حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگو و معاون اول قوه قضائیه آخرین وضعیت احکام دادگاه‌های ویژه اخلالگران اقتصادی را تشریح و از تأیید حکم اعدام وحید مظلومین موسوم به سلطان سکه در دیوان عالی کشور خبر داد. به گزارش میزان، وی روز گذشته در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی از تأیید حکم اعدام دو نفر از مفسدین اقتصادی در دیوان عالی کشور خبر داد و گفت: همان طور که قبلاً عرض کرده بودم، رسیدگی به این پرونده‌ها با سرعت و دقت و قاطعیت ادامه دارد. در این راستا امروز (یکشنبه) دو نفر از کسانی که به عنوان مفسد فی‌الارض در دادگاه بدوی حکم اعدام‌شان صادر شده بود، پرونده آنها در دیوان عالی کشور مورد رسیدگی قرار گرفت و حکم اعدام‌شان تأیید شد. سخنگوی قوه قضائیه تصریح کرد: یکی از این افراد به نام «وحید مظلومین» فرزند حبیب‌الله و نفر دوم «محمداسماعیل قاسمی» فرزند غلامعلی معروف به «محمد سالم» است. این پرونده همان طور که بسیاری از مردم در جریان هستند، 17 شهریور در دادگاه بدوی مطرح شد و 29 مهرماه دیوان عالی کشور حکم آن را تأیید کرده است. یعنی رسیدگی به این پرونده از ابتدا تاکنون  43 روز بیشتر  طول نکشیده است و امیدوار هستیم که با سرعت و البته با دقت، رسیدگی به سایر پرونده‌های فساد اقتصادی همچنان دنبال شود.

پروفسور سید حسین نصر، حدود یک سال است که به‌دلیل کسالت، سخنرانی عمومی نداشته است. اما عشق هشتاد ساله این متافیزیسین و فیلسوف حکمت خالده به مولانا سبب شد تا چند هفته پیش با موضوع «اکنون ما و مولانا» در دانشگاه جان هاپکینز امریکا سخنرانی کند. مکتوب حاضر متن تنظیم و تلخیص شده «ایران» توسط علیرضا شیرازی‌نژاد از سخنرانی این استاد دانشگاه جورج واشینگتن است.

خطری برای اصالت پیام مولانا
همه ما در رسانه‌ها می‌خوانیم معروف‌ترین شاعری که بیش از همه، حتی شکسپیر، جان دان، جان کیتس و تمام شعرای بزرگ انگلیسی‌زبان، اشعارش در امریکا به فروش می‌رسد «مولانا» است و ما از این قضیه بسیار خرسند هستیم. اما متأسفانه جریان دیگری در حال رخ دادن است و آن به وجود آمدن مولانایی است که از هویت واقعی‌اش جدا شده است. یعنی نه مسلمان است نه ایرانی؛ نه با زبان فارسی کار دارد نه با قرآن؛ و هیچ ارتباطی میان او و مثنوی که قرن‌ها ایرانی‌ها، ترک‌ها، هندی‌ها و پاکستانی‌ها همراه با آن بزرگ شده‌اند، وجود ندارد. استفاده چند نفر از شُعرای برجسته امریکایی که با زبان فارسی آشنایی ندارند و از متن ترجمه بسیار دقیق «رینولد آلین نیکلسون» از مثنوی بهره می‌گیرند و شعر معاصر امریکایی می‌سرایند، بر این جریان بیشتر دامن زده است.
به یاد دارم سال‌ها پیش، دانشگاه جورجیا، از من دعوت کرد تا درباره مولانا سخنرانی کنم؛ سپس گفتند ما می‌خواهیم برنامه ویژه‌ای نیز برای او اجرا کنیم. خلاصه شخصی آمد که با نواختن بنجو [(Banjo) موسیقی محلی هیل ویلیا در ویرجینیای غربی امریکا] اشعار مولانا را می‌خواند و من بواقع شگفت‌زده شدم! گفتم: «دارم می‌بینم که مولانا در قبرش دارد می‌چرخد!»
بنابراین، اگرچه اشعار مولانا در امریکا با اقبالی فوق‌العاده همراه شده است، اما اگر بخواهیم عامیانه بیان کنیم، این آبکی شدن اشعار او خطر بزرگی است که «نفس معروف شدن» و «اصالت پیام» مولانا را تهدید می‌کند. اینجا وظیفه ما است که «اصالت پیام مولانا» را حفظ کنیم.
تمدن ما و یک تراژدی ناسیونالیستی
یکی از مهم‌ترین پیام‌های مولانا «همدمی» است. چند سال پیش در بزرگترین کنفرانسی که به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولانا توسط دولت ترکیه در استانبول برگزار شد، با توجه به ناسیونالیسم نوینِ موجود بین ما و ترک‌ها، آقای اردوغان، که در آن زمان نخست‌وزیر بودند، کار عجیبی کرد و از بنده خواست تا سخنرانی اصلی همایش را در همان روز نخست که ایشان حضور داشت، انجام دهم. بعد از سخنرانی هم لطف کردند و به من گفتند ما کنار مزار مولانا در قونیه اتاقکی ساخته‌ایم که هشت جای قبر دارد؛ یکی از آنها هم برای شما است و این بزرگترین هدیه‌ای است که دولت ترکیه می‌تواند به شما بدهد. من هم خندیدم و گفتم: خیلی ممنون! چون بنده وصیت کرده‌ام که در ایران دفن شوم. به شوخی گفتم شما می‌توانید نصف بدنم را ببُرید و اینجا دفن کنید، ولی بقیه‌اش باید برود ایران (البته امیدوارم که مولانا در این یک مورد از من ناراضی نباشد.)
اما موضوع اصلی که در آن سخنرانی مطرح کردم این بود که فراموش نکنیم هدف مولانا نزدیک کردن قلب‌ها به یکدیگر بود. او با تمام تقسیماتی که ما از لحاظ نژادی، قد، رنگ پوست و طبقاتی در جوامع‌مان درست می‌کنیم، مخالفت داشت. در طریقه «مولویه» که درست کرد، هرکسی از سلطان تا نوکر دم در می‌توانست وارد طریقتش شود، چراکه ملاک تمایز «خصلت معنوی» بود، نه وضع اجتماعی یا ستاره‌های روی دوش فلان ژنرال نظامی!
بر همین اساس، این تراژدی بزرگی برای تمدن ما است که بیاییم و یکی از بزرگترین شخصیت‌هایی را که برای وصل کردن آمده بود وسیله‌ای برای عناد فرهنگی بین خودمان و ترک‌ها، به‌عنوان دو ملت بزرگ در خاورمیانه قرار دهیم. حتی در به‌کارگیری کلمه «بلخی» به‌عنوان کنیه او که در وهله نخست «ناسیونالیسم افغانی» را بر ضد ایران برمی‌انگیزد، نیز چنین است. البته در اینکه مولانا اصلش متولد بلخ است شکی نیست، اما او براثر حمله مغول به ایران، یا هر دلیل دیگری، همراه با پدر خود راهی مکه شد و سپس به سرزمین آناتولی مهاجرت کرد و چهل سال پایانی عمر خود را در آنجا که جزو سرزمین‌های فرهنگی ایران به شمار می‌رفت، گذراند. حال اگر برخی عنوان می‌کنند که مولانا افغان بوده و ایرانی نبوده است! حداقل من نمی‌دانم که معنی «افغان» در قرن هفتم هجری چیست؟ با این تفاسیر، باید توجه داشت که این ناسیونالیسم‌های جدید بسیار غیرمنطقی و از روی احساسات هستند. چنین چیزی در تغایر با فرهنگ و تمدن سنتی قرار دارد و از لحاظ سیاسی نیز برای غرب پرمنفعت است.
اکنون، هیچ‌کدام از ما، مولانا را نمی‌خوانیم و به حرف‌هایی که می‌زند عمل نمی‌کنیم؛ فقط برای رفع احتیاجات مرتبط با شاخصه‌های ناسیونالیستی، بیرقش را دستمان گرفته‌ایم! و این چقدر می‌تواند دون‌شأن یک فیلسوف و شاعر بزرگ باشد که آمده تا نزدیکی و همدلی ایجاد کند! مولانایی که حتی پیغمبر اسلام(ص) را اینگونه دید: «مصطفی آمد که آرد همدمی»
در شناخت اسطرلاب حق
ما نباید در شناخت شخصیت مولانا غفلت کنیم. او علاوه بر اینکه جزو مهم‌ترین متفکران اسلامی به شمار می‌رود، از بزرگان صوفیه و فرهنگ شعر ما است. مولانا از لحاظ وسعت علم و دانشِ عرفانی بی‌همتا است و به نظر من بجز حافظ هیچ شاعری در مقام شعر عرفانیش برنیامده است. هر شعر عرفانی‌ که پس از وی به زبان فارسی سراییده شده، مدیون اشعار او است.
شخصیت عظیم و پرنفوذ او به گونه‌ای است که هر جا فرهنگ ایرانی-اسلامی ورود کرده نام وی هم به چشم می‌خورد؛ یعنی از آلبانی در غرب اروپا گرفته تا سرزمین بنگال، چنین است. حتی یکی از آخرین کتاب‌هایی که قبل از حاکمیت نظام کمونیستی در سال 1948 در تیرانا آلبانی به چاپ رسید، راجع به مولانا بود.
بیشتر آثار مولانا بارها در هند و عثمانی علاوه بر استنساخ، ترجمه و شرح شده‌اند. هرچند خود ما ایرانی‌ها بجز اثر حاج ملاهادی سبزواری که فیلسوف بزرگ قاجاریه بود، شرح مهمی بر مثنوی ننوشته‌ایم اما سال‌ها پیش در بوسنی و هرزگوین و آلبانی شرح‌های بسیار خوبی درباره مثنوی نوشته شده است. در شبه قاره هند نیز شاه عبداللطیف بزرگترین شاعر سِند، کتابی به زبان سِندی دارد با نام «الرساله» که شرحی بر مثنوی محسوب می‌شود.
«مثنوی» در واقع فرهنگ شبه قاره را عوض کرد و حتی بین هندوها شهرت داشت. آثاری وجود دارد به زبان سنسکریت که درباره مثنوی نوشته شده‌اند. حتی از پاندیت‌های هند، دیگر چه برسد به خود مسلمان‌ها! در جهان غرب نیز گذشته از کارهایی که قبلاً «نیکلسون» و «آربری» در انگلستان انجام داده بودند، ما خیلی مرهون خدمات خانم «آنه ماری شیمل» و «ویلیام چیتیک» هستیم.
اما شخصیت مولانا تنها به این موارد محدود نمی‌شود و او در چندین رشته شخصیت پراهمیتی است؛
1. در عرفان و تصوف؛ یعنی آن حکمت الهی که در عرفان هست.
2. در مکتب عشق؛ که در فرهنگ ما هیچگاه از عرفان جدا نبوده است. وقتی می‌گوید: «شاد باد‌ای عشق پر سودای ما» یا «ای تو افلاطون و جالینوس ما» با آگاهی کامل عنوان می‌کند که عشق، افلاطونِ ما است. حال باید پرسید که چرا او از واژه «افلاطون» استفاده کرده است؟ چرا کلمه «اِروس» یا «آگاپه» یونانی را به‌کار نبرده است؟ به خاطر اینکه «عشق» مورد نظر مولانا، یک «معرفت تحقق‌یافته» است. کسی که به خداوند معرفت پیدا کند، خدا را دوست دارد و دوستی با خداوند جز با معرفت به خداوند امکانپذیر نیست.
3. مولانا استاد «جهان‌شناسی» (cosmology)است. من پنجاه سال است که درگیر فعالیت‌های محیط‌ زیستی هستم و نخستین کتاب راجع به «بحران محیط‌ زیست» را ایرانی حقیری به‌نام بنده نوشت؛ هرگاه کسی از من می‌پرسد مهم‌ترین منبع اسلامی برای فلسفه محیط‌ زیست چیست؟ پاسخ می‌دهم که مثنوی مولانا. این مسائل را باید مد نظر قرار دهیم و از آن بهره بگیریم چرا که هیچ اثری مانند مثنوی دارای یک فلسفه عمیق درباره طبیعت که رابطه ما با موجودات را نیز بیان کند نیست، چنانکه می‌گوید:
 کاشکی هستی زبانی داشتی
تا ز سرها پرده‌ها برداشتی
 چه کسی می‌تواند چنین شعری را بسراید؟ مسلماً کسی که زبان هستی را شنیده باشد.
4. مولانا یک موسیقی‌شناس و موسیقیدان بزرگ است و حیرت‌آور است وقتی با اندکی تأمل می‌بینیم که او تا چه حد وجودش با موسیقی پیوند خورده است. مثلاً در دیوان شمس که برای نخستین بار در تاریخ تمدن و زبان فارسی زیر نظر مرحوم فروزانفر با همکاری دکتر مهدوی و حمایت مالی که دکتر اقبال (وزیر وقت نفت) انجام داد، توسط دانشگاه تهران به چاپ رسید. پژوهش‌ها نشان داد که پنجاه وهفت نوع مختلف از قافیه و عروض وجود دارد و این دو برابر دیگر آثار زبان‌فارسی است. اگر دیوان حافظ را که آسمانی است کنار بگذاریم، هیچ دیوانی به زبان‌فارسی نیست که به اندازه دیوان کبیر دارای موسیقی و آهنگ قوی باشد. مثلاً به آهنگ موجود در این چند بیت توجه کنید:
آمد ندا از آسمان، آمد طبیب عاشقان
خواهی که آید نزد تو، بیمار شو بیمار شو
این سینه را چون غار دان، خلوتگه آن یار دان
گر یار غاری در یقین، در غار شو در غار شو
بنابراین آشنایی مولانا با موسیقی باعث می‌شود که موسیقی وارد شعر شود. اصلاً او خودش هم موسیقی بوده است؛ چنانکه به خدا می‌گوید: «ما چو چنگیم و تو ناخن می‌زنی.» در نظر او، روح ما صدای آلتِ موسیقی ما است. حیف که قدرش را نمی‌دانیم؛ نمی‌دانیم چه کسی هستیم. ما آلت موسیقی هستیم در دست خدا و این سخن حیرت‌آوری است که مولانا می‌گوید.
‌ میراث‌ ماندگار مولانا
باید توجه کنیم که از مولانا دو میراث مهم باقی مانده است. یکی «اشعارش» که به ایران آمد و البته «فیه مافیه» که به نثر است و دیگری «طریقه مولویه»، به‌عنوان یکی از بزرگترین طُرُق تصوف که در قونیه و سپس در استانبول آغاز شد و هنوز هم هست. این طریقت به مدت هفتصد سال نفوذ فوق‌العاده‌ای بر تاریخ عثمانی داشت. مثلاً دو نفر از سلاطین عثمانی عضو این طریقت بودند. تمام موسیقی کلاسیک ترکی و عثمانی که اکنون در رادیو می‌شنوید برای اینها بوده است. اما متأسفانه وقتی آتاتورک بر سر کار آمد، به سبب قدرت سیاسی که طریقت مولویه داشت، سعی کرد تا به‌طور کلی آن را از بین ببرد. لذا دستور داد تا سه هزار نفر از شیوخ مولویه را بکشند یا زندانی کنند؛ هرچند در نهایت این طریقت از بین نرفت. من باید این حرف را بزنم، چرا که حقیقت تاریخی را باید گفت. چه ترک‌ها خوششان بیاید چه نیاید.
این‌ها مزار مولانا را به موزه تبدیل کردند و با اینکه خیلی مسخره است ولی همه می‌روند آنجا می‌ایستند و در واقع عبادت می‌کنند. بعدها که اردوغان سر کار آمد، اجازه داد تا مردم و حلقه‌های طرق مختلف بتوانند در روز هفدهم دسامبر که روز درگذشت مولانا است، بیایند جمع شوند و ذکر و نماز بخوانند. این جنبه را ایرانی‌ها نباید فراموش کنند که مولانا مبدأ یکی از مهم‌ترین طرق تصوف است. البته در ایران برخلاف ممالک عربی و ترکیه، این طریقت گسترش پیدا نکرد و من در اینجا وارد چرایی آن نمی‌شوم؛ اما دانستنش مهم است.
ضرورت رمزگشایی پیام مولوی
امروز خوشبختانه واکاوی آنچه در دریای پرمعرفت مثنوی وجود دارد، بیشتر مورد توجه واقع شده است. مثلاً در گذشته، همه مولانا پژوهان بجز آقای هادی حائری، می‌گفتند که مثنوی مجموعه‌ای از داستان‌ها است و ساختاری ندارد. اما 10 سال پیش در پژوهشی که توسط دکتر سلمان صفوی و پروفسور سایمون ویتمن در دانشگاه لندن صورت گرفت، نشان داده شد که مثنوی دارای ساختار و منطق خاصی است و در هر جلد از شش جلد آن، داستان نخست آیینه‌ای است برای داستان آخر، داستان دوم، آیینه‌ای است برای داستان یکی مانده به آخر و قس‌علی‌هذا. این کشف مهمی بود و نتایج آن در کتابی که بنده حقیر هم مقدمه‌ای برآن نوشتم، توسط دانشگاه لندن به چاپ رسیده است.
البته نسل فعلی علاقه‌مندان به مولانا نباید فراموش کنند که این رویکردهای نوین مرهون خدمات علمی سه تن از دانشمندان ایران معاصر است. یکی استاد جلال‌الدین همایی که خواندن کتاب بی‌نظیر «مولوی چه می‌گوید؟» ایشان را برای همه توصیه می‌کنم. شخصیت دوم مرحوم بدیع‌الزمان فروزانفر که عمر خویش را صرف مولوی و مثنوی کرد و شرحی دقیق و خواندنی از دفتر اول مثنوی به جای گذاشت. همچنین مرحوم هادی حائری که ایشان بزرگترین مولانا‌شناس ایران در دوران پهلوی بود که با توجه به سطح دانش حیرت‌آوری که در این حوزه داشت، افرادی مانند آقای فروزانفر نزد ایشان می‌آمدند و مشکلاتشان در زمینه مثنوی را از وی می‌پرسیدند.
در پایان عرایضم، فقط می‌خواهم از زبان مولانا این شعررا که در واقع راجع به خود او است برایتان بخوانم که می‌فرماید:
نردبان آسمانست این کلام
هر که زان برمی‌رود آید به بام
 نی به بامی کز گوی اخضر بود
بل به بامی کز فلک برتر بود

نداسیجانی
خبرنگار
در متون علمی سازشناسی آمده«سازهای مختلف در کشورهای گوناگون جهان به دست یک سازنده ساز ساخته نشده بلکه مانند زبان و دیگر پدیده‌های اجتماعی که در دنیا سنت شده – مانند غذاو لباس مردمان- همراه با نیازهای انسان‌ها تکامل یافته و سازندگان اولیه آن فرد نبوده و طی هزاران سال تکامل یافته و هر‌سازی با ذائقه‌ای ملی نقش بارز خود را تاکنون ایفا کرده است» تاریخچه ساز‌سازی درایران تاریخچه‌ای طولانی دارد؛ پیش ترها شاید کمتر کسی فکر می‌کرد ساز هم می‌تواند نیازی در کنار دیگر نیازهای مردم در جامعه باشد و آنقدر رشد کند که به تکامل برسد؛ مانند ساز تار استاد فرج‌الله که از استادان منتخب دارالصناعه ناصری بود که توانست این ساز را در زمان خود به اوج کمال برساند بعد از آن روزگار ساز تار مسیر دیگری را دنبال می‌کند و هوانس آبکاریان، معروف به یحیی(از ارامنه جلفای اصفهان) تحول بزرگی در این ساز به وجود می‌آورد به طوری که امروزه شکل و ساختمان کنونی تاری که ساخته می‌شود از روی تار یحیی بوده  و به الگوی یحیی معروف است. بعدترها ابراهیم قنبری مهر که از سال‌ها پیش با استفاده از راهنمایی‌های ابوالحسن صبا، سورن آراکلیان و... به ساخت و مرمت سازهای ایرانی و غربی پرداخته بود و  در سال 1334 نخستین کارگاه سازسازی را در اداره هنرهای زیبا دایر کرد. صاحبنظران براین عقیده هستند که سازنده باید درک درستی از ساز داشته و حتی باید دستی هم در نوازندگی داشته باشد تا بدانجا که از آن خشک سیم، خشک چوب و خشک پوست آوای دوست برخیزد. اما شاید کمتر کسی در بین مردم عادی با شناسنامه این کالبد چوبی آشنا باشد و همین امر سبب شده سازها همیشه در کنج هنرموسیقی ایران مهجور باقی بمانند و هیچگاه مجال بیان نیابند و به‌دست عاشق پیشگان صدای خود را به گوش جامعه برسانند. محمود فرهمند یکی از همین سازندگان تار است متولد 17 مهر سال 1327 و از بنیانگذاران مرکز سازسازی چاووش. پدربزرگش ازتعزیه خوانان قدیمی بود و پدرش هم صدای خوب داشت. داستان سازسازی او سرنوشت متفاوتی دارد و سال‌های بسیاری که در کارگاه سازسازی‌اش با آثاری که خلق می‌کند فرزندی دیگر در موسیقی ایران متولد می‌شود؛ فرزندانی که هر کدام دارای شناسنامه هستند اما نمی‌داند در کدام گوشه دنیا به بالندگی رسیده‌اند و به دست چه کسانی سیم‌های تار به صدا درمی‌آید. فرهمند براین نظر است که تنها یک موسیقیدان و نوازنده می‌تواند ضرورت ساخت یک ساز جدید را احساس کند آن هم با الگو از سازسازان قدیمی.گفت‌و‌گو با این هنرمند را در ادامه می‌خوانید:

در هفته‌های گذشته نخستین آموزشگاه سازسازی ایران با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شد درحالی که سال‌ها پیش نخستین مرکزسازسازی در قالب گروه موسیقی چاووش راه‌اندازی شده بود. در مورد این مرکز و فعالیت‌هایش درآن دوره توضیح دهید؟
سال 63 اولین آموزشگاه سازسازی با همکاری استاد محمدرضا لطفی درکانون چاووش راه‌اندازی شد و در حال حاضر مراکزی که با عنوان کارگاه‌های ساز‌سازی درتهران و شهرهای مختلف ایران فعالیت می‌کنند برپایه همان زحمات و تلاش‌های مرحوم لطفی شکل گرفته است.آن زمان به مدت سه سال سرپرستی کانون را برعهده داشتم و شاگردانی که امروز به سازسازی مشغول هستند ثمره فعالیت‌های آقای لطفی و من بوده ‌اند.
این مرکز با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد فعالیت می‌کرد؟
خیر. این کاربا تفکرانسان بزرگی چون لطفی شکل گرفت. ایشان براین نظر بودند درایران سابقه سازسازی وجود ندارد و بیشتر در پستوی خانه‌ها و به‌صورت انفرادی انجام گرفته بنابراین این مرکزفرهنگی را پایه‌گذاری کردند و با ایجاد یک سالن و دعوت ازاستادان بزرگ آموزشگاه ساز‌سازی ایجاد شد و بسیارهم مورد استقبال علاقه‌مندان قرارگرفت و درآن مدت زمان (سه سال) نتایج بسیار خوبی حاصل شد و با اطمینان می‌گویم درهیچ دوره ای ازتاریخ موسیقی ایران این تعداد سازنده سازوجود نداشته است.
حرفه‌ای که استادان موسیقی به قول معروف به اهلش آموزش می‌دادند وعلاقه‌مندان با یک امتحان ورودی می‌توانستند به این مرکزوارد شوند ؛استادان به این مرکز نظارت کامل داشتند واگرهنرآموزان با جدیت آن را پیگیری می‌کردند یا از روی تفنن در این کلاس‌ها شرکت می‌کردند سریعاً تشخیص داده می‌شد اما برخی افراد تصور می کردند به مرحله استادی رسیده‌اند و با راه‌اندازی یک مغازه براین نظر بودند که سازسازی به مانند نجاری است و براحتی می‌توان ساز ساخت درصورتی که حتی نمی‌توان یک مضراب به سازهایشان زد، اما درمقابل افرادی هم بودند که بنام شدند مانند استاد یحیی. البته پیش ازایشان بزرگانی بودند که با شیوه‌های متفاوت ساز می ساختند که البته هرکدام ارزش‌های خود را داشت به مانند خواننده‌های موسیقی ایران طاهرزاده، قمرالملوک وزیری و... که هر دوره سبک و سیاق متفاوتی در آوازخوانی بود بنابراین در سازسازی هم به همین نسبت تغییر و تحول وجود داشت اما نمی‌توان رده‌بندی در نظرگرفت. به‌طورمثال بگوییم شیوه ساز‌سازی استادان فرج‌الله کمتر از یحیی است چرا که درهر دوره شیوه نوازندگان با شیوه سازسازان برابر بود و رفاقت و دوستی داشتند. نوازندگان بزرگی چون میرزا عبدالله، میرزا حسینقلی و درویش خان در یک دوره با ساز استاد فرج‌الله ساز می نواختند و بعد فوت این استادان بزرگ، دیگر کسی به آن شیوه نوازندگی نمی‌کرد و در دوره استاد یحیی شیوه نوازندگی کاملاً تغییرمی کند.
با این حساب باید بگوییم سازهایی که درهر دوره ساخته شده درنوازندگی استادان تأثیرگذار بوده است!
بهتراست بگوییم هرمسأله‌ای دراجتماع درهنر بی‌تأثیر نبوده است به‌طورمثال دریک دوره صدای طاهرزاده در صفحات گرامافون شنیده می‌شد و زمانی که رادیو تأسیس می‌شود دیگر کمتر کسی صدای او را می‌شنود یا در دوره درویش خان یا صبا موسیقی به‌صورت یک هنر واقعی پایه‌گذاری شد و ادامه داشت تا دوران رادیو و درآن زمان دیگر شیوه‌های خوانندگی اقبال آذر و علی اکبرخان شهنازی شنیده نمی‌شود و فرم خواندن خوانندگان تغییرمی کند و هنرمندانی چون بنان، گلپایگانی و ایرج برسرکار می‌آیند و آواز قدما به گوش نمی‌رسد البته درنوازندگی هم وضع به همین منوال است به‌طور مثال سبک نوازندگان در دوره استادان میرزا حسینقلی با دوره جلیل شهناز و فرهنگ شریف کاملاً متفاوت است. این سیراجتماعی و تکاملی ساز‌سازی و خوانندگی است. این سیر تاریخی برهمه چیزاثرگذار بود حتی در ساخت ساز و می‌بینیم که استاد یحیی درآن زمان ساز را به زیبایی می‌رساند اما این ساز به لحاظ صدادهی بسیارمتفاوت با ساز استاد فرج‌الله است.
آیا خواننده به‌مانند نوازنده ضرورت ساخت یک ساز را در یک گروه یا ارکستر احساس می‌کند؟ به این لحاظ که طی این سال‌ها خوانندگانی چون استاد شجریان سازهایی را ابداع کردند.
خواننده نمی‌تواند درانتخاب سازجدید نقش داشته باشد و تاریخ نشان خواهد داد که این سازها درآینده جایگاهی نخواهد داشت. آهنگسازی چون «فردریک شوپن» براین نظر بود در ارکستر سمفونیک نیاز به یک صدای خاص احساس می‌شود و بر حسب همین نیاز به کارخانه سازسازی سفارش ساز می‌دهد. بنابراین تنها یک آهنگساز می‌تواند نیاز صدای جدید در ارکستر را تشخیص بدهد. به‌طور مثال آقای علیزاده ایده ساخت یک سازبه نام «سلانه» را می‌دهد و آقای شجریان هم در مقام خواننده برای صدا دهی بهتر و حجم بیشتر صدای ارکسترخود تصمیم گرفتند تعدادی سازاضافه کنند. اما تنها نوازنده و موسیقیدان می‌تواند نیاز یک صدا را در ارکستر احساس کند و برحسب ضرورت این ساز تولید می‌شود.
از زمان استاد یحیی تا به امروز تغییر و تحولات بسیاری در اجتماع به وجود آمده با وجود این آیا نیاز است در ساز تار هم این تغییرات ایجاد شود یا آنکه تاری که امروز مورد استفاده نوازندگان است یک ساز تکامل یافته است؟
خیر.هیچ نیازی به تغییر در ساز تار نیست و تقریباً تکامل یافته است و سازندگان ساز باید ازهمان الگو‌ها و اندازه‌های تعریف شده‌ای که از زمان استادان فرج‌الله و یحیی باقی مانده است استفاده کنند، اما این سازندگان ساز باید براساس علم و دانشی که از ساخت یک ساز کسب کرده‌اند و با همان فرم‌های تعریف شده‌، سازی مانند استاد یحیی بسازند. ساز ویولن استرادیواریوس هم 250 سال پیش ساخته شد و تا به امروز تغییر نیافته است. برخی سازها به‌جایی می‌رسند که قابل تغییر نیستند و این الگوها تا صد یا هزار سال دیگر هم باقی خواهد ماند و تنها می‌توان در داخل ساز و جنس چوب یا ظرافت کاری‌های آن تغییراتی ایجاد کرد نه الگوی بیرونی ساز.
موسیقی ایرانی بر پایه ردیف و دستگاه است و تا به امروز برهمین اصول حفظ و باقی مانده است.معیار اصالت یک ساز بر چه اساسی است !آیا به سازنده ساز بر می گردد یا خود ساز؟
اصالت به گذشته موسیقی ما برمی گردد. در کتاب «سرگذشت موسیقی ایران» نوشته روح‌الله خالقی اشاره شده سازتاری که در دست آقا غلام حسین (پدرخوانده میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله) است شباهت به سازهای آذری دارد و فرم یک ساز ایرانی را ندارد اما در دوره امیرکبیر وزیرناصرالدین شاه موسیقی مسیردیگری را طی می‌کند. ناصرالدین شاه علاقه بسیاری به موسیقی، نقاشی، شعر و ادب داشت و همین امر سبب می‌شود امیرکبیر از اصفهان بهترین نوازندگان و سازندگان ساز را به تهران بیاورد و مکانی را با عنوان دارالصنایعه به آنها اختصاص می‌دهند و همه هنرمندان و صنعتگران درآنجا جمع می‌شوند که شاخص‌ترین آنها استاد فرج‌الله است و نوازندگانی چون میرزا حسینقلی با ساز فرج‌الله ساز می‌نواختند. بنابراین موسیقی ردیفی ما ازآن دوران آغاز می‌شود و ساخت سازهم از همان دوران قاجار پایه‌گذاری شد؛ البته نه آنکه پیش از این ردیف موسیقی وجود نداشته بلکه استادان بزرگی چون میرزا عبدالله، میرزاحسینقلی آنچه را که از گذشته باقی مانده  تدوین کرده‌اند. موسیقی ما دوهزار سال پیش هم وجود داشته اما به دست بزرگان جمع‌آوری و تدوین شده است.آن زمان اگرهرنوازنده به درجه استادی می‌رسید باید برپایه ردیف‌هایی که باقی مانده بود یک ردیف موسیقی خلق می‌کرد مثل ردیف شهنازی و ردیف صبا. در سازهم به همین صورت است؛ سازنده ساز باید با تاریخ موسیقی آشنایی داشته و خود یک نوازنده باشد.
تخصص و مدرک تحصیلی من نوازندگی تار است و از 14 سالگی با موسیقی و ساز آشنا بودم.کسی که به‌دنبال سازسازی است باید ریشه درهنر داشته باشد و صدای خوب را بشناسد. البته صدای خوب هم درجه‌بندی می‌شود و به درک و شناخت فرد بستگی دارد به‌طورمثال صدایی که به گوش استادان بزرگی چون نورعلی خان برومند رسید یک صدای مطلق بود. آن زمان موسیقی اروپایی به موسیقی ایران نفوذ نکرده بود نه گیتاری بود و نه ضبط صوت، اما امروزه می‌بینیم خواننده در ابتدا موسیقی سنتی می‌خواند و بعد تصمیم می‌گیرد پاپ بخواند و توجیه‌شان این است که شرایط جامعه تغییر کرده در صورتی که سال‌ها پیش هم موسیقی در اروپا تغییرکرد اما هیچ گاه موسیقی اپرا یا کلاسیک آنها دچار تحول نشد و مخاطبان خاص خود را همچنان حفظ کرده است.
سال 57 با وجود تبحر و تخصص در نوازندگی تار، ساز‌سازی را انتخاب کردید آیا این تغییرات به‌دلیل شرایط اجتماعی و محدودیت‌های موسیقی دراوایل انقلاب بود؟
خیر. ازخردسالی به نقاشی علاقه‌مند بودم و بدون آنکه معلمی در موسیقی یا نقاشی داشته باشم این حرفه را ادامه دادم. در 12 سالگی چهره استادم فریدون جنیدی، بزرگ‌ترین شاهنامه شناس ایران را طراحی کردم. دردبستان دقیقی واقع درخیابان شاپور شاگرد ایشان بودم. وقتی استاد جنیدی نقاشی من را دیدند بسیار متعجب شدند و باور نمی‌کردند این نقاشی کار من باشد تا اینکه روزی امتحان نقاشی داشتیم با موضوع آزاد انتخاب من طراحی از یک مجله پیشاهنگی بود. استاد براین باور بود که من توان کشیدن این نقاشی را ندارم و رو به بچه‌ها گفتند تا هر ساعتی از شبانه روز درکلاس می‌مانیم تا فرهمند نقاشی‌اش را به پایان برساند. وقتی کارم تمام شد پیشانی‌ام را بوسید و از آن زمان به‌عنوان یک هنرمند نقاش در دبستان دقیقی شناخته شدم. به کلاس ششم دبستان که رسیدم ایشان راهنمایی کردند که به هنرستان نقاشی بروم اما شرط ورود به این هنرستان آن بود که از کلاس نهم شرکت کنیم و آقایی که آنجا بودند راهنمایی کردند که در هنرستان موسیقی ثبت‌نام کنم. البته با موسیقی آشنا بودم. پدرم علاقه‌مند به موسیقی گلها بود و صدای خوبی داشت بنابراین سرانجام به هنرستان موسیقی ملی وارد شدم. ریاست این هنرستان بر عهده استاد حسین دهلوی بود و سرانجام با آزمون ورودی که گرفتند براین نظر بودند که من ساز تار را انتخاب کنم. استاد دهلوی از انباردارهنرستان درخواست کردند ما را به انبار ببرند و درآنجا برای نخستین بار با تار آشنا شدم و دلبسته این ساز. اولین استاد من هوشنگ ظریف بودند. روزهای دوشنبه با حضوراستاد صنعتی از شاگردان استاد قنبری‌مهر با ساختار فیزیکی ساز چون خرک‌گذاری و پوسته ساز آشنا شدیم و آموزش دیدیم آن زمان دائم در اندیشه ساخت یک ساز بودم. تا آنکه انقلاب شد ومن به‌عنوان مسئول بخش موسیقی کودک کرمانشاه انتخاب شدم. آن زمان دوران اعتصابات بود و در یکی از همان روزها استاد داریوش طلایی به همراه یکی از دوستان به کرمانشاه آمدند و برای گردش به شهر پاوه رفتیم. کنده درختی درآنجا بود که آن را خریداری کردم و الگوی ساز تار را روی آن چوب طراحی کردم و آرام آرام توانستم ساز تار را بسازم و بعد آن تعدادی سیم روی آن قرار دادم که اتفاقاً صدای خوبی هم داشت. یک روز با همین ساز به کانون چاووش رفتم، استادان علیزاده، مشکاتیان، لطفی و شکارچی هم حضور داشتند؛ وقتی شروع به نوازندگی کردم آقای لطفی از اینکه توانستم یک تار بسازم متعجب شدند و من را تشویق کردند این کار را ادامه بدهم. البته به مروز زمان دو ساز تار دیگر هم در کرمانشاه ساختم. بعد از یک سال آقای لطفی با من تماس گرفتند و گفتند هیچ آموزشگاه حرفه ای برای ساخت ساز وجود ندارد و کسی بخوبی به رمزو رموز ساختن ساز تار وارد نیست بنابراین پیشنهاد دادند کارگاه ساز‌سازی درکانون چاووش را راه‌اندازی کنیم که درآخر به سرانجام رسید.
اما شاید اگر این اتفاق نمی‌افتاد امروز یک نوازنده مطرح و شناخته شده در ساز تار بودید، چرا که سازندگان ساز بستری برای معرفی خود به جامعه ندارند و کمتر افرادی سازنده یک ساز را می‌شناسند. آیا از اینکه به‌عنوان یک سازنده ساز شناخته شدید گلایه ندارید؟
درمدت چهل سالی که در ساخت تار فعالیت می‌کنم اگر خودستایی نباشد به درجه ای از شناخت ساز تار رسیده‌ام و احاطه کامل پیدا کرده‌ام و به جرأت می‌توانم بگویم که همه دست‌اندرکاران چه در داخل و چه خارج از ایران هنرنوازندگی بنده را می‌شناسند اما شاید خیلی از نوازندگان جامعه امروز را مردم نشناسند. بنابراین درانتخاب راهم نه تنها پشیمان نیستم بلکه بسیار مفتخرم. آن زمان آقای لطفی به من گفتند تعداد نوازندگان بسیار است اما سازنده ساز اندک‌شمار است و کسی به مانند تو در این حرفه تخصص ندارد. البته گرایش من به سازسازی به سبب علاقه‌ام بود نه بعد مالی یا آنکه تحت تأثیر حرف‌های آقای لطفی قرار گرفته باشم. ساخت ساز کمتر از نوازندگی نیست. در تاریخ موسیقی ایران تنها پنج سازنده ساز وجود داشت؛ استادانی چون فرج الله، یحیی، جعفر، عباس و شاهرخ. اما می‌بینید که تعداد نوازندگان خیلی بیش ازاین است بنابراین ساز‌سازی کار بسیار دشواری است اما به‌دلیل اینکه نوازنده روی صحنه است همیشه یک پله بالاتر از سازنده ساز قرار دارد.
هنرمندان موسیقی انتظار دارند رسانه ملی شناسنامه یک قطعه موسیقی را به‌طورکامل معرفی کند اما کمتر پیش آمده روی صحنه از یک ساز اصیل یا سازنده ساز نام ببرند آیا شما هم این انتظار را از نوازندگان دارید؟
متأسفانه نوازندگان به این موضوع توجهی ندارند در صورتی که سازنده ساز به مانند یک آهنگساز در خلق یک اثر هنری تلاش می کند. این در حالی است که صد سال از عمر سازنده معروفی چون استادان فرج‌الله و یحیی می‌گذرد اما نام آنان همیشه در تاریخ بوده و هست و بعد از این همه سال هنوز هم سازهای آنها باارزش هستند و کسانی که هنرشناس هستند آنها را و سازشان را می شناسند، اما متأسفانه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم توده مردم آنها را بشناسند. این اتفاق در موسیقی ایران هم بوده در گذشته به‌دلیل نبود رسانه ملی مردم آشنایی چندانی با رجال موسیقی نداشتند، چرا که اگر این‌گونه بود هیچ گاه قمرالملوک وزیری در بدترین شرایط و اوضاع مالی فوت نمی‌کرد. اما می‌بینیم که بعد از راه‌اندازی رادیو و تلویزیون اوضاع مالی تمامی خواننده ها بسیار تغییرمی‌کند.‌ البته درحال حاضر هم موسیقی ایران بخصوص موسیقی آوازی ایران شرایط خوبی ندارد اگر امروز بنان و اقبال آذر در قید حیات بودند یک نفر در کنسرت آنها شرکت نمی‌کرد به این علت که ذائقه حال حاضر مخاطبان موسیقی به سمت موسیقی پاپ رفته است. استاد شجریان سال‌ها زحمت کشید تا موسیقی اصیل ایران را حفظ کند اما فرزند ایشان به سمت موسیقی‌ای رفته که مردم پسند است در صورتی که ما باید سطح فکر مردم را بالا ببریم نه آنکه در مسیر فکری جامعه حرکت کنیم. هر موسیقی شنونده و مخاطب خاص خود را دارد. البته این امر وظیفه دولت است که متأسفانه دولت و متولیان فرهنگی نمی‌خواهند آن موسیقی‌ها زنده بماند و حمایتی نمی‌کنند. وقتی به شما موسیقی پیشنهاد شود و آن را گوش کنید قطعاً دیگر به سمت موسیقی پاپ نمی‌روید. درگذشته هم موسیقی پاپ وجود داشت اما نه آنچه که امروز با عنوان موسیقی پاپ به گوش می‌رسد. ما باید برای موسیقی کشورمان ارزش قائل شویم.
آیا در حال حاضر نوازندگی تار را دنبال می‌کنید؟
نه خیلی زیاد؛ شاید یک یا دو ساعت در طول روز آن هم برای شنیدن صدای‌ سازی که به هنرجویان معرفی می‌کنم.
 استقبال خوبی هم از ساخت سازهای ایرانی صورت می‌گیرد؟
بله. بخصوص در ساز تار و سه تار. در ساز سنتور چندان مطلع نیستم اما تعداد سازسازهای تار در ایران بیشتراست.
سازهای بسیاری از چین به ایران وارد شده است آیا سازهای ایران هم به‌خارج از کشور صادر می‌شود؟
چندان مطلع نیستم اما اگر‌سازی به‌طور مثال از کشور چین وارد می‌شود قطعاً به‌دلیل روابط سیاسی بوده به مانند گیتار یا ویولن که سال‌هاست به ایران وارد می‌کنند.
سال‌های بسیاری است تلویزیون ساز‌های ایرانی را نمایش نمی‌دهد آیا نسبت به این موضوع اعتراضی هم داشته‌اید؟
بله، خیلی زیاد. آیا ساز به اندازه مواد مخدر برای مردم مضر و خطرناک است! در اغلب برنامه‌های تلویزیونی ایران مواد مخدر و... نمایش داده می‌شود اما نشان دادن ساز ممنوع است این موضوعی است که باید مطرح و بررسی شود.
اقتصاد و سیاست بی‌تأثیردر موسیقی ایران نبوده آیا ردپای سیاست را می‌توان در ساز‌سازی هم پی گرفت؟
خیر. هیچ‌کس مزاحم ساز‌سازی من نشد و به ساختن ساز ادامه دادم و دراین 40 سال توانستیم سازهایمان را به قیمت خوب به فروش برسانیم. در زمان انقلاب وقتی به مرکز حفظ و اشاعه آمدم کارمند رسمی صدا و سیما شدم آن زمان به ما گفتند حقوق شما را نمی‌دهیم مگر آنکه سرود بسازید. آنها فکر می‌کردند اگر موسیقی را حذف کنند می‌توانند مانع گوش کردن مردم هم باشند بنابراین تصمیم گرفتند موسیقی را با عنوان سرود ارائه کنند. من و فرهنگ فر معترض بودیم ما نوازنده ساز هستیم و سررشته ای از آهنگسازی نداریم اما گوششان بدهکار نبود تا اینکه تصمیم گرفتیم  پیش رئیس وقت موسیقی صدا‌و‌سیما برویم و وضعیت خود را تشریح کردیم و سرانجام با مساعدت ایشان توانستیم حقوق خود را دریافت کنیم. بعد‌ها با ساخت سرود‌های انقلابی موسیقی در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی قدرت گرفت و تدریس خود را آغاز کردیم اما در حال حاضر بازنشسته هستم و فقط آموزش ساز‌سازی دارم.
آیا نسبت به ثبت سازهای ایرانی به‌نام کشورهای دیگر هم معترض بودید! به‌عنوان مثال سال‌ها پیش ساز تار به‌نام کشور آذربایجان در یونسکو به ثبت رسید.
به هر حال سازهای ایرانی متعلق به کشورمان است و باید آن را حفظ کنیم البته این موضوع وظیفه خانه موسیقی است و باید نسبت به این مسأله تعصب داشته باشند. ما این اعتراضات را به آنها اعلام می‌کنیم اما متأسفانه اقدامی صورت نمی‌گیرد.
چرا از کانون سازندگان ساز در خانه موسیقی استعفا دادید؟
انتظاری که از این خانه داشتیم برآورده نشد. انتظار واقعی در هر حرفه ای ابتدا رسیدگی و توجه است. به‌عنوان مثال بیمه سازندگان ساز؛ اما مسئولان خانه موسیقی براین نظر بودند که تعداد افرادی که در این کانون فعالیت می‌کنند بسیار است و نباید همه آنها بیمه شوند در صورتی که ساختن ساز در ارتباط با ابزارهای مختلف چون اره و... است و ممکن است خطراتی سازنده ساز را تهدید کند. ما انتظار داشتیم بودجه و سالن بزرگ اختصاص بدهند نه اینکه به‌صورت فرمالیته تنها اسم یک کانون با عنوان ساز‌سازی درخانه موسیقی وجود داشته باشد. به هر حال چون این انتظارات فایده ای نداشت تصمیم گرفتم از حضور در این کانون استعفا بدهم.
چرا کانون ساز‌سازی چاووش را احیا نکردید؟
احداث و احیای چنین کانونی نیازمند بودجه و سالن بزرگ بود که متأسفانه این امکان درحال حاضر وجود ندارد. زمانی که آقای لطفی از ایران رفتند این کانون تعطیل شد و بعد از 15 سال که به ایران بازگشتند دیگر شرایط تغییرکرده بود و فرصت چندانی نداشتیم.
آیا نیاز است به ارکسترملی ایران یک ساز جدید اضافه شود؟
در تخصص من نیست، رهبران ارکستر باید ضرورت آن را تشخیص بدهند.
چرا رشته ساز‌سازی در دانشگاه‌ها یا هنرستان‌های موسیقی تدریس نمی‌شود؟
مرحوم لطفی آرزو داشتند که ساختن ساز همه گیر شود و آموزش داده شود. این ضروری است که یک نوازنده تار به ساختار فیزیکی ساز کاملاً آشنا باشد و صدای ساز را بشناسد. وظیفه خانه موسیقی و وزارت فرهنگ و ارشاد است که بخواهند  کمک کنند تا رشته ساز‌سازی به دانشگاه‌ها وارد شود؛ هرچند برخی با نفس خود ساز مخالف اند.
شاخصه یک ساز خوب چه چیزی است که در ارزش مادی آن هم تأثیر‌گذار باشد؟
اصل مهم صدا دهی و ظرافت یک ساز است. چرا تار یحیی امروز با مبلغ 250میلیون تومان به فروش می‌رسد! به این دلیل که از همان ابتدا روی اجزای تار یحیی به‌صورت اصولی کار شده و گذشت زمان هم تأثیری در این صدادهی ندارد و هر چقدر زمان بگذرد قیمت آن هم افزایش خواهد داشت.
میراث فرهنگی چه حمایتی از سازهای دست ساز ایرانی داشته است؟
همیشه حمایت و همکاری لازم را داشته و در موزه سازسازی توجه ویژه ای به سازهای ایرانی می‌شود. البته در سال‌های پیش بودجه بیشتری به این موزه اختصاص می‌دادند.
آینده موسیقی ایرانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مدت بسیاری است که موسیقی‌های 40 سال اخیر را گوش نمی‌دهم و علاقه‌مند به شنیدن آثار هنرمندانی چون طاهر‌زاده، قمرالملوک، نی داوود، علی اکبرخان شهنازی و تار نوازی آقایان لطفی، علیزاده و طلایی هستم. به هر حال این سلیقه من است وقتی صدای طاهر‌زاده را می‌شنوم دیگر تحمل شنیدن این نوع موسیقی‌های جدید را ندارم. البته بعضی وقت‌ها کارهای خوبی هم ساخته می‌شود اما متأسفانه مسأله مالی زندگی بسیاری از هنرمندان امروز را تغییر داده به قول استادم علی اکبرخان شهنازی تا زمانی که این سرزمین باقی است موسیقی ما هم باقی خواهد ماند.

 پرونده های قبلی «ایران» درباره بحران خشکسالی و تنش آبی

11 تا 14

مرجان اسلامی فر
خبرنگار
بخش خصوصی، روز گذشته یکشنبه پرکاری را پشت سر گذشت. فعالان اقتصادی کشور، ساعت 8 صبح به سالن همایش‌های صدا و سیما رفتند تا برترین‌های صادرات را بشناسند. آنها باید 5.5 ساعت بعد راهی خیابان طالقانی می‌شدند تا میزبان رئیس کل بانک مرکزی باشند. اما  برخلاف انتظار، عبدالناصر همتی به اتاق ایران نرفت. این در حالی بود که جلسه هیأت نمایندگان اعضای اتاق ایران برای صحبت و گلایه از سیاست‌های ارزی کشور نوبت سخنرانی گرفته بودند و می‌خواستند رو در رو از همتی و سیاست‌هایی که از گذشته در حال دنبال شدن است، انتقاد کنند و البته برخی‌ها هم در کاغذهای خود پیشنهادهایی داشتند که می‌خواستند به صورت مکتوب به رئیس کل بانک مرکزی ارائه کنند تا شاید پیشنهادهای آنها از حجم مشکلاتشان بکاهد. البته همتی به اعضای اتاق وعده داده است که در روزهای آینده شنونده درد دل‌های آنها باشد. بخش خصوصی برای آن‌که صدای خود را به مسئولان دولتی برساند و بازنگری در تصمیم‌های خلق الساعه صورت گیرد، در روزملی صادرات حاضر شدند.

بخش خصوصی، روز گذشته یکشنبه پرکاری را پشت سر گذشت. فعالان اقتصادی کشور، ساعت 8 صبح به سالن همایش‌های صدا و سیما رفتند تا برترین‌های صادرات را بشناسند. آنها باید 5.5 ساعت بعد راهی خیابان طالقانی می‌شدند تا میزبان رئیس کل بانک مرکزی باشند. اما  برخلاف انتظار، عبدالناصر همتی به اتاق ایران نرفت. این در حالی بود که جلسه هیأت نمایندگان اعضای اتاق ایران برای صحبت و گلایه از سیاست‌های ارزی کشور نوبت سخنرانی گرفته بودند و می‌خواستند رو در رو از همتی و سیاست‌هایی که از گذشته در حال دنبال شدن است، انتقاد کنند و البته برخی‌ها هم در کاغذهای خود پیشنهادهایی داشتند که می‌خواستند به صورت مکتوب به رئیس کل بانک مرکزی ارائه کنند تا شاید پیشنهادهای آنها از حجم مشکلاتشان بکاهد. البته همتی به اعضای اتاق وعده داده است که در روزهای آینده شنونده درد دل‌های آنها باشد. بخش خصوصی برای آن‌که صدای خود را به مسئولان دولتی برساند و بازنگری در تصمیم‌های خلق الساعه صورت گیرد، در روزملی صادرات حاضر شدند.
نمی‌دانم چگونه ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانم
ساعت‌های آغازین مراسم روز ملی صادرات برخی از اعضای اتاق بازرگانی پشت تریبون رفتند و از وضعیتی که اقتصاد کشور گرفتار شده است صحبت کردند. نقدهای آنها محور بخشنامه‌هایی بود که طی چند وقت اخیر و به ضرر صادرات کشور ابلاغ شده است. محسن جلال‌پور رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران که یکی از صادرکنندگان پسته کشور است، درباره مشکلات صادرات گفت: به عنوان یک صادرکننده نمونه امسال هنوز یک کیلو پسته هم صادر نکردم، زیرا نمی‌دانم چطور و چگونه ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگردانم و این در حالی است که ما نمی‌توانیم مسیری را طی کنیم که بعدها به عنوان قاچاقچی ارز دستگیر شویم و دچار مشکلاتی شویم.
تعجیل و دستپاچگی در بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها
غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران هم در این نشست گفت: حکایت این روزهای اقتصاد ایران بسیار پیچیده و درهم تنیده است. راه‌هایی را که در پیش گرفته‌ایم، مسلماً ما را به مقصود و هدفمان نزدیک نکرده و در این قضیه کسی نمی‌تواند تردید کند. وی بیان داشت: این احساس وجود دارد که یک نوع تعجیل در تصمیم گیری‌ها وجود دارد و بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها نیازمند یک پیوست کارشناسی است، اما این پیوست غایب است و این تعجیل و دستپاچگی در بسیاری از تصمیمات نتایج مثبتی را در بسیاری اوقات در مرحله اجرا ندارد و ما از جهانگیری خواهش داریم دستوری که صادر کرده‌اید، تأکید بر اجرای آن داشته باشید.
صادرات کالا قاچاقی شده است
محمد شریعتمداری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت هم در روز ملی صادرات به صف منتقدان پیوست و گفت: ما اکنون شاهد خروج قابل ملاحظه‌ای کالا به صورت غیرقانونی و قانونی از ایران هستیم و به وفور کالاهای ما که با ارز 4200 تومانی در کشور تولید می‌شود صادر می‌شود. وقتی ارز را در بازار نیمایی 7 هزار تومان تعیین می‌کنند یک بازار سوم پیش می‌آید و در این شرایط صادرات به صرفه می‌شود به‌طوری که در این شرایط یک میلیون تن گوجه فرنگی صادر می‌شود و گوجه فرنگی به یک  کالای نایاب در کشور تبدیل می‌شود که عامل آن سیاست‌های ارزی است که اگر حل نشود برخورد با آن برخورد با معلول است.  وی با انتقاد از مطرح شدن برخی مسائل و بزرگ‌نمایی آن در فضای مجازی گفت: ما باید تلاش کنیم که در کشور آرامش ایجاد کنیم تا با صبوری مسائل حل شود.
از تصمیم‌گیری می‌ترسند
وی با بیان این‌که ما هم معتقدیم ممنوعیت صادرات بدون پیش‌آگهی و به‌طور ناگهانی کار غلطی است، گفت: اگر کسی این کار را انجام دهد باید عذر تقصیر بیاورد و بگوید که برحسب شرایط این تصمیم گرفته شده و دیگر تکرار نمی‌شود.
وزیر سابق صنعت، ‌معدن و تجارت با بیان این‌که اما ماده 11 آیین نامه گمرکی اجازه می‌دهد کالاهایی که در گمرک است صادر شود، گفت: چرا در گمرکات تصمیم نمی‌گیرند. دلیل آن است که می‌ترسند، دوغ و دوشاب مخلوط شده است؛ عنصر خادم برای انجام فعلی که خدمت است از ترس این‌که مبادا به وی بگویند که شما با فلان تاجر و فلان بازرگانی ارتباط دارید این کار را نمی‌کنند اما اگر کسی متخلف بود و با زیرمیزی این کار را کرد ترسی ندارد و از گرفتار شدن هم نمی‌ترسد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری هم در این نشست دست پر آمد و در تمام صحبت هایش حمایت از بخش خصوصی و صادرات دیده می‌شد.وی گفت: ما نمی‌خواهیم بخشنامه‌های خلق‌الساعه داشته باشیم و می‌دانیم که ثبات عامل موفقیت‌های یک کشور است، اما اگر جایی اشتباهی شود این کار شماست که بموقع آن را هشدار دهید.وی ادامه داد: ما باید در تصمیم گیری‌ها منافع 80 میلیون ایرانی را در نظر بگیریم و ممکن است، وقتی ما بین دو موضوع قرار می‌گیریم، نتوانیم موضوع را آن چنان که شما می‌خواهید، توضیح دهیم. معاون اول رئیس‌جمهوری اظهار داشت: در دور اول رئیس‌جمهوری اولویتش را موضوع برجام قرار داد و من بیشتر به مسائل اقتصادی رسیدگی می‌کردم و امروز رئیس‌جمهوری برای مسائل اقتصادی بیشتر وقت می‌گذارد.وی افزود: در مورد فضای کسب و کار نیز باید اطلاع‌رسانی قبلی در مورد بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها صورت بگیرد، این در حالی است که بخش خصوصی و اتاق بازرگانی جای خود را باز کرده و حتی در جلسات سران سه قوه مشخصاً به نامه‌های اتاق اشاره شده است.
من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام
معاون اول رئیس‌جمهوری اظهار داشت:‌ ما در کشور در این شرایط مدیر ریسک‌پذیر می‌خواهیم و من دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کند و این در حالی است که من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را نداشته‌ام، پس از من انتظار نداشته باشید که وکیل و وزیر را تغییر دهیم. جهانگیری با بیان این‌که هزینه دفاتر صادراتی در حد فهم دولتی‌ها دیده شده است، گفت: اگر کم است، بگویید آن را اصلاح کنیم. اتاق بازرگانی امین ما است و امین بخش خصوصی است، بنابراین اگر قرار است اصلاحاتی صورت گیرد، بگویید آن را اصلاح کنیم. معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان این‌که گفتن برخی مسائل در شرایط فعلی به صلاح کشور نیست گفت:‌به هرحال برخی مسائل پشت پرده نیست و اولویت ما در آغاز به کار دولت یازدهم این بود که قید و بندهایی که به پای صادرکنندگان بسته شده دور کنیم و تیمی که روی کار آمده با قدرت گرفتن و میدان داشتن بخش خصوصی موافق بوه است.
ترامپ باید دست از کار اشتباه خود بردارد
وی بیان داشت: اتفاقات ویژه‌ای در مسائل سیاسی و فضای بین‌الملل رخ داده و همه باید تلاش کنیم در فضای داخلی روحیه جوانمردی در کشور از بین نرود. معاون اول رئیس‌جمهوری با بیان این‌که با روی کار آمدن ترامپ توافق بین‌المللی برجام به هم خورد، گفت: توصیه برخی این است که حرف ترامپ را بشنوید و آن را قبول کنید اما روحیه و غیرت ایرانی اجازه نمی‌دهد. ما توافق کردیم وا مضا کردیم شورای امنیت هم بر آن مهر تأیید زد، حال اگر یک فرد بگوید من این را قبول ندارم، ما برویم بگوییم که چه چیزی را قبول دارید تا ما آن را اجرا کنیم؟ این خلاف روحیه جوانمردی است. او باید دست از کار اشتباه خود بردارد تا از موضع برابر و انسانیت با هم صحبت کنیم. جهانگیری گفت:‌امریکایی‌ها تحریم‌های خود را روی 13 آبان بنا کرده‌اند و پیش از موعد اجرای آن  که در شاخص‌های نفت، حمل و نقل، بانک زیربنای درآمدی کشور است، تحریم‌ها آغاز شده و در این شرایط برخی کشورها تسلیم ترامپ شده و خرید نفت از ما را به صفر رسانده‌اند، البته ما دست بسته نبوده‌ایم و راهکاری پیدا کردیم که علیرغم این مسائل نفت را صادر کنیم.وی بیان داشت: راه دشوار است باید اراده کنیم که این راه دشوار را حل و فصل کنیم زیرا تصمیم تحریم امریکا یک تصمیم سیاسی و اقتصادی صرف علیه حکومت و دولت ایران نبوده، بلکه  علیه ملت ایران است.

آنچه که  در روز ملی صادرات گفته شد

اسحاق جهانگیری:
- افزایش نرخ بنزین در شرایط فعلی شدنی نیست و جامعه کشش ندارد.
- مقام معظم رهبری برای برداشت 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکت‌های دولتی موافقت کرد .
- ما باید در تصمیم گیری‌ها منافع 80 میلیون ایرانی را در نظر بگیریم .
- ما در کشور در این شرایط مدیر ریسک‌پذیر می‌خواهیم .
- با اینکه به آقای شریعتمداری قول داده بودم که با افتخار در این روز شرکت کنم، نمی‌خواستم بیایم .
- دروغ می گویند که مسائل انساندوستانه را در تحریم لحاظ می کنند .
- ۸سال وزیر بودم، ۸ سال بیکار بودم اما با بخش خصوصی ارتباط صمیمی داشتم.
 محمد شریعتمداری:
- هیچ سمتی در دولت ندارم .
- هیچ جای دیگر مرا به کار نگیرید، چون اگر این روند ادامه یابد، وجود من کارایی ندارد .
- اگر به شوخی یک هفته سر صادرکنندگان را زیر آب نگه داریم، مشکلی پیش نمی‌آید، ولی اگر این زمان طولانی شود، حتماً باید منتظر اتفاقات بد باشیم .
- اگر شجاعت را به مدیران برنگردانیم، کار درست نمی شود .
- هیچ فردی جرأت امضای سندی ندارد و همه را به وزیر موکول می کند .
غلامحسین شافعی:
- وقتی صبح از خواب بلند می‌شویم، بنا به مصلحت ، به درست و غلط آن کار ندارم،  صادرات یک کالایی را ممنوع می کنند؛ که مشکلاتی برای کشور دارد .
- بسیاری از صادرکنندگان خیلی از چیزها را از دست دادند .
- ما امروز مرتب سورپرایز می‌شویم و هر روز دعا می‌کنیم که بخشنامه‌ای جدید صادر نشود .
- اگر قیمت یک لیوان برای صادرات ۲ دلار است و من آن را به ۱.۲ دلار می‌فروشم، مابقی آن را از کجا بیاورم که به سامانه نیما بریزم، لازم است قیمت‌ها واقعی شود.

مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران اعلام کرد: دو ماه پیش وزارت بهداشت به شورای عالی سران سه قوه برای تخصیص ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به شرکت‌های دارویی پیشنهاد داد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما طاهر موهبتی گفت: دو ماه پیش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شورای عالی سران سه قوه برای تخصیص ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به شرکت‌های دارویی پیشنهاد داد و مصوب شد تا این رقم به پرداخت مطالبات شرکت‌های دارویی اختصاص یابد و این پیشنهاد خدمت مقام معظم رهبری ارسال شد.مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران افزود: امروز مقام معظم رهبری با این پیشنهاد موافقت کردند و برحسب مصوبه‌ای که در اختیار ما قرار می‌گیرد ما این پول را به قیمت سامانه نیما تبدیل به ریال می‌کنیم و به حساب شرکت‌های تولید و پخش دارو واریز می‌شود.
وی گفت: بخش عمده هزینه‌های دارو در بیمارستان‌ها ایجاد می‌شود که بدهی سنگینی را از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی به شرکت‌های تولید و پخش دارو ایجاد کرده است.
موهبتی افزود: شرکت‌های دارویی از دانشگاه‌های علوم پزشکی طلب دارند و دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز از بیمه‌ها طلب دارند، به محض اینکه مصوبه به دست ما برسد، در نخستین فرصت از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی پول را به شرکت‌های دارویی می‌رسانیم.

مریم طالشی
گزارش‌نویس
دخترک سرخوشانه میانِ دارها اینور و آنور می‌رود. گاهی از پشت تیرکی سر خم می‌کند و ریز ریز می‌خندد: «از من عکس می‌گیری، پول ساندویچم را هم بده.» این را خجولانه می‌گوید و سرش را پشت زنی قوز کرده پشت دار قالی پنهان می‌کند. محدثه 7 ساله با مقنعه سفید حاشیه دوزی شده و پیراهن و دمپایی سبز، یکی از دخترانی است که در کارگاه قالیبافی روستای «محمد شاه کرم» شهرستان زهک سیستان و بلوچستان مشغول کار است. تازه آمده قالیبافی یاد بگیرد. مدرسه می‌رود. می‌گویند کارآموز است. تصور اینکه دختربچه 7 ساله برای کارآموزی آمده دشوار است، اما در سوله بزرگ واقع در ابتدای روستا که دارها در دو ردیف موازی همچون نیمکت‌های کلاس چیده شده‌اند، دخترهای دیگری هم هستند که قالیبافی را در همین سن آموخته‌اند و حالا آنجا مشغول کارند؛ کنار مادران و بعضی دیگر از زن‌های روستا که در مجموع تعدادشان 150 نفر است. سقف بلند سوله و نوری که ساعت 3 بعدازظهر پاییزی، از دریچه‌های بالای دیوارها اریب به داخل می‌تابد، با آن همه رنگ و نقش، فضایی دل انگیز را پیش رو قرار می‌دهد. ظاهر ماجرا این است: دخترها و زن‌ها با لباس‌های رنگی و صورت‌های آفتابی رنگ که انگشت هایشان با ظرافت تمام نخ‌ها را به تارها گره می‌زند و رنگ‌ها را بر دل نقش‌ها می‌نشانند؛ یک تصویر زیبا. خودش شبیه یک تابلو فرش است یا یک تابلوی نقاشی. آن طرف این همه زیبایی اما غمی عمیق است.
نجمه 9 ساله جوری با مهارت انگشت‌ها را حرکت می‌دهد و نخ‌ها را گره می‌زند که انگار استادکاری ماهر است. دو سال پیش قالیبافی را شروع کرده و با مادرش به کارگاه می‌آید. نجمه جان مدرسه می‌روی؟ کوتاه می‌گوید: «بله» و حواسش را به کار می‌دهد. نگاهش به انگشت‌ها و حرکتشان روی تارهای قالی است. نجمه بعد از مدرسه به کارگاه می‌آید، برای همین است که جمعیت قالیبافان بعدازظهرها بیشتر است؛ بعضی دخترها وقتی مدرسه تعطیل می‌شود یکراست می‌آیند سرکار. بقیه از 7 صبح می‌آیند و تا 4 سر کار هستند.
 بوی نخ و نفس دخترها به هم آمیخته است. کسی دارد آرام آهنگی را زیر لب زمزمه می‌کند.
عاطفه است. عاطفه 22 ساله که حرکت سریع انگشت‌ها حکایت از مهارت او دارد. از 18 سالگی در این کارگاه مشغول به‌کار شده. 4 سال می‌شود. تا اول راهنمایی خوانده و دیگر ادامه نداده. روستا مدرسه دارد اما عاطفه دیگر دوست نداشته ادامه دهد.
عاطفه جان چقدر درآمد داری؟ عاطفه لبخند می‌زند و چیزی نمی‌گوید. صدایی آرام از او شنیده می‌شود:«خوب است. راضی‌ام.» راضی بودن برای عاطفه ماهی 150 هزار تومان است. فقط همینقدر؟! کم نیست؟! این را من می‌پرسم و عاطفه باز لبخند می‌زند. فرشی که می‌بافی نقشه کجاست؟ مال سیستان است؟ عاطفه نمی‌داند. نقشه‌ها را به آنها می‌دهند و دخترها می‌بافند. عاطفه ازدواج نکرده. دلش نمی‌خواهد فعلاً ازدواج کند. می‌گوید الان کار کنم بهتر است.
آمنه کنار عاطفه نشسته. 14 ساله است. 3 سال است در کارگاه کار می‌کند. تا کلاس پنجم خوانده و دوست ندارد ادامه دهد. دلش می‌خواهد کار کند. آخرین بچه در خانه است.
از کنار هر ردیف دار که رد می‌شوم، دخترها با کنجکاوی نگاهی می‌اندازند و در گوش هم  پچ پچ می‌کنند. سرگرمی‌شان چیست؟ هیچ. اینجا به ندرت پیش می‌آید کسی برای بازدید بیاید، به قول حمیده 25 ساله که جزو استادکارهاست و ماهی 170 هزار تومان می‌گیرد، هیچ کس سراغ ما نمی‌آید.
 انتهای سالن همان‌جایی است که سارا کنار زنی دیگر پشت دار و با فاصله از زمین نشسته؛ این یعنی فرش دارد تمام می‌شود. سارا 9 ساله است. سارا جان کلاس چندمی؟ «مدرسه نمی‌روم.» جوابش مثل پتک می‌خورَد توی سرم. سارا کلاس اول هم نرفتی؟«نه.» قالیبافی را از کی یاد گرفتی؟ زنی که کنار دستش نشسته، جای سارا جواب می‌دهد. «از خودم یاد گرفته.» فاطمه 38 ساله است؛ عمه سارا. او سارا را با خودش به کارگاه می‌آورد. خودش هم مدرسه نرفته و از اول قالیبافی کرده. ازدواج نکرده. خودش قالیبافی را به سارا یاد داده و وقتی به دختر نگاه می‌کند، انگار کودکی خودش را می‌بیند. فاطمه می‌گوید:«اینجا مردها همه بیکارند. قبلاً کشاورزی می‌کردند اما الان کار نیست. زن‌ها باید کار کنند. همه هم که نه. بعضی‌ها می‌آیند. از شهرک می‌آیند.» منظور فاطمه از شهرک همان روستاست که به آن مجتمع مسکونی محمدشاه کرم هم می‌گویند و حدود 900 خانوار دارد. خانوارهایی که کارشان کشاورزی بوده و گندم و جو می‌کاشتند اما حالا به قول خودشان سال خشکی است و چیزی درنمی‌آید. علاوه بر آن طوفان دیگر رمقی برای زمین‌ها نگذاشته. شن، زمین‌های کشاورزی را پوشانده و امیدی به رویش مجدد نیست.
مرضیه خیلی وقت است اینجا کار می‌کند. از باسابقه‌ها است. قدمت کارگاه هم به 25 سال می‌رسد. 3 تا بچه دارد. بچه‌هایش مدرسه می‌روند و خودش می‌آید کارگاه. درآمدش کم است اما راضی است چون مردش درآمد ندارد.
نادیا مانتوی صورتی پوشیده. کلاس پنجم است. از مدرسه می‌آید اینجا قالیبافی می‌کند. مدرسه را دوست دارد و می‌خواهد درس بخواند و معلم شود. از معدود دخترهایی است که مدرسه را دوست دارد. 7سالگی قالیبافی را از مادرش یاد گرفته و می‌داند در آینده نمی‌خواهد قالیباف باقی بماند. زکیه هم مثل اوست. زکیه 14 ساله لاغر اندام که کلاس نهم است. درس خواندن را دوست دارد و دلش می‌خواهد ادامه دهد.
فرحناز و فائزه ریگی اما نظری غیر از این دارند. خواهر هستند. فرحناز 25 ساله است و ازدواج نکرده. تا اول راهنمایی خوانده و دلش نمی‌خواسته ادامه دهد. مدرسه را دوست نداشته و دوست هم ندارد از روستایشان برود. همین‌جا بماند و کار کند.
فائزه کلاس هشتم است و هنوز مدرسه می‌رود اما مدرسه را دوست ندارد. می‌گوید: «تا موقعی که بتوانم می‌روم مدرسه اما سخت که بشود نمی‌روم. تا کلاس نهم می‌روم دیگر بس است.»
فرحناز دنبال حرف خواهرش می‌گوید: «اینجا هرکس خودش تا هر موقعی که بخواهد مدرسه می‌رود و خانواده اجبار نمی‌کند. برای ازدواج هم اجبار نمی‌کنند. ما سه تا خواهریم و دوتا برادر. دخترها همین‌جا می‌مانند و پسرها بیشتر می‌روند یزد برای کارگری.»
خان بی‌بی ریگی حدوداً 50 ساله از طایفه ریگی هم اینجور می‌گوید: «سال خشکی همه چیزمان را از بین برد. کشاورزی از بین رفت. کسی سری به ما نمی‌زند. اینجا طایفه‌های ریگی و شهرکی و نارویی هستند. هرکه توانسته کوچ کرده و رفته. اصفهان و یزد رفته‌اند.» بچه‌های خودت کجا هستند خان بی‌بی؟ «خودم بچه ندارم.» و سکوت می‌کند.
فرش‌ها از سوله مستقیم می‌رود تهران. می‌گویند فرش‌ها می‌آید به تهران شما. فرش‌هایی که 5، 6 ماه طول می‌کشد تا یکی‌شان بافته شود. می‌گویند ما گلیم اصیل سیستانی داریم که در بعضی خانه‌ها پیدا می‌شود اما این فرش‌ها نقشه‌اش مال اینجا نیست.
«نقشه فرش‌ها مال قم است و از قم می‌آید. نقشه‌های خود سیستان نقش‌های قدیمی گلیمی است.» این را زهرا رخشانی، مسئول کارگاه می‌گوید. خودش اهل همین روستاست. از سال 71 کارگاه را راه انداخته‌اند. خصوصی است. در زابل آموزش دیده و اول در روستا دو تا اتاق کوچک بود و الان زن‌ها و دخترها در سوله کار می‌کنند. می‌گوید:«دستمزدها کم است. البته دخترها خیلی‌هایشان شاگرد هستند. بیشتری‌ها روزی 7 هزار تومان می‌گیرند. استادکارها برای یک فرش که تمام شود تا یک میلیون هم می‌گیرند. بسته به فرش دارد. دخترها دوست ندارند درس بخوانند چون خانواده‌هایشان پول ندارند.»
قالیباف‌ها دیگر کم کم دارند دست از کار می‌کشند. نزدیک تعطیلی است. ناهارشان را همانجا خورده و نخورده، وسایل را جمع می‌کنند و قوز پشت را کمی صاف.
تناقضی غریب است میان صورت‌های خندان و قوزپشت‌ها. تناقضی غریب است میان دخترکان کوچک زیبا، میان آن همه رنگ و نقش و نیمکت‌هایی که از حضورشان خالی می‌شود. تناقضی غریب است میان قالیبافان ریزنقش 9 ساله و فرش نفیس چندصد شانه.

سوسن صادقی
خبرنگار
به تازگی خبری در فضای مجازی با مضمون «طرح جدایی گذرگاه بین‌الملل اینترنت از دولت و تحویل آن به نیروهای مسلح در راهروهای مجلس شنیده می‌شود»، انتشار یافت. در این خبر آمده است: «شنیده‌ها حاکی است که در ماده 12 طرح حمایت از پیام رسان های داخلی ، این پیشنهاد آمده است که گذرگاه بین‌الملل اینترنت از دولت جدا و تحویل نیروهای مسلح شود.» از آنجایی که گفته می‌شود پیش‌نویس این طرح در کمیسیون فرهنگی مجلس نوشته شده و دلیل اصلی این کار نیز عدم همکاری دولت برای تشدید فیلترینگ است، روزنامه ایران با احمد مازنی نمایند مردم تهران و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس تماس گرفت تا صحت و سقم این خبر را جویا شود که این نماینده مجلس با تأیید این خبر گفت: «این طرح از سوی نصرالله پژمانفر نماینده مردم مشهد و عضو کمیسیون فرهنگی مطرح و پیش‌نویس آن تهیه شده است». مازنی در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود این طرح درخصوص تشدید اعمال فیلترینگ است، افزود: فعلاً پیش نویس بوده و ممکن است این موضوع نیز مطرح شده باشد ولی هنوز بحث تخصصی درباره آن صورت نگرفته است. در هر صورت طرحی است که ممکن است در آن پیشنهادهای مختلفی هم وجود داشته باشد ولی مهم این است که هنوز به‌عنوان دستور مطرح نشده. پژمانفر از جزئیات این طرح به خوبی آگاه است بنابراین برای دریافت اطلاعات بیشتر با ایشان تماس بگیرید.» «ایران» با نصرالله پژمانفر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز تماس گرفت تا درباره جزئیات آن بیشتر بداند که وی پاسخگویی را به پایان جلسه صحن مجلس موکول کرد ولی با وجود تماس‌های مکرر وی پاسخگو نبود. به هرحال روزنامه ایران به سراغ کارشناسان حوزه فاوا رفت تا سؤال کند جدا‌سازی گذرگاه بین‌الملل اینترنت از دولت چه عواقبی به همراه دارد.
فنی نبودن جدایی گذرگاه اینترنت
«رمضانعلی سبحانی فر» رئیس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره این پیش‌نویس گفت: من به‌عنوان رئیس کمیته مخابرات و ارتباطات مجلس، اصلاً چنین چیزی را نشنیده‌ام و در مجموع از وجود طرح جدایی گذرگاه بین‌الملل اینترنت از دولت و تحویل آن به نیروهای مسلح اطلاعی ندارم.
علی‌نظری کارشناس زیرساخت نیز گفت: ورود اینترنت به اکثر کشورها یا از طریق شرکت‌های مخابراتی که تحت حاکمیت دولت یا بخش خصوصی انجام می‌شود و معمولاً در دنیا شرکت‌های خصوصی ترانزیت ترافیک اینترنت را بین ورودی‌ها و خروجی‌های یک کشور انجام می‌دهند. شواهد و تجربه‌ها نشان داده  در کشورهایی که اینترنت آنها در دست دولت است قوانین فیلترینگ و سانسور بشدت اعمال می‌شود. این کارشناس زیرساخت افزود: به نظرم ارائه طرح جدایی گذرگاه بین‌الملل اینترنت از دولت و سپردن آن به نیروهای مسلح، بحث فنی نیست و بیشتر رنگ وبوی سیاسی و جناحی و حزبی دارد.
وی در ادامه گفت: فکر می‌کنم با این کار می‌خواهند دولت را وادار کنند تا به یکسری خواسته‌های فراقانونی تن دهد. چون بنا براظهار مقامات وزارت ارتباطات این وزارتخانه در زمینه اجرای فیلترینگ تصمیم گیر نیست.
 بلاک چین و نابودی فیلترینگ
علیرضا هاشمی گلپایگانی استاد دانشگاه امیرکبیر نیز درباره این طرح که گفته می‌شود برای تشدید اعمال فیلترینگ صورت می‌گیرد، گفت: بارها گفته‌ایم که فیلترینگ چاره کار مقابله با تبعات منفی اینترنت و فضای مجازی که قطعاً وجود دارد، نیست. فیلترینگ نمی‌تواند پایدار بماند چون هر روز تکنولوژی و ابزارهای جدیدی در فضای مجازی متولد می‌شود. به‌عنوان مثال فناوری بلاک چین که حداکثر تا 5 سال آینده در تمام دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، عملاً فیلترینگ را بی‌معنا می‌کند و برای جلوگیری از آن باید کل اینترنت را بست. هاشمی گلپایگانی افزود: دیگر فیلترینگ راهکار نیست و اگر هم به‌عنوان راهکار مطرح باشد همیشه دولت‌ها آن را به‌عنوان آخرین راهکار پیاده می‌کنند در صورتی که اکنون راهکارها و استراتژی‌های زیادی وجود دارد. از جمله راهکارها بحث امنیتی و زیرساخت سازمانی و فردی است.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: اگر نیروهای مسلح دغدغه دارند باید به سمت اجرای ارائه خدمات بومی، استفاده از اینترنت داخلی مبتنی بر شبکه ملی اطلاعات حرکت کنند چون اگر فقط اقدام به فیلتر کنیم قطعاً به شکست می‌انجامد..
وی درباره طرحی که نماینده جبهه پایداری به‌دنبال آن است ،گفت: قرار است گذرگاه اینترنت بین‌الملل از دولت گرفته و اداره آن به نیروهای مسلح ارائه شود یعنی نیروهای مسلح گذرگاه اینترنت بین الملل را به‌عنوان مرز تلقی می‌کنند؟ اگر اینگونه نیز باشد باید گفت این مرزها، مرز فیزیکی نیست و نمی‌توان با آن مانند مرزهای فیزیکی برخورد کرد و این اشتباه بزرگی است و این مرز مبتنی بر فناوری بوده و دارای مفاهیم و موضوعات متنوعی است .بنابراین ورود آنها به این حوزه ،کار درستی به نظر نمی‌رسد .این حوزه، حوزه‌ای نیست که بتوان با شیوه‌های نظامی و ایجاد محدودیت، مدیریت کرد.
طرحی در راستای افزایش تعرفه اینترنت
یک فعال فاوا که نخواست نامش فاش شود، با بیان اینکه مدیریت اینترنت یک بحث بین المللی است و روی این موضوع که چه کسی باید این بخش را مدیریت کند در دنیا بحث‌های فراوانی می‌شود ،گفت: اینترنت در بیشتر کشورها تا این لحظه دست هیچ سازمان دولتی و ارگان نظامی نبوده است و این دو بخش آن را کنترل نمی‌کند، چرا که اینترنت شبکه‌ای است که باید همه به اطلاعات آزاد آن دسترسی داشته باشند و اعمال کنترل بر این شبکه باعث می‌شود که ماهیت آن و دسترسی آزاد به اطلاعات از بین برود.
وی افزود: در ایران درگاه اینترنت بین‌المللی زیر پوشش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است اما همیشه حرف فعالان بخش خصوصی این بوده که اجازه دهند تا خرید اینترنت بین‌الملل و پهنای باند از دست دولت خارج شده و معاملات آن به بخش خصوصی سپرده شود؛چرا که دنیا نیز به این سمت حرکت کرده است. این فعال در ادامه گفت: بخش خصوصی خواهان حضور دولت در این حوزه نیست چه رسد به اینکه گذرگاه بین‌المللی اینترنت از دست دولت خارج شده و به دست نیروهای مسلح اداره شود، چرا که به‌طور قطع اگر این اتفاق رقم بخورد، اینترنت با محدودیت‌ها و ملاحظات زیادی روبه‌رو خواهد شد. وی افزود: البته درباره دلیل اینکه چرا دنیا کار را به بخش خصوصی سپرده است باید گفت این کار باعث کاهش قیمت اینترنت برای مصرف‌کنندگان نهایی می‌شود. این بخش خصوصی است که می‌تواند با طرف‌های بین‌الملل خود بهترمعامله کند. بنابراین با این اتفاق قیمت‌ها بسیار رقابتی خواهد شد. دولتی‌ها همیشه دارای معذورات بسیاری هستند و خرید اینترنت را به مزایده می‌گذارند و از چندین مرحله گذرانده و مصوب می‌کنند بنابراین قیمت اینترنت نیز افزایش می‌یابد به همین دلیل وقتی اینترنت به دست مصرف‌کننده می‌رسد چندین برابر قیمت اصلی است. به‌عبارتی باید گفت وقتی انحصار وجود دارد، اینترنت با قیمت بالا به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
این فعال همچنین گفت: اگر حاکمیت به‌دنبال ایجاد محدودیت با فیلترینگ است تجربه ثابت کرده که فیلترینگ با شکست مواجه است. یکی از این تجربه‌ها نیز اجرای فیلترینگ تلگرام است. از آنجایی که مردم می‌خواهند به اطلاعات آزاد دسترسی داشته باشند کماکان از شبکه اجتماعی تلگرام استفاده می‌کنند. به هرحال گفته می شود بر اساس این طرح مجلس و در صورت تصویب «مدیریت گذرگاه اینترنت بین اللمل» از دولت (شرکت زیرساخت) گرفته و به سازمان پدافند غیرعامل سپرده خواهد شد.

علی سبحانی‎فر
عضو کمیسیون صنایع مجلس
حسن روحانی رئیس ‌جمهوری، گزینه‌‌های پیشنهادی وزارتخانه‎های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادی و دارایی و راه و شهرسازی را به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. وزارتخانه‌‏هایی که با توجه به شرایطی که امروزه کشور با آن درگیر است، سهم مهمی در بسامانی امور دارند، قطعاً نیروهای زبده‏‌ای را هم نیازمند هستند تا بتوانند از سد مشکلات عبور کنند.
معرفی فرهاد دژپسند به‌عنوان وزیر امور اقتصاد و دارایی، از آن جهت که هم دارای سوابق علمی بوده و هم سابقه اجرایی زیادی در بخش اقتصادی و مالی دارد، قابل دفاع است. نکته‎ برجسته‎‏ای که می‏‌توان در مورد گزینه وزارت اقتصاد نام برد- که البته شاید برخی از این ویژگی برداشت دیگری داشته باشند- این است که ایشان دارای انضباط مالی است. زمانی که دژپسند معاونت سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت، هر زمانی برای انجام کاری به ایشان مراجعه می‎کردیم، محال بود که براحتی دستوری برای اجرای آن درخواست صادر کند مگر اینکه اعتبار آن بخش تأمین می‎شد. انضباط مالی همان اصلی است که در چنین شرایط اقتصادی که کشور با آن دست و پنجه نرم می‏‌کند، به آن نیاز داریم.
رضا رحمانی به‌عنوان وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت، فردی است که نه تنها سوابق طولانی در حوزه صنعت داشته بلکه حضور در مجلس شورای اسلامی را به عنوان نماینده و بعضاً رئیس کمیسیون صنایع تجربه کرده است. از این رو می‌‏توان مطمئن بود که بر قوانین و ضوابط و مقررات مسلط است و آشنایی کاملی را هم در حوزه صنعت و بخصوص خودرو دارد. در این شرایط به نظر می‎رسد که او نیز همچون وزیر پیشنهادی اقتصاد، توانایی سکانداری وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشته باشد.

محمد شریعتمداری وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی از جمله مدیران پرسابقه نظام است که همواره در بخش‏‌های مختلف مدیریت داشته و این مدیریت بخصوص در بخش بازرگانی پررنگ‏تر بوده است. هرچند حضور او در وزارت صمت تا حدودی بحث برانگیز بوده و حوزه خودرو از نقاط ضعف فعالیت او شمرده می‎شد اما، نمی‌‏تواند دلیلی بر ناکارآمدی او در وزارتخانه جدیدش باشد. شریعتمداری با تمام انتقاداتی که بر او وارد است، تمرکز خاصی بر بخش بازرگانی داشته و می‌‏تواند در وزارتخانه رفاه مفید واقع شود. آنچه همواره مورد توجه و وجه غالب وظایف این وزارتخانه بوده، این است که با توجه به شرایط بد اقتصادی که در آن قرار داریم، بتوانیم توجهی به دهک‎های پایین اجتماع داشته باشیم. شریعتمداری گزینه‏‌ای است که می‎تواند در مبحث مربوط به بسته‎های حمایتی دولت مؤثر عمل کند. دلیل انتخاب او برای این وزارتخانه نیز به لحاظ سوابقش در دورانی است که اجناس مورد نیاز مردم به صورت کوپنی توزیع می‎شد. حال در دورانی که به نظر می‎رسد باید برای طبقات مختلف جامعه و بخصوص دهک‎های پایین کمک‌‏های اقتصادی اعمال شود شاید بتوان با انتخاب شریعتمداری از تجربیات او بیشتر استفاده کرد که البته به نظر می‎رسد این انتخاب با اقبال نمایندگان هم مواجه شود.   
محمد اسلامی به‌عنوان وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی تنها گزینه‏‌ای از میان 4 گزینه پیشنهادی رئیس ‎جمهوری است که شناخت کافی از او وجود ندارد. هرچند ایشان استاندار است و تحصیلات مرتبط داشته و از سوابق اجرایی هم در این زمینه برخوردار است ولی برای اظهار نظر منتظر رزومه او هستیم. ما باید به کمک دولت بیاییم. هر انتقادی هم که از گزینه‏‌های پیشنهادی وجود داشته باشد اما باز هم باید گفت این افراد بهترین‏‌هایی هستند که آقای روحانی توانسته آنان را به مجلس معرفی کند. البته از این مهم هم غافل نشویم که شرایط کار برای همه اعضای دولت سخت است و برای وزیران جدید نیز به مراتب سخت‎تر خواهد بود. اما با کار تیمی می‌‏توان امیدوار بود که نفرات جدیدی که به کابینه دوازدهم اضافه می‌شوند، بتوانند از پس حل مشکلات بربیایند.

هر روز با شما در اینجا خواهیم بود، صدای شما، حرف شما و پیشنهاد شما را می شنویم و می خوانیم و بازگو می کنیم.
با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید

تلفن: 88769075 - 021  پیامک: 3000451213

نظــــــــر مـــــردم

■  انتقال کابل برق از زمین کشاورزی / آقای محمدی سیفی: از استان گیلان، شهر خمام تماس می‌گیرم. اداره برق استان گیلان برای انتقال برق به منطقه آزاد بندرانزلی از طریق کابل فشار قوی زمینی آن هم از محل زمین کشاورزی اینجانب اقدام کرده و با این کار ارزش ریالی زمین اینجانب به کلی پایین آمده است. می‌خواستم بگویم چه کسی پاسخگوی ضرر و زیان من کشاورز است. به هر کجا هم که مراجعه می‌کنم متأسفانه کسی پاسخگو نیست.
■  طرح بازنشستگی با 20 سال سابقه / شهرام مافی فر: از سازمان بازنشستگی کشور درخواست داریم که طرح بازنشستگی با 20 سال خدمت را فراهم کند، با این کار فرصت اشتغال برای نسل جوان فراهم می‌شود.
■  سرقت مسلحانه در شهرک بوعلی / آقای علیمی: من به نمایندگی از اهالی شهرک بوعلی سعادت آباد تهران تماس می‌گیرم. اخیراً تعدادی سارق مسلح به منازل ما در این شهرک حمله کردند و اقدام به سرقت اموال و طلاجات از تعدادی از خانه‌ها کردند. متأسفانه چندین بار با نیروی انتظامی منطقه و پلیس 110 تماس گرفتم ولی تاکنون از این کار نتیجه‌ای نگرفتیم و دزدها آزادانه در این شهرک رفت و آمد می‌کنند. از مسئولان نیروی انتظامی تقاضای رسیدگی داریم.
■  گرانی لبنیات از سوی کارخانه‌ها / یک هموطن: قبلاً شیر 900 گرمی 2200 تومان فروخته می‌شد. کارخانه پگاه به این شیر ویتامین D اضافه کرد و قیمت آن را به 2500 تومان رساند. اخیراً شرکت میهن همان را با کاهش وزن 100 گرمی به 2800 تومان افزایش قیمت داده است. از مسئولان درخواست داریم به این موضوع رسیدگی کند و اجازه قیمت گذاری کارخانه‌ها و گرانفروشی محصولات لبنی را ندهد.

عباس عبدی
تحلیگر سیاسی
اگر یک کودک دستش را به بخاری بزند و بسوزد برای او دلسوزی کرده و خودمان را سرزنش می‌کنیم که چرا مانع از این رفتارش نشدیم. مشکل او فقدان دانش و تجربه است. ولی اگر همین کودک برای دومین بار چنین کند، تا حدی او را مقصر می‌دانیم و سرزنش می‌کنیم که چرا چنین کردی؟ تو که دستت سوخت نباید تکرار می‌کردی. این رفتار ما در برابر یک کودک است. در برابر بزرگسال حتی همان نوبت اول را هم تخفیف نمی‌دهیم و انتظار داریم که برای یک بار هم‌چنین  خطایی را مرتکب نشود. در نوبت دوم، بیش از آنکه ناراحت شویم، به تمسخر کردن او مشغول می‌شویم، در نوبت‌های بعدی به نحوی دچار انزجار می‌شویم  و او را بیمار مازوخیست خواهیم شناخت. بویژه اگر فاصله‌های این رفتار کوتاه باشد. این مقدمه را داشته باشید تا بروم سر اصل مطلب.
اولین روزنامه در ایران حدود 180 سال پیش و در زمان محمدشاه قاجار از سوی یکی از اولین افراد تحصیلکرده تأسیس شد. طبیعی بود که آن روزنامه جز در قالب حکومت نتواند بنویسد و اصولاً چندان گسترده هم نبود. ولی چند سال بعد و در زمان ناصرالدین شاه بهتر دیدند که روزنامه به‌طور مستقیم دست دولت باشد و تبدیل شد به بولتن اعلیحضرت ناصرالدین شاه. شاید نزدیک به 80 سال طول کشید تا سروصدای افراد برای داشتن روزنامه مستقل درآمد، ولی کار تا یک قرن بعد هم همچنان کش و قوس داشت و دارد. ورود رادیو نیز کمابیش دچار همین مشکل بود، ضمن اینکه رادیو به‌ لحاظ زیرساختی هم وابسته به حکومت بود و حتی استفاده از دستگاه گیرنده‌اش نیازمند کسب مجوز. ولی در هر حال مدت‌ها طول کشید تا معلوم گردید با رادیوهای موج کوتاه می‌توان رادیوهای مستقل از حکومت را هم گرفت و استفاده کرد. تلویزیون هم اگرچه زمانی آمد که یک نفر از بخش خصوصی آغازگر آن بود، ولی خیلی زود معلوم شد که تلویزیون خصوصی باید برچیده شود و همه در ید باکفایت حکومت قرار گیرد. با این حال چند دهه طول کشید تا این انحصار نیز به تاریخ پیوست.
از آن پس سرعت تحولات زیاد و ضمناً سرعت شکست‌ سیاست‌های مقابله‌جویانه نیز بیشتر شد. با فکس هم همین تجربه را داشتیم. هنگامی که ویدئو آمد باز هم‌چنین  رفتاری را شاهد بودیم، ولی شکست در سیاست اعمال محدودیت و انحصار این رویه‌های محدود کننده، کمتر از چند سال طول کشید. ماهواره تجربه بعدی بود، که عملاً قانون منع استفاده از آن بسرعت به تاریخ سپرده و منسوخ شد. اینترنت تجربه بعدی بود. خیلی سریع‌تر مجبور به همراهی با آن شدند. اول فقط اینترنت با سرعت 128 را به افراد عادی می‌دادند، الآن با سرعت نامحدود را دو دستی تقدیم می‌کنند و کار به‌جایی رسیده که نگران قطع شدن آن در اثر تحریم‌ها هستیم!!
آخرین تجربه شبکه‌های اجتماعی است که مثل همه تجربه‌های قبلی ابتدا به آن تن داده شد، ولی خیلی زود پشیمان شدند و دستور ممنوعیت و فیلترینگ صادر شد. هیچ کس هم نتوانست بپرسد که آیا این دستور قانونی است یا خیر؟ ولی نتیجه چه شد؟ شکست در عرض چند ماه اگر نگوییم چند روز. الآن برخلاف گذشته قادر به سنجش دقیق همه این ادعاها هستیم. میزان مصرف اینترنت در استفاده از تلگرام، تعداد اعضای آن، تعداد کانال‌ها و پست‌هایی که مردم می‌بینند و... حتی برحسب نقاط مختلف کشور در دسترس است. همچنین تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی جایگزین نیز به دقت در دسترس است و هیچ‌کس نمی‌تواند آن را انکار کند. مطالعات نشان داده است که پیام‌رسان‌های داخلی که هدف آنان جانشینی تلگرام بود طی چند ماه گذشته و فقط پس از یک رشد موقتی که هیچ‌گاه به رقم‌های بالا نیز نرسید، بشدت کاهش یافته‌اند و در بیشتر موارد به یک‌چهارم قبل رسیده‌اند و عموماً هم زیر یک درصد هستند!!
نتیجه چه شده است؟ اتلاف منابع زیاد برای این شبکه‌هایی که دیر یا زود تعطیل می‌شوند. چون بر بستری واقعی شکل نگرفته‌اند، منابع مالی اندک جامعه را برای آنها تلف می‌کنیم. میان مردم ایجاد بدبینی کردیم که سیاستگذاران را ضد خود و منافع خودشان می‌بینند. اینکه مردم به این نتیجه برسند که تعدادی اندک در اتاق‌های در بسته برخلاف نظرات و خواست میلیون‌ها نفر تصمیم می‌گیرند و شکست هم می‌خورند و نتیجه‌ای جز ایجاد شکاف میان مردم و حکومت ندارد و مصداق‌ آش نخورده و دهان سوخته خواهد بود.

از همه بدتر اینکه نوعی خودتحریمی بی‌دلیلی را بر خودشان و طرفدارانشان تحمیل کردند. آنان که این همه علیه تصویب FATF می‌نویسند و آن را مصداق خودتحریمی می‌دانند، بهتر است ابتدا به خودتحریمی خودشان بپردازند که عملاً همه کانال‌های رسمی و حکومتی را از تلگرام بیرون بردند، در حالی که عموم افراد آن به‌صورت فردی یا غیررسمی در تلگرام فعال هستند و چون همه مردم در اینجا هستند، در عمل آنان خود را از نظر مردم دور کرده‌اند و تحریم نموده‌اند.
در حالی که همه خبرگزاری‌های رسمی حکومتی پیش از این در تلگرام حضور داشتند و استفاده می‌شدند. برای نمونه همین الآن که ایسنا در تلگرام فعال نیست 85118 نفر عضو دارد، یا تسنیم 165459 نفر عضو دارد. در حالی که آن زمان که در تلگرام فعال بودند خیلی بیش از این عضو داشتند.پست‌های آنها را ده‌ها هزار نفر می‌دیدند. ولی همین‌ها در پیام‌رسان‌های سروش، بله، ایتا، ویس‌پی، آی‌گپ، گپ که اسم‌شان را هم باید از روی متن نوشت چون در حافظه نیست، مجموعاً کسر کوچکی از این اعضا را ندارند. اگر این خودتحریمی نیست، پس چیست؟  من معتقدم که مشکل ایران کمبود دانش نیست، مسأله کمبود بینش و شدت وابستگی به قدرت و منافع گذرا است. این گزاره‌ای است که از این پس با ارائه شواهدی در برخی  یادداشت‌هایم به آن اشاره خواهم کرد.

دکترمحمد نهاوندیان
معاون اقتصادی رئیس جمهور
امروز ، صادرات ، صحنه پیروزی اقتصاد ایران بر تحریم کنندگان ضد ایرانی است و صادرکنندگان امین، قهرمانان پاسداری از تولید و اشتغال کشورند.شاخص درست بودن سیاست ارزی و تجاری کشور، آن است که رشد صادرات غیرنفتی ادامه یابد و تراز تجاری ایران مثبت بماند. کار صادرات را هم هیچ کس بهتر از مردان و زنان سختکوشی نمی شناسد که در همه سالهای پر فراز و نشیب مناسبات سیاسی خارجی ، سنگر صادرات را حفظ کرده اند و پرچم ایران را بر بام بازارهای دور و نزدیک جهان برافراشته اند. بهترین سیاستگزار اقتصادی هم کسی است که در تدبیر برای رشد و استقلال کشور ، خود را از مشورت و ابتکار هوشمندانه بازیگران موفّق این عرصه محروم نسازد و در جهت منافع ملّی ، از مشارکت آنان در فرآیند تصمیم و اجرا ، اطمینان حاصل کند. کار اقتصاد با داغ و درفش پیش نمی رود وزبان تهدید را برای آنهائی باید به کار برد که مزدوران تحریمند نه بازارگشایان تولید. تأکید اخیر ستاد اقتصادی دولت بر ضرورت کسب نظر کارشناسی اتاقها و تشکّل های صادراتی کشور، در مورد نحوه نقش آفرینی ارز صادراتی در چرخه اقتصادی کشور، می تواند گام مؤثّری باشد در جهت حفظ اشتغال و تولید داخلی ، و ناکام گذاشتن آنهائی که برای ایران و ایرانی ، نقشه حصر و فقر می کشند. امروز ، بیش از هر زمان دیگر ، باید دست صادرکنندگان امین را به گرمی فشرد و از اندیشه و تجربه آنان برای نقد و ارزیابی و اصلاح سیاستها ، باید صمیمانه آموخت.