسی، فکری و فرهنگی تشکیل شده بود و این وجوه، بر شاخصه نظامی این نهاد غلبه داشت. این درحالی است که آقازمانی بیش از هرچیزی سابقه نظامی و کار چریکی داشت و این امر با روحیه و مشی غالب در سپاه هماهنگ نبود. همه اینها درحالی بود که ابوشریف خود از اعضای شورای فرماندهی سپاه و از نیروهای تشکیل دهنده این نهاد بود. او نیز مانند جواد منصوری فعالیت سیاسی خود را پیش از انقلاب و با عضویت در حزب ملل اسلامی با مشی مسلحانه آغاز کرد. ابوشریف در سال 60 به سفارت ایران در پاکستان رفت و در سال 61 به عنوان سفیر منصوب شد. او پس از پایان مأموریت در سفارت ایران در پاکستان، سال‌ها در این کشور به تحصیل علوم دینی مشغول بود.
 
مرتضی رضایی؛ حکم بنی‌صدر را نپذیرفت
پس از استعفای ابوشریف، بنی‌صدر در مقام فرمانده کل قوا، در 22 تیرماه 59 مرتضی رضایی را به عنوان چهارمین فرمانده سپاه پاسداران منصوب کرد. اما رضایی حاضر نشد که حکم صادره از سوی بنی‌صدر را بپذیرد و سرانجام 6 روز بعد و با صدور حکم انتصاب او به سمت فرماندهی از سوی رهبر انقلاب بود که مرتضی رضایی، سمت فرماندهی را پذیرفت. دوره فرماندهی مرتضی رضایی که برخی رسانه‌ها او را یکی از ناشناخته ترین فرماندهان سپاه نام نهادند، یک سال به درازا کشید. در دوره او بود که حمله نظامی رژیم بعث به ایران آغاز شد و سپاه، بیشترین تلاش خود را معطوف این کرده بود تا فرصت و مجال حضور در جبهه‌ها و مقابله با ارتش دشمن را کسب کند، امری که همواره با مخالفت رئیس جمهوری وقت همراه می‌شد. گفته می‌شود که مرتضی رضایی بعدها با حکم مقام معظم رهبری (مد ظله‌العالی) به سمت فرماندهی حفاظت اطلاعات و نیز قائم مقامی سپاه منصوب شد.
 
محسن رضایی و قوام یافتن سپاه
محسن رضایی میرقائد، پنجمین فرمانده سپاه نیز از زمره کسانی است که پیش از انقلاب سابقه فعالیت نظامی علیه رژیم سابق را دارد. رضایی هنگامی که دانشجوی رشته مکانیک بود، به عضویت گروه اسلامی «منصورون» درآمد. او جزو سه گزینه پیشنهادی شورای فرماندهی سپاه به امام بود که پس از نپذیرفتن شهیدان کلاهدوز و بروجردی، قرعه به نام محسن رضایی افتاد. دوره فرماندهی رضایی که 16 سال به درازا کشید را می‌توان دوره قوام یافتن سپاه پاسداران دانست. در دوره فرماندهی رضایی بود که سپاه پاسداران اصلی‌ترین نقش را در مدیریت جنگ برعهده گرفت. بزرگ‌ترین فتوحات ایران در جنگ تحمیلی با فرماندهی رضایی به دست آمد. همزمان با جنگ کلاسیک، در جنگ شهری و مقابله با منافقین نیز سپاه توانست توفیقات شگرفی به دست بیاورد. در زمینه امنیت داخلی نیز اطلاعات سپاه در دوره مدیریت محسن رضایی فعال‌تر از گذشته ظاهر شد که دستگیری اعضا و انهدام حزب توده در سال 62 از جمله آنهاست. از جمله نقاط عطف دوره فرماندهی رضایی، حضور در عرصه سازندگی و اقتصادی و تأسیس قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا(ص) در دوران پس از جنگ است. او توانست با کسب موافقت رئیس جمهوری وقت آیت‌الله‌ هاشمی رفسنجانی، توان فنی و مهندسی سپاه را در دوران صلح، در خدمت سازندگی در آورد، هرچند با گذشت زمان و گسترش این فعالیت‌ها، بحث‌های بسیاری در این زمینه درگرفت.
