مرتضی گل پور
روزنامه نگار
نمی شود گفت «همه شخصیت»‌های کشور سعی کردند در پیروزی تیم ملی فوتبال مقابل مراکش سهیم باشند. بسیاری هم بودند، بویژه از میان روحانیون که پیش و پس از بازی، اظهارنظری نکردند. همین نکته می‌تواند نشانه پیوند فوتبال و سیاست باشد، حتی اگر سهیم کردن‌های چهره‌های سیاسی در این پیروزی را نادیده بگیریم. در این میان، شادی مردم بعد پیروزی، آن هم در میانه این کشاکش‌های سیاسی چه معنایی دارد؟ در گفت‌و‌گویی کوتاه با محمدعلی ابطحی، عضو مجمع روحانیون مبارز درباره این موارد گفتگو کردیم. بخوانید.
٭٭٭

مطالب شما در فضای مجازی نشان می‌دهد ورزش فوتبال را دنبال می‌کنید. فوتبال برای شما چه معنایی دارد؟
برای همه سنین و برای همه افراد در همه جای دنیا، یکی از جذاب‌ترین برنامه‌ها و ورزش‌ها همین فوتبال است. از این‌رو اتفاق مهمی نیست که این ورزش را دنبال می‌کنم. فکر می‌کنم در سطح جهانی هیچ برنامه مشترکی را نمی‌توان پیدا کرد که به اندازه فوتبال هوادار داشته باشد و بیشترین محور فعالیت مشترک دیدن‌ها و رسانه‌ها باشد.
میان سیاست و فوتبال چه پیوندی وجود دارد؟
قاعدتاً نباید این پیوند وجود داشته باشد، اما مسأله این است که این پیوند در بسیاری از جاها وجود دارد و نمی‌توان کاری کرد، هرچند وجود این پیوند دلیلی بر خوب بودن آن نیست.
از این پیوند مثالی بزنید.
نمونه بسیار روشنش، اتفاقی بود که در بازی اخیر افتاد و شرکت «نایک» اعلام کرد که بازیکنان ایرانی نباید کفش‌های این شرکت را بپوشند. بازی نکردن با تیم‌های بعضی کشورها به دلایل سیاسی، یا فیلمی که اخیراً در اسکار 2018 درباره دوپینگ روسیه منتشر شد که اتفاقاً نشان می‌داد حتی وقتی دوپینگ اثبات می‌شود، چگونه یک کشور قدرتمند می‌تواند این تخلف تیم خود را لاپوشانی کند. مثال‌هایی از این دست که زیاد هم هست، نشان می‌دهد که سیاست از همه طرف بر ورزش وارد می‌شود، اما معتقدم این پیوند درست نیست.
این‌ها پیوندهای منفی بود، آیا می‌توان از پیوند مثبت سیاست و فوتبال هم گفت؟
اصلاً به یک معنا، سیاست غیر از ورزش نیست، بویژه وقتی درباره فوتبال صحبت می‌کنیم. وقتی در امری تقریباً اکثریت جامعه بشری مشترک می‌شوند یا در ارتباط با بازی‌های ملی، مردم یک کشور همه یک خواسته یعنی پیروزی تیم خود را دنبال نمی‌کنند و در آن زمان به اختلافات داخلی یا مخالفت‌ها درباره مسائل مختلف فکر نمی‌کنند، این مسأله نشان می‌دهد تا چه اندازه می‌تواند اتفاق مثبتی در جامعه بشری شکل بگیرد وآن اتفاق، شکل دادن به یک وحدت همگانی به بهانه‌های مختلف، از جمله بهانه ورزش است. شاید بتوان از این شادمانی بی‌برنامه، بدون هماهنگی و بدون داشتن ستاد برگزاری که بعد از اتفاقات بزرگ ملی، مانند جشن پیروزی بر مراکش اتفاق افتاد، الگوگیری کرد و آن را به اتفاقات دیگری هم تعمیم داد تا فضای ملی مشترکی به وجود بیاید. این نکته مثبتی است که از نسبت سیاست و ورزش می‌تواند به وجود بیاید. یا اینکه رهبران کشورها سعی کنند آنچه جامعه بیشتر دوست دارد، بیشتر در دسترس قرار دهند، مانند شادی بعد از هر بازی مهم که واقعاً اتفاق کوچکی نیست. حتی شادی بعد از پیروزی مقابل مراکش یا شادی‌های مشابه می‌تواند یک نوع شادی سیاسی و چه بسا مهم‌تر از خود بازی باشد. به عبارت دیگر شادمانی ملی بدون برنامه و از پیش تعیین نشده، اتفاقاً کمتر از پیروزی در بازی نیست. این‌ها نشان می‌دهد همچنان نقاطی وجود دارد که مردم می‌توانند به آن دل ببندند، امید ببندند و درباره آن وحدت و همگرایی داشته باشند. اگر حاکمیت این واقعیت‌ها را دریابد و آنها را تقویت کند، به نفع جامعه وآینده آن خواهد بود.
قبل از بازی ایران و مراکش در «توئیتر» نوشتید کاش می‌شد ائمه جمعه یا خطبا در خطبه‌های عید سعید فطر برای موفقیت تیم ملی دعا می‌کردند. خود شما هم روحانی هستید. دغدغه شما چه بود که این مطلب را نوشتید؟
این مسأله بسیار ذهنم را به خود مشغول کرده بود. زیرا تنها ائمه جمعه شهرها نیستند که خطبه‌های نمازعید فطر را می‌خوانند. نماز عید فطر در مساجد هم خوانده می‌شود و مردم متدین در آن شرکت می‌کنند. این مردم هم مردم ایران هستند و اتفاقاً نمازهای
عید فطر از شلوغ‌ترین نمازهای طول سال است. همین مردم هم بعد از ظهر عید، بازی‌های جام جهانی را دیدند و همین مردم هم بعد بازی، در خیابان‌ها شادی کردند. بنابراین، این اتفاق مهم در ذهن همه مخاطبان ائمه جمعه و خطبا قرار دارد. از این رو، اگر در یک مراسم مذهبی که برای اتفاقات مختلف دعا می‌شود، برای چنین دغدغه عمومی و ملی هم دعا شود، می‌تواند پیوند جامعه، روحانیت و مذهب را با هم قوی کند. در چنین مراسمی همه مخاطبانی که پای منابر و خطبه‌ها نشسته‌اند، همچنان که برای سلامتی یا موفقیت خود دعا می‌کنند، یکی از آرزوهای دست‌کم همان روز این افراد، موفقیت تیم ملی بود. با این شرایط من افسوس خوردم که چرا خطبا برای پیروزی تیم ملی دعا نمی‌کنند؟ البته بعد از انتشار آن مطلب، چند پیام داشتم مبنی بر اینکه روحانیونی هم در برخی مساجد برای پیروزی تیم ملی دعا کردند که به سهم خودم از آنان تشکر می‌کنم، اما اینان در اقلیت بودند. این نگاه که مذهب یا روحانیت در شادی مردم حضور ندارد، بسیار به مذهب، دین و مردم متدین و روحانیت آسیب می‌زند. من از سر دلسوزی به این نکته اشاره کردم.
گفتید که همه، با هر سلیقه‌ای در این پیروزی مشترک سهیم بودند. چه موانعی باعث می‌شود که این نقاط اشتراک را برجسته نکنیم و آن را به حوزه‌های دیگر تسری نمی‌دهیم؟
اتفاقاً یکی از نقدهای من همین است که چرا آن را به حوزه‌های دیگر تسری ندهیم. اما به طور کلی برداشت‌هایی از دین وجود دارد که اغلب سلیقه‌ای است. مشکل دیگر به سلایق افرادی که قدرت را در اختیار دارند، مربوط می‌شود. دلیل دیگر می‌تواند این باشد که حاکمیت به خود اجازه می‌دهد در همه امور دخالت کند، یا اینکه برخی از روحانیون در قدرت یا حاکمیت احساس می‌کنند بردن مردم به پشت درهای بهشت یکی از وظایف آنان است که البته معلوم نیست مسیر آنان جامعه را تا پشت در بهشت ببرد. زیرا می‌بینیم که به‌طور مرتب از میزان دینداری در جامعه کاسته می‌شود، درحالی که این نگرش‌ها و دلواپسی‌ها فراوان‌تر شده است، بدون آنکه اثری داشته باشد. این نگاه‌ها آسیب می‌زند. وقتی در یک اتفاق بسیار جزئی یا کلی، در بخشنامه‌ای به ائمه جمعه گفته می‌شود که حتماً درباره یک موضوع سیاسی داخلی یا خارجی اظهارنظر کنند، می‌شد درباره یک موضوع ملی مانند فوتبال هم حداقل توصیه شود یک دعا خوانده شود یا ابرازامیدواری شود که تیم ملی پیروز شود. این اتفاق قطعاً حس مثبتی را به جامعه القا می‌کرد.
برای تکمیل صحبت‌های شما، اشاره کنم که آقای فرزاد جمشیدی، مجری سابق تلویزیون، مدعی شد اعضای جامعه مدرسین به صدا و سیما نامه دادند که ایشان بار دیگر به‌ صداوسیما باز گردد. این نشان می‌دهد برخی‌ها به مسائل جزئی هم ورود می‌کنند.
نمی دانم چرا این کار صورت گرفت، اما به طور کلی در مسائل دینی و فقهی، اصلی وجود دارد مبنی بر اینکه وظیفه فقیه تعیین مصداق نیست، بلکه اعلام حکم است. فقها باید احکام را صادر کنند، اما اینکه مصداق حکم چیست، با فقیه نیست. اما وقتی فقها و مراجع در مصادیق وارد می‌شوند، با اطلاعات کافی وارد نمی‌شوند و این امر آسیب‌های زیادی به مرجعیت و روحانیت وارد می‌کند.
در نسبت سیاست و فوتبال، یکی از خاطرات به سال 88 و حضور آقای احمدی‌نژاد در یک مسابقه فوتبال باز می‌گردد. البته آنجا، بعد از باخت تیم ملی ما، از سوی دولت با مربی تیم برخورد بشدت سیاسی صورت گرفت.
آن بازی در خاطرم نیست، اما در هر صورت معتقدم اهمیت دادن به فوتبال و حضور بزرگان کشور، بویژه بزرگان روحانی در مسابقات ملی بسیار امر مثبتی است و من از این مسأله استقبال می‌کنم و دوست دارم این اتفاق بیفتد. زیرا مانند بقیه اتفاقاتی که بزرگان کشور با آن ارتباط دارند، حضور این شخصیت‌ها بسیار مهم است. چنانکه در همین مسابقات جام جهانی هم می‌بینیم که شخصیت‌های درجه اول کشور در مسابقات حضور می‌یابند و در این صورت، چه ببرند یا ببازند، اعضای تیم ملی به حمایت رهبران سیاسی کشورهای خود مفتخر خواهند بود. به همین دلیل معتقدم حضور به معنای حمایت بزرگان کشور از ورزش یا تیم ملی امر مثبتی است.
رفتار نیروی انتظامی با جشن‌های مردمی شنبه شب را چگونه دیدید؟
در مقایسه با سایر مناسبات‌ها، در شادی اخیر برخورد بهتری با مردم صورت گرفته است و باید واقعاً بابت این مسأله قدردانی کرد. نیروی انتظامی یا تصمیم‌گیران، حداقل مانع جدی نمی‌شوند تا مردم شادی کنند، به همین دلیل این مرحله قابل قدردانی است. این اتفاقات را کنار حوادثی مانند مسابقه آب بازی چند سال پیش چند جوان در بوستان آب و آتش تهران  بگذاریم که به چه بحرانی تبدیل شد. این‌ها نشان می‌دهد شرایط واقعاً عوض شده است.
شخصیت‌های سیاسی ما به صورت منفرد عکس گذاشتند که دارند فوتبال نگاه می‌کنند، آیا روزی را خواهیم دید که شخصیت‌های سیاسی به صورت گروهی پای بازی بنشینند؟
موافق این نیستم که این مسأله را تا این اندازه سیاسی کنیم و بازی فوتبال را در قالب اصولگرا- اصلاح‌طلب ببینیم. فوتبال برای همه مردم ایران است و به همین دلیل همه مردم، اعم از هر جریان و فکر سیاسی و اجتماعی، این بازی را نگاه کردند. بنابراین استقبال نمی‌کنم این بازی به این صورت، ابزار مستقیم سیاسی شود تا اصولگرا و اصلاح‌طلب با هم بنشینند و نگاه کنند. فوتبال عامل انسجام ملی است به این معنا که هرکس فوتبال تماشا می‌کرد یا برای شادی بعد پیروزی به خیابان آمد، عضو حزب خاصی نبود و تنها ایرانی بود و ایرانی بودن همه حاضران را در خیابان و هنگام شادی به هم وصل کرده بود. بنابراین آنچه در خیابان‌ها دیده شد، نماد جامعه ایرانی یا شیرینی تفریح مدنی جامعه ایرانی بود که همه در این جامعه عضو هستند.

22 و 23

«جنگ روانی»؛ این فصل مشترک سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی روز 14 خرداد خود در حرم حضرت امام (ره) با اشاره به «عملیات روانی دشمن» تأکید کرده بودند: «آنها تلاش دارند تا با جنگ روانی، ما از نقاط قوت و عناصر اقتدار ملی خود دست برداریم تا بیگانگان راحت‌تر بر کشور و ملت و سرنوشت آینده ما مسلط شوند اما ملت ایران، در مقابل این حرکت ایستاده است.» 9 روز بعد از این سخنان نیز حسن روحانی روز 23 خرداد در دیدار با اصحاب رسانه آنها را برای «اتحاد رسانه‌ای در برابر جنگ روانی دشمن» فراخوانده بود. رئیس جمهوری گفته بود: «تلاطم بازار، دلیل اقتصادی ندارد و رسانه‌ها در خط مقدم شکستن جنگ روانی دشمن هستند و ما قادریم بر جنگ روانی دشمن فائق شویم.» حسن روحانی همچنین در حالی که تأکید داشت «امروز مشکل اصلی ما، مشکل اقتصادی، فرهنگی یا امنیتی نیست، بلکه مشکل اصلی امروز ما جنگ روانی است»، جنگ روانی دشمن را «بالاتر و مؤثرتر از جنگ اقتصادی و فرهنگی» توصیف کرده بود. این همزمانی اشاره شخص اول و دوم کشور و نظام بر موضوع «جنگ روانی» شاید آنقدرها هم اتفاقی نباشد. مروری بر شرایط داخل و خارجی کشور در ماه‌های اخیر می‌تواند نشان دهد که اشاره رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری به موضوع «جنگ روانی» پیامد سلسله اتفاقاتی است که کمتر قابل کتمان هستند.
 
جنگ روانی، آن طرف آب
به نظر در ماه‌های اخیر ابعاد مختلف و البته رو به گسترش جنگ روانی دشمنان در حوزه خارجی کشور کاملاً عیان و آشکار شده است. اقدام غیرمسئولانه و غیر معمول ترامپ در خروج از برجام اوج این دست رفتارها بود. رفتاری که به نظر می‌رسد در چشم دولتمردان امریکایی و متحدان نزدیک آنها مانند اسرائیل و عربستان سعودی قرار است سرآغاز مجموعه حملات مستمری به کشورمان در حوزه دیپلماتیک باشد. چه آنکه شاهد بودیم از ماه‌های قبل از اقدام ترامپ تا همین الان موضوعاتی مانند بحث موشکی ایران که یک مسأله داخلی و در ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با موضوع امنیت ملی ماست، به عنوان یک عامل بی‌ثبات کننده کشور معرفی شده است. پیام‌های متعدد اختلاف افکنی نیز که به مقصد داخل ایران صادر می‌شود، از نمونه‌های دیگر جنگ‌های روانی هستند که در خارج علیه کشورمان تدارک دیده شده‌اند. مثال پررنگ و البته حاشیه‌ساز این نوع پیام‌ها را می‌توان سخنان هفته قبل نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی خطاب به شهروندان ایرانی درباره موضوع آب دانست. جایی که او ضمن انتشار ویدئویی با ادعای اینکه میلیون‌ها کودک ایرانی  از سوء مدیریت و بی‌کفایتی رنج می‌برند، مدعی شد که ابتکار عمل بشردوستانه اسرائیل به حفظ جان ایرانی‌های بی‌شماری کمک خواهد کرد. او همچنین در ویدئوی یادشده مدعی بود که حکومت ایران آب را از مردم خود دریغ کرده است.
نتانیاهو در حالی این مسائل را مطرح می‌کرد که همزمان فلسطینی‌های ساکن نوار غزه به دلیل تصرف منابع آبی‌شان از سوی رژیم صهیونیستی از کمبود آب رنج می‌برند و صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) نیز اوایل سال 2017 هشدار داد که کودکان غزه با بحران آب سالم و بهداشت مواجهند. تلاش‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای حکومت آل سعود برای تصویرسازی کذب از نظام ایران و هشدارهایی که مرتباً توسط دولت امریکا با هدف تنزل نقش بازی‌سازی منطقه‌ای ایران صادر می‌شود هم می‌توانند ابعاد دیگری از همین جنگ روانی مورد اشاره رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری باشند.
اما این جنگ روانی می‌تواند ابعادی داخلی هم داشته باشد. رئیس جمهوری در سخنان خود در جمع اصحاب رسانه گفته بود: «آمار مستند گواه آن است که تولید خودرو، سکه و تأمین منابع ارزی کشور نسبت به پارسال حتی از رشد برخوردار بوده و نوسانات و تلاطم‌هایی که این روزها در بازار شاهد آن هستیم، بیش از آنکه ریشه در واقعیت داشته باشد، ناشی از جنگ روانی است.»
چنین جنگ روانی قطعاً تنها ابعادی خارج از کشور ندارد. به عبارتی اگر این رویارویی صرفاً محدود به ابعاد خارجی می‌شد، عمق تأثیرات آن در داخل تا این اندازه نبود. تأثیراتی که خود را به شکل کاملاً مخربی نشان می‌دهد؛ دولت بارها اعلام کرده که نه تنها کمبود ارز در کشور وجود ندارد بلکه نسبت به سال قبل درآمدهای ارزی رشد هم داشته‌اند. همین طور در زمینه تولید نیز چه دولت و چه مجموعه‌های صنفی تولیدکنندگان تأکید دارند که حجم تولید کشور نسبت به سال قبل کمتر نشده است. با این حال در هفته‌های اخیر کشور از یک سو تلاطمی در بازار ارز را تجربه کرد و از سوی دیگر به هم ریختگی و عدم ثبات قیمت‌ها در بسیاری از بازارها قابل رؤیت است. وضعیتی که بسیاری از کارشناسان معتقدند نه ناشی از شرایط این بازارها و وضعیت تولید بلکه نتیجه تزریق مکرر نگرانی‌هایی نسبت به آینده کشور است.
نمونه‌های داخلی این نگرانی پراکنی‌ها را می‌شود در خط و ربط گزارش‌های برخی رسانه‌ها و موضع‌گیری‌های جریان‌های همسو با همین رسانه‌ها پیدا کرد. جایی که رقابت با دولت خود را به شکل یک تخریب همه‌جانبه نشان می‌دهد تا دستاوردهای تیم مستقر در پاستور «هیچ» تصویر شود. زمانی در جریان اعتراضات دی‌ماه میدری، معاون وزیر کار گفته بود که «منتقدان به دولت پنج سال ناامیدی را به جامعه پمپاژ کردند؛ حالا باید این ناامیدی را در جامعه جمع کنند.» به نظر می‌رسد وضعیت از نظر نوع پمپاژ ایده ناکارآمدی دولت در داخل توسط عوامل داخلی همچنان ادامه داشته باشد و اعتراضات دی‌ماه هم باعث نشده که تغییری در این رویکرد مخالفان دولت ایجاد شود.
اما فصل مشترک جنگ‌های روانی هدایت شده از داخل و خارج از کشور را می‌توان موجودیت و موقعیت «دولت» نامید. در واقع دولت تنها نقطه‌ای است که هم طراحان جنگ روانی در خارج کشور آن را می‌زنند و هم در داخل. هر چند گستره حملات خارجی‌ها بسیار فراتر از دولت است و تقریباً کل ارکان نظام را دربر می‌گیرد، اما در داخل تمرکز اصلی روی دولت گذاشته شده است. در آخرین نمونه می‌توان به فضاسازی‌های گسترده و گاه غیر معمولی که در موضوع FATF رخ داد، اشاره کرد.
ارسال پیامک‌های پرشمار تهدیدآمیز، طوماربازی در مجلس، سخنرانی‌های پر تعداد علیه این لایحه از تریبون‌های رسمی چون نماز جمعه و پخش علنی و رسمی بولتن علیه آن در رویدادهای ملی چون راهپیمایی روز قدس از جمله ابعاد این دست فعالیت‌ها هستند. یا از زوایایی دیگر مطرح کردن سه سؤال از رئیس جمهوری در مجلس ظرف مدت 6 ماه، زیر سؤال بردن دولت و دستگاه دیپلماسی با طرح موضوع دوتابعیتی‌ها که تاکنون قسمت‌های مختلفی از آن «کذب» از کار درآمده است، حمله‌های آشکار به مقامات و مسئولان دولتی، ارسال سیگنال‌های منفی به اروپا در گرماگرم مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی برای آینده برجام و نظایر دیگری از همین دست می‌توانند نمونه‌هایی از اصرار بر جنگ روانی در داخل کشور باشند. این همان موقعیتی است که حسن روحانی در تفسیر آن می‌گوید: «انتشار اخبار دروغ، دادن آدرس غلط به مردم و ناامید کردن آنها از آینده است» و «بزرگ‌ترین غم برای یک ملت زمانی است که رسانه‌های بیگانه مرجع او باشند.»

تحـلیل روز

ابوالفتح اهداف جنگ روانی امریکا علیه ایران را تشریح کرد
فشار دیپلماتیک برای ایجاد ناآرامی داخلی

مریم سالاری
روزنامه نگار
خروج امریکا از برجام بی تردید یکی از مهم‌ترین حربه‌های واشنگتن برای تنگ کردن حلقه فشار و دامن زدن به پروسه موهوم ایران‌هراسی به شمار می‌آید. رویدادی که دولتمردان امریکا با تکیه بر آن می‌کوشند افزون بر به شکست کشاندن توافق هسته‌ای و بازگرداندن تحریم‌های گذشته و اعمال تحریم‌های جدید، زمینه را برای ورود به مذاکره با ایران بر سر مسائلی چون توان دفاعی و موشکی و نقش‌آفرینی منطقه‌ای‌اش هموار سازند. مطالباتی که به راه انداختن جنگ روانی و دامن زدن به نارضایتی عمومی در داخل ایران یکی از وجوه اصلی آن قلمداد می‌شود. با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا درباره ابعاد رویکرد ضد ایرانی دولت ترامپ گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم...
 
ترامپ نهایتاً یک سال پس از ورود به کاخ سفید از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و اینک می‌کوشد با احیای تحریم‌های هسته‌ای و اعمال تحریم‌های جدید، ایران را برای تحقق خواسته‌های خود تحت فشار بگذارد. این تلاش با بهره‌گیری از چه ابزارهایی دنبال می‌شود؟
دولت کنونی امریکا معتقد است جمهوری اسلامی ایران از توافق هسته‌ای سوء استفاده کرده و از این فرصت هم برای افزایش توان تهاجمی خودش بهره گرفته و هم باعث بی ثباتی در منطقه غرب آسیا شده است. به همین دلیل ترامپ معتقد بود تا زمانی که توافق هسته‌ای پابرجاست، دست امریکا برای اعمال فشار بر ایران جهت اصلاح رفتارهایش بسته است. خب او برای پیگیری خواسته‌هایش به این نتیجه رسید که ابتدا باید از برجام خارج شود و ایران در نتیجه بازگشت تحریم‌های هسته‌ای و دوچندان شدن فشارهای اقتصادی، مجبور خواهد شد به شکل سازنده‌ای مطابق خواسته امریکا وضعیت داخلی و منطقه‌ای خودش را اصلاح کند و به این ترتیب از طریق مذاکرات مجدد، فرصتی برای رسیدن به تفاهم بهتر ایجاد می‌شود.
این چارچوب نگاه دولت ترامپ نسبت به ایران بوده که بخش عمده آن با خروج از برجام محقق شد و امریکایی‌ها امیدوارند با بازگرداندن تحریم‌ها مقاومت جمهوری اسلامی بعد از مدتی شکسته شود و پای میز مذاکره بیاید اما مذاکره‌ای که دولت ترامپ آن را دنبال می‌کند، فقط حول موضوع هسته‌ای نیست و موضوعات دفاعی و تقابل‌های امنیتی ایران را هم دربر می‌گیرد. یعنی از نظر دولت امریکا خروجی این مذاکرات باید این گونه باشد که علاوه بر تغییر در سیاست هسته‌ای ایران سیاست دفاعی‌اش هم تغییر کند، حضور نظامی- سیاسی ایران در خاورمیانه کاهش یابد و قدرت آن به مرزهای خودش محدود شود.
اسرائیل و عربستان دو متحد جدی دولت ترامپ در پیگیری اهداف یاد شده به شمار می‌آیند. از آنجایی که به نظر می‌رسد امریکا در شرایط کنونی بین‌الملل که نارضایتی از خروج این کشور از برجام اوج گرفته است تنها شده است، تا چه اندازه این تلاش‌ها در ایجاد فضای ایران‌هراسی و فشار روانی علیه تهران  مثمرثمر خواهد بود؟
در شرایط کنونی که دولت ترامپ علیه توافق هسته‌ای برخاسته است، اسرائیل رویکردی که طی سال‌های گذشته و با بهره‌گیری از ابزار مختلف در دستور کار داشته تقویت نموده است و از سوی دیگر عربستان هم که بعد از مرگ ملک عبدالله خصومت و دشمنی‌اش را با ایران بیشتر نموده، فرصت را برای هجمه به ایران و پیگیری سیاست‌های ضد ایرانی‌اش غنیمت شمرده است. اما نکته اینجاست تا زمانی که جامعه جهانی قانع نشود ایران فعالیت‌های مخربی انجام می‌دهد یا حداقل کشورهای بزرگ اروپایی یا کشورهای عضو شورای امنیت به  کمپین ایران‌هراسی که سه رأس آن امریکا، عربستان و اسرائیل هستند نپیوندند، میزان تأثیرگذاری‌شان به اندازه دوران پیش از برجام نخواهد بود. ایران در دوره پیش از برجام در قطعنامه‌های شورای امنیت به عنوان کشور تهدیدکننده صلح جهانی معرفی شده بود، ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد قرار گرفته و به عنوان ناقض قطعنامه‌های شورای امنیت مطرح بود اما جهان در آن دوران قانع شده بود که باید با ایران برخورد کرد به همین دلیل همراهی بی‌سابقه‌ای برای تحریم‌های گسترده علیه ایران صورت گرفت و حتی دست شورای امنیت برای استفاده از ابزار نظامی هم تا حدودی باز شده بود ولی در حال حاضر به جز امریکا، اسرائیل و شماری از کشورهای عربی که در کمپ سعودی‌ها قرار دارند، جامعه جهانی نپذیرفته که ایران تهدیدی برای امنیت  صلح جهان است.
البته اروپایی‌ها نسبت به فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران اعتراضاتی دارند اما معتقدند برای رفع این نگرانی‌ها باید همچنان برجام را به عنوان پایه‌ای رو به جلو حفظ کرد و مذاکرات بعدی را حول محور توافق هسته‌ای شکل داد. یعنی