رحیم صفوی؛ افزایش توان بسیج
سید یحیی رحیم صفوی مشهور به «آقا رحیم»، در اواسط سال 1376 با حکم رهبر معظم انقلاب به فرماندهی سپاه منصوب شد. تفاوت او با فرماندهان پیش از خود  این است که او عمده دوران فعالیت و سابقه خود را در سپاه طی و کسب کرده بود. او که از نیروهای اولیه سپاه پاسداران بود، سمت‌هایی چون معاونت عملیاتی منطقه جنوب، معاونت عملیات کل سپاه، فرماندهی نیروی زمینی و قائم مقامی سپاه را در کارنامه خود داشت. البته او نیز در پیش از انقلاب سابقه فعالیت سیاسی داشت، تا جایی که در سال 56 به دلیل شرکت‌ در فعالیت‌های ضد رژیم تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و مجبور به فرار از کشور شد. پس از انقلاب، فعالیت خود را با حضور در کمیته انقلاب اسلامی دنبال کرد و پس از تشکیل سپاه، به عنوان فرمانده عملیات سپاه اصفهان منصوب شد.  و با شروع غائله کردستان به عنوان فرمانده عملیات سنندج و فرمانده سپاه کردستان به مقابله با ضد انقلاب پرداخت.
از نقاط عطف دوره فرماندهی رحیم صفوی، حادثه کوی دانشگاه و نیز نامه معروف 24 نفر از فرماندهان عالی رتبه سپاه به رئیس دولت اصلاحات است. افزایش توان نیروی بسیج در گردان‌های عاشورا و الزهرا و نیز بالا بردن توان موشکی سپاه برای مقابله با تهدیدات هواپایه نیز در دوره مسئولیت او دنبال شد.
 
عزیز جعفری؛ تغییرات ساختاری در سپاه
محمدعلی جعفری یا آنطور که میان همرزمان خود شناخته می‌شد، «عزیز جعفری» از اعضای اولیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که از دانشگاه وارد سپاه شد. او دانشجوی معماری و همچنین یکی از عناصر حاضر در جریان تسخیر لانه جاسوسی امریکا در آبان ماه 58 بود. عزیز جعفری از همان سال‌های نخست حضور در سپاه، بویژه پس از حمله رژیم بعث در کشور، هم قائل به نقش‌آفرینی بیشتر سپاه در جنگ بود و هم به ضدیت با رئیس جمهور وقت شهرت داشت. از نخستین عملیات‌های نظامی کوچک، اما موفق ایران، با فرماندهی او در اواخر سال 59 در مناطق جنوبی کشور رقم خورد. او تا پایان جنگ به‌صورت پیوسته به عنوان فرمانده قرارگاه‌های عملیات غرب و جنوب مشغول خدمت شد که علاوه بر آن، معاونت عملیات سپاه سوسنگرد و فرماندهی تیپ عاشورا، قرارگاه قدس و قرارگاه نجف را نیز برعهده گرفت. جعفری پس از پایان جنگ برای ادامه تحصیل به دانشگاه مراجعه کرد و در سال 1371 موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته معماری شد. «فارس» در گزارش خود از فرماندهی او نوشته است: «تغییرات ساختاری در سپاه‌های استانی، تقویت چشمگیر بخش سایبری سپاه که در فضای اینترنت به فرماندهی پدافند سایبری مشهور شد، ورود و مقابله بسیج به بحث تهدیدات نرم، بدست گرفتن مسئولیت امنیت خلیج فارس و حضور در خلیج عدن، گسترش و تقویت نیروی هوافضای سپاه، برخی تغییرات در راستای گسترش اشراف اطلاعاتی سپاه، دفع اغتشاشات پس از انتخابات سال 88، مقابله همه جانبه با گروهک‌های تروریستی پژاک در شمال غرب کشور و ایجاد امنیت پایدار در این منطقه و منطقه جنوب‌شرق، رویدادهای مهم دوره فرماندهی «آقا عزیز» است.» باوجود اینها، نمی‌توان پوشیده داشت که دوره فرماندهی جدید، دوره تغییرات شگرف در این نهاد بوده است. در این دوره هم فعالیت‌های قرارگاه خاتم الانبیا به عنوان بخش اقتصادی سپاه گسترش یافت و هم مقابله با گروه‌های تروریستی در کشورهای منطقه، سبب افزایش وزن و نقش سپاه در معادلات داخلی و منطقه‌ای شد.
 
حسین سلامی؛ فرمانده جدید
سردار حسین سلامی که حالا فرمانده کل سپاه است، فارغ‌التحصیل دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسی مکانیک است. او آبان ماه ۱۳۵۹ به سپاه پیوست و عمدتاً در کردستان و جبهه جنوب در لشکرهای ۲۵ کربلا، ۱۴ امام حسین و قرارگاه دریایی نوح حضور داشت. وی از سال ۱۳۷۶ الی ۱۳۸۴ در سمت معاون عملیات ستاد مشترک سپاه اشتغال به خدمت داشت. او به ضدیت با نظام سلطه و امریکا شهره است و از این رو می‌توان این انتصاب را پیامی برای تداوم رویکرد منطقه‌ای ایران برای غرب و امریکا دانست.

همسان‌سازی حقوق بازنشستگان فرهنگی برای سال ۹۸ در مقایسه با سال ۹۷ خیلی جدی‌تر اتفاق می‌افتد
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، سیدمحمد بطحایی افزود: این موضوع به دلیل حجم اعتباراتی که نیاز دارد در یک بازه زمانی کوتاه اتفاق نخواهد افتاد اما شیب به نسبت مناسبی را طی می‌کند.  وی گفت: امیدواریم با تلاش نمایندگان مجلس و دولت در سریع‌ترین زمان ممکن بازنشستگان از حیث نظام پرداخت‌ها با شاغلان برابر شوند.
بطحایی افزود: حقوق بازنشستگان از اختیار دستگاه اجرایی نیست به این معنا که دولت توسط صندوق‌های بازنشستگی انجام می‌دهد اما به عنوان عضوی از خانواده آموزش و پرورش وظیفه داریم این موضوع را برای بازنشستگان فرهنگی پیگیری کنیم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره بیمه تکمیلی فرهنگیان گفت: برای رفع مشکلاتی که در فرآیندهای بیمه تکمیلی داریم، برخی از نمایندگان نظراتی داشتند که ما آنها را به کار خواهیم گرفت.
بطحایی افزود: یکی از مهمترین مواردی که نمایندگان در کمیسیون بهداشت و درمان بر آن تأکید داشته‌اند این بود که اگر بیمه تکمیلی از حالت متمرکز خارج شده باشد و آن را در اختیار استان‌ها قرار دهیم، کارآیی و عملکردش افزایش پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: بناشد برای دور جدید بیمه تکمیلی فرهنگیان از اواسط تابستان این کار را به اجرا دربیاوریم.

محمد محمدی سدهی
خبرنگار
بیست و نهمین دوره مسابقات وزنه‌برداری مردان و بانوان قهرمانی آسیا در نینگبو چین نخستین تجربه برای وزنه‌برداران بانوی ایرانی است. بیش از ۳۰ سال پس از پذیرش جهانی حضور زنان در وزنه‌برداری، ایران برای اولین بار با 7 وزنه‌بردار در رده بزرگسالان به نام‌های پوپک بسامی، مریم زارع، ابریشم ارجمند خواه و الناز باجلانی، سیده الهام حسینی، مرضیه قنبری و پریسا جهان فکریان در چین حضور دارد و بانوان ایرانی فرصت این را دارند تا با خودنمایی در این مسابقات شایستگی‌های خود را ثابت کنند. این مسابقات در حالی برای ایران از دیروز آغاز شد که پوپک بسامی در وزن 55 کیلوگرم به عنوان نخستین وزنه‌بردار زن ایرانی در رده بزرگسالان روی تخته رفت. بسامی در یک ضرب ابتدا وزنه ۵۵ کیلوگرم را نتوانست مهار کند و در حرکت دوم موفق شد این وزنه را با موفقیت بالای سر ببرد. او در حرکت سوم ۵۸ کیلوگرم را مهار کرد و با این رکورد حرکت نخست خود را به پایان رساند. نماینده ایران در دوضرب وزنه‌های ۷۵، ۸۰ و ۸۵ کیلوگرم را بالای سر برد و در نهایت در مجموع ۱۴۳ کیلوگرم در میان پنج نفر گروه B  چهارم شد.
پوپک بسامی، نخستین وزنه‌بردار کشورمان که در مسابقات قهرمانی آسیا روی تخته رفت، به خبرنگار «ایران» گفت: «به عنوان اولین نفر از تیم بانوان ایران روی تخته رفتم و این اولین حضورم به عنوان نماینده ایران همراه با اضطراب و استرس بود اما با کمک مربیانم توانستم استرسم را کنترل کنم. بیشتر از وزنه‌ها باید استرسم را کنترل می‌کردم. استرسم سنگین‌تر از وزنه‌هایم بود و وزنه‌هایی که بالای سر بردم، برای من چندان سنگین نبود.» او ادامه داد: «از 6 حرکت 5 حرکت درست داشتم و در حرکات یک‌ضرب به دلیل ماندنم در جدول مسابقات احتیاط زیادی داشتم، می‌توانستم در حرکات یک‌ضرب عملکرد بهتری داشته باشم اما از همین نتیجه هم راضی هستم. در دوضرب هم همان وزنه‌هایی را که تمرین کرده بودم  بالای سر بردم.»
وزنه‌بردار دسته 55 کیلوگرم کشورمان در ادامه احساس خود را این گونه بیان کرد: «احساسم قابل توصیف نیست و خیلی خوشحالم. درست است که مدت کمی در حال تمرین هستیم و در این 6 ماه خیلی فشرده و شبانه روزی من و هم‌تیمی‌هایم برای این لحظه تمرین کردیم. برای این لحظه خیلی تلاش کردم. زمانی که اسم مرا به عنوان نماینده تیم ملی در سالن صدا زدند، خیلی احساساتی شدم، خیلی حالم خوب شد و کاملاً احساس غرور کردم.»
بسامی افزود: «برای همه خبرگزاری‌ها جالب بود که من با این حجاب و لباس‌های اسلامی در سالن گرم تمرین می‌کنم. از لحظه به لحظه گرم کردن من فیلم و عکس گرفتند، با من مصاحبه کردند و احساس مرا پرسیدند. یکی از خبرنگاران خارجی به من گفت که حالا دیگر بخشی از تاریخ ورزش ایران شده ام. همه چیز عالی بود و همه اتفاقات همان چیزی بود که از قبل به آنها فکر کرده بودم و خیلی خوشحالم که این اتفاقات به حقیقت پیوست. ما برای بهتر شدن نیاز به تمرینات بیشتری داریم.»
مریم امرالله: با کمک و حمایت آقایان حتماً در آینده نزدیک نتیجه می‌گیریم
مربی تیم ملی وزنه‌برداری بانوان در خصوص شرایط تیم ملی وزنه‌برداری به خبرنگار «ایران» گفت: «رکورد بچه‌های ما به دلیل اولین حضورمان در مسابقات بین المللی با وزنه‌برداران کشورهای دیگر فاصله دارد اما از نظر من وزنه‌برداری بانوان ایران قطعاً در آینده نزدیک پیشرفت خیلی خوبی خواهد داشت چرا که ما در بخش آقایان در این رشته ورزشی خیلی موفق هستیم.»
مریم امرالله با اشاره به این موضوع که حضورمان در این مسابقات تجربه ای نو و جذاب است، بیان داشت: «ما باید با حضور متداوم در مسابقات اینچنینی در کنار رقبای قدرتمندمان باشیم تا برای رقابت با تیم‌های نامدار انگیزه بیشتری پیدا کنیم. بسیار خوشحالم که توانستیم با کمک‌ها و حمایت‌های رئیس فدراسیون به این مسابقات بیاییم.»
مربی تیم ملی وزنه‌برداری افزود: «تجربه سهم بزرگی در رشد این دختران خواهد داشت. امیدوارم که مردم و دوستداران وزنه‌برداری با صبر و تحمل بانوان را در این عرصه حمایت کنند تا وزنه‌برداران در آینده نه چندان دور به نتایج خوبی دست یابند. با کمک و حمایت آقایان حتماً در آینده نتیجه می‌گیریم.»
امرالله درخصوص حضور پوپک بسامی به عنوان نخستین وزنه‌بردار بانو در بخش بزرگسالان در مسابقات بیان داشت: «پوپک خیلی خوب و باقدرت ظاهر شد و ما بیشتر از این از بانوان‌مان توقع نداریم. ناگفته نماند که رکورد بسامی بیشتر از اینها بود اما به دلیل استرس بالا نتوانست رکوردهایش را بزند. این نخستین حضور وزنه‌برداران ما در مسابقات بین المللی است و قطعاً وزنه‌برداران ما در شروع استرس زیادی خواهند داشت که این استرس، کارشان را سخت تر می‌کند.»
او افزود: «امروز (سه‌شنبه) مریم زارع در دسته 59 کیلوگرم به مصاف رقبای خود خواهد رفت. این نخستین حضور بچه‌ها در مسابقات است و تلاش ما بیشتر این است که استرس بچه‌ها را به پایین‌ترین حد ممکن برسانیم تا بچه‌ها با شرایط بهتری روی تخته حاضر شوند.»

اگر ایران را با بسیاری از کشورها مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که از جمله کشورهایی هستیم که می‌توانیم روابط حسنه و دوستانه و به دور از تنش با همسایگان اصلی و زمینی خود داشته باشیم. در این میان تنها کشور عراق بود که منشأ تنش با ایران بود که با روی کار آمدن یک دولت مردمی و سقوط صدام، وضعیت و رفتار این کشور نیز دوستانه شده است و در حل حاضر بهترین روابط میان دو طرف وجود دارد. کافی است که این وضعیت ایران را با همین کشورهای همسایه خودمان مقایسه کنیم. پاکستان با افغانستان و از آن مهم‌تر با هند چالش جدی در حد جنگ دارد. عراق با ترکیه و سوریه و عربستان و کویت در تنش نسبی است. ترکیه با یونان و قبرس، افغانستان با پاکستان، آذربایجان با ارمنستان، هر کدام به نحوی دچار تنش و حتی جنگ هستند.
در این میان روابط ایران و پاکستان متمایز از همه این کشورهاست و حسن روابط میان دو کشور سابقه دیرینه‌ای دارد. بجز مباحث راهبردی و همکاری‌های مشترک، در امور فرهنگی و زبانی نیز نزدیکی دو کشور نمونه است و فقط در سال‌های اخیر به دلیل فعالیت‌های تروریستی در بلوچستان است که قدری کدورت میان دو طرف ایجاد شده که در مقایسه با نقاط مثبت این رابطه متقابل، قابل حل است و حل هم خواهد شد. این روابط نه فقط در سطح دو دولت که در سطح دو ملت حسنه و دوستانه است و واکنش دولت و مردم ایران به سیل چند سال پیش پاکستان به نمادی جهت این همکاری و ابراز همدردی تبدیل شد.
اگر ایران بتواند روابط خود را با همسایگان اصلی خود به بهترین شکل سامان دهد و همسایگان آبی را نیز در نظر داشته باشد، براحتی قادر خواهد بود که بخش مهمی از فشارهای تحریمی ایالات متحده را جبران و خنثی کند. ضمن اینکه این کار به نفع اقتصاد و همسایگان نیز هست. بنابراین هر نوع اقدام متقابل برای گسترش روابط تجاری و اقتصادی و سیاسی و راهبردی و فرهنگی با این کشور باید از سوی دو طرف با روی گشاده استقبال شود و سفر نخست وزیر پاکستان و هیأت همراه به ایران نمونه‌ای از این سیاست است.
شاید برخی از افراد پیمان سنتو میان ایران، پاکستان و ترکیه را ساختگی و در ذیل نفوذ امریکا در منطقه و مقابله با شوروی سابق تحلیل کنند. این تحلیل اگرچه نادرست نیست، ولی همه ماجرا نیز نیست. زیرا نوعی وحدت منافع میان این سه کشور وجود داشت که توانستند در ذیل آن پیمان، مشارکت کنند. آن پیمان روی هیچ بنا نشده بود. بلکه زمینه‌های عینی تفاهم و وحدت این سه کشور بویژه ایران و پاکستان را داشت. بنابراین باید نقاط ضعف روابط دو کشور که شامل قاچاق مواد مخدر و حضور نیروهای تروریستی می‌شود را از طریق همکاری متقابل از میان برد. هرگونه اختلالی در امنیت مرزهای دو کشور خواه ناخواه اثرات دوجانبه در دو کشور دارد و چنین نیست که یک طرف زیان ببیند و طرف دیگر سود. روابط دو کشور ایران و پاکستان می‌تواند الگویی موفق از روابط دو کشور همسایه براساس حسن همجواری و احترام به حقوق و منافع یکدیگر باشد.
گسترش روابط اقتصادی و صادرات گاز و سایر کالاهای ایرانی و نیز واردات اقلام مورد نیاز ایران از آنجا به ثبات روابط دو کشور کمک خواهد کرد. اشتراکات دینی و فرهنگی نیز می‌تواند قوام‌ دهنده این روابط باشد. امیدواریم سفر آقای نخست وزیر پاکستان و هیأت همراه به ایران، فصل جدیدی را در روابط خوب دو کشور بگشاید.

مراسم افتتاحیه سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور حجت‌الاسلام حسن روحانی؛ رئیس جمهوری امروز (سه‌شنبه سوم اردیبهشت) لغو و این آیین با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد. به گزارش ایرنا، پیش از این قرار بود رئیس جمهوری در مراسم افتتاحیه سی و دومین نمایشگاه کتاب تهران حضور یابد که به دلیل برنامه پیش‌بینی نشده، در این مراسم حضور نخواهد داشت.
سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امروز با حضور سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اهالی فرهنگ ساعت 8 صبح در مجموعه چهل‌سرا، واقع در ضلع جنوبی مصلای امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.

کریم مجتهدی
استاد فلسفه
مرحوم دکتر محسن جهانگیری یکی از همکاران بسیار نزدیک من بودند که ایشان را به تمام معنا یک استاد دانشمند و در عین حال، متواضع و عمیقاً اخلاقی می‌دانم.
به صراحت می‌گویم که چهره‌ای با چنین‌ شأن و مرتبه، کمتر در محیط دانشگاهی ما وجود داشته است. ایشان ضمن تسلط کامل به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی، از لحاظ اطلاعات فلسفی، چه در زمینه فلسفه غرب و چه در زمینه فلسفه اسلامی و شرق، یکی از نخبگان واقعی کشور ما به شمار می‌آمدند و به تمام معنا به ریزه کاری‌های فلسفه غرب و عرفان اسلامی و فلسفه اسلامی واقف بودند.
ایشان در زمینه فلسفه اسلامی و فلسفه غرب، کتاب‌های بسیاری را منتشر کرده‌اند؛ نخستین کتابی که از ایشان چاپ و موجب شهرت‌شان شده است، کتاب «احوال، آثار و آرای فرانسیس بیکن» است، بیکن بنیانگذار روش‌های تجربی در علوم بوده و با فلسفه او است که علم در اروپا جنبه تجربی پیدا کرده و وجهه عینی یافته است و همه مورخان مستحضر هستند که پیشرفت علمی در اروپا تا حدود زیادی به سبب روش‌های تجربی فرانسیس بیکن بوده است. کتاب مرحوم جهانگیری بهترین کتابی است که در خصوص آرای بیکن به فارسی نوشته شده است.
همچنین از دیگر آثار تأثیرگذار و مهم ایشان می‌توان به کتاب «محی‌الدین ابن عربی، چهره برجسته عرفان اسلامی» اشاره کرد؛ این کتاب در کشورهای آسیایی، هندوستان و افغانستان دست به دست گشته و اگر اشتباه نکنم به اردو نیز ترجمه شده است و حتی در پاکستان از کتاب‌های مرجع عرفان اسلامی محسوب می‌شود. در کنار این دو کتاب، شاید مهم‌ترین اثر ایشان ترجمه کتاب «اخلاق اسپینوزا» است. اخلاق اسپینوزا یکی از کتاب‌های تأثیرگذار در تحولات فکری اروپا در اواخر قرن هفدهم و هجدهم بوده و مرحوم جهانگیری آن را از متن انگلیسی ترجمه کرده است، علاوه بر این ترجمه، مقالاتی هم در مورد اسپینوزا دارد که در مجلات مختلف و از جمله در مجله «فلسفه» که پیشتر مدیریت آن را برعهده داشتم، منتشر شده است. از دیگر آثار تأثیرگذار مرحوم جهانگیری، ترجمه کتاب «شرح اصول فلسفه دکارت» است. این کتاب در شناخت روش دکارت اهمیت بسیاری دارد. من با خود ایشان این کتاب را با متن فرانسوی تطبیق دادم، مرحوم جهانگیری این اثر را از متنی انگلیسی ترجمه کرده بود البته زبان اصلی این کتاب نه انگلیسی است و نه فرانسوی بلکه لاتینی بوده و یکی از اصلی‌ترین کارهایی است که در ایران درباره فلسفه غرب انجام گرفته است. از درگذشت این همکار بسیار عزیز و محترم، بسیار متأسفم. ایشان ایمان بسیار پاکی داشته و اصلاً اهل شعار و خودنمایی نبوده، بلکه انسانی متواضع و مسلمانی واقعی بوده‌اند. آرزومندم دانشجویان علاقه‌مند روزبه‌روز بیشتر در مورد آثار ایشان مطالعه نموده و از آنها استفاده کنند. من به نوبه خود، این اتفاق ناگوار را به خانواده معظم این بزرگوار و همچنین به استادان و دانشجویان محترم تسلیت می‌گویم و برای خانواده ایشان، از درگاه خداوند متعال، صبر و شکیبایی مسألت دارم.

بهرام امیراحمدیان
 کارشناس مسائل آسیای میانه
عمران خان، نخست وزیر پاکستان در شرایطی برای نخستین بار به تهران سفر کرد که به نظر می‌رسد با این سفر تحول بزرگی در روابط دو کشور به وقوع خواهد پیوست. عمران خان در خلال مبارزات انتخاباتی‌اش نگاه ویژه‌ای به ایران داشت و بر علاقه‌مندی خود برای تعمیق رابطه تهران و اسلام‌آباد تأکید ویژه‌ای کرده بود. اقدامات ویژه او برای حل بحران گروگانگیری مرزبانان ایران نشانه‌ای بر این مدعاست عمران خان تسهیل مناسبات دو کشور را که در شرایط کنونی با سکون و بی تحرکی روبه‌رو است، در دستور کار خود قرار داده است. دیدار نخست وزیر پاکستان  با مقام‌های ایران در مقطع کنونی ناظر به چند موضوع مهم در روابط تهران و اسلام‌آباد انجام شده است؛
- یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در رابطه ایران و پاکستان مسأله همکاری‌های امنیتی و مرزی در مواجهه با ناامنی و تروریسم است. دو کشور مرزهای طولانی دارند و این مرز در نقاطی واقع شده که در هر دو سوی آن خلأ جمعیتی حاکم است و خیلی مسکون و آباد نیست. بنابراین امکانات زیادی که بتوان از طریق آنها تمام خطوط مرزی را کنترل و از آن بهره‌برداری کرد وجود ندارد. از این رو ناامنی زیادی بر مرز مشترک دو کشور حاکم است و امکان شکل‌گیری فعالیت‌های تروریستی خارج از کنترل در آن محدوده‌ها وجود دارد.
- مرزهای ایران و پاکستان مختصات لازم برای همکاری‌های مشترک مرزی و اقتصادی را ندارد. راه آهن کویته به میرجاوه هم به جهت ساخت امنیتی منطقه و فضای حاکم بر بلوچستان پاکستان کارآمدی مورد نیاز برای تسهیل رفت و آمد اتباع دو کشور را ندارد. ضمن آنکه وجود شن‌های روان باعث مسدود شدن مسیر این خطوط قطاری می‌شود و حرکت آن را مختل می‌سازد. بنابراین درحالی که در چارچوب سازمان اکو راه‌اندازی خط راه آهنی به نام «آی پی آی» میان تهران، اسلام‌آباد و استانبول در نظر گرفته شده بود، به دلیل موانع یاد شده اقدامی در این رابطه صورت نگرفته است. پیگیری جدی این موضوع و عملیاتی کردن اقدامات لازم برای اتصال این خطوط ریلی یکی از مسائل ضروری گفت‌وگوی مقام‌های دو کشور است.
- یکی از موضوعات مهم در مناسبات تهران و اسلام‌آباد که در چارچوب همکاری اقتصادی جای می‌گیرد و به نظر می‌رسد عمران خان در سفر خود به تهران آن را مطرح کرده، اتصال یک راه آهن جدید از بندر گوادر به چابهار است. بندر گوادر علاوه بر اینکه یک بندر تجاری است از مختصات نظامی هم بهره مند است به همین دلیل هر نوع همکاری ایران با پاکستان در رابطه با این بندر می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. بندر چابهار ایران به دلیل موقعیت راهبردی آن برای هند اهمیت زیادی دارد. هند با ادامه اختلافات با کشور‌های همسایه خود از جمله پاکستان و چین، تصمیم گرفته است تا یک مسیر جدید برای دسترسی به کشور‌های غرب و آسیای مرکزی ایجاد کند و منافع خود را در افغانستان گسترش دهد. موافقتنامه سه جانبه ایران، افغانستان و هند ذیل چنین هدفی صورت گرفته است. انتقال کالای هند از طریق بندر چابهار به افغانستان و بالعکس انجام می‌شود. هند علاقه‌مند نیست پاکستان در زمینه این همکاری سه‌جانبه مانع تراشی کند، بنابراین مقام‌های ایران باید با پیگیری یک سیاست هوشمندانه اجازه ندهند این همکاری سه‌جانبه تحت تأثیر گسترش مناسبات اقتصادی‌شان با پاکستان قرار گیرد. این در حالی است که پاکستان برای سرمایه گذاری در بندر چابهار ابراز تمایل کرده و خواهان ایجاد راه آهن از بندر گوادر به چابهار است. در این صورت رقابت چین و هند معادله حل نشده‌ای به نظر می‌رسد زیرا چین در اقیانوس هند در نظر دارد با تأسیس بنادری در شرق، جنوب و غرب  هند این کشور را به نوعی در محاصره استراتژیک خود داشته باشد بنابراین هر نوع همکاری ما با پاکستان باید با در نظر گرفتن منافع ملی کشور و همکاری ما با هند باشد.

علاوه بر این اگرچه حجم مبادلات اقتصادی ایران و پاکستان رقم قابل ملاحظه‌ای نمی‌باشد اما  زمینه‌های بالقوه همکاری در این زمینه میان دو کشور وجود دارد و چنانکه اشاره شد تحت تأثیر وجود مشکلات در همکاری‌های امنیتی و مسائل مرزی  تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. این در حالی است که ظرفیت‌های زیادی در پاکستان وجود دارد که پیشتر این ظرفیت‌ها از سوی سایر کشورهای عربی از جمله عربستان سعودی مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفته است. پاکستان برخلاف ایران رابطه بسیار نزدیکی با ریاض دارد از این رو محتمل است حتی عمران خان در سفر به تهران برای میانجیگری میان تهران و ریاض اقدام کند که خب این فرصت خوبی خواهد بود تا مقام‌های ایرانی با در نظر گرفتن منافع اقتصادی ناشی از همکاری بدون مانع با کشورهای  همسایه از آن بهره ببرند. ارتقای رایزنی‌های سیاسی و نزدیک کردن دیدگاه سیاسی دولتمردان ایران و پاکستان از دیگر محورهای مهمی است که در خلال سفر عمران خان به تهران مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر ایران روابط خود را با کشورهای منطقه بهبود بخشد، پاکستان هم ناگزیر خواهد بود در این چارچوب کار کند ولی پاکستان کشوری است که در عرصه سیاست خارجی وحدت نظر ندارد و در آنجا تصمیم‌گیران متعددی در صحنه سیاسی حضور دارند که تأثیر بسزایی در سیاست خارجی کشور دارند؛ از جمله این گروه‌های تأثیرگذار می‌توان به جریان‌های سیاسی و مذهبی و علما و از سوی دیگر نظامیان و مقام‌های امنیتی اشاره کرد که در کنار نخست وزیر پاکستان سیاست خارجی پاکستان را هدایت می‌کنند. بنابراین سه مرکز مهم قدرت در پاکستان وجود دارد و این تصور که خواسته‌های عمران خان به تنهایی اجرایی خواهد شد، نگاهی خوشبینانه خواهد بود. در واقع تنظیم روابط ایران با پاکستان و رفع موانع موجود مستلزم این است که ایران با هر سه بخش مورد اشاره در صحنه سیاسی پاکستان در تماس تنگاتنگ باشد. اغلب چهره‌های با نفوذ در دایره قدرت مذهبی پاکستانی سنی هستند و نگاه چندان خوشبینانه‌ای به ایران ندارند و خیلی علاقه‌مند به نزدیکی ایران و پاکستان نیستند.
در مجموع رابطه ایران و پاکستان معادله پیچیده‌ای است که مقام‌های جمهوری اسلامی باید با در نظر داشتن مؤلفه‌های تأثیرگذار در این رابطه نسبت به بهبود و تعمیق روابط هوشیارانه اقدام کنند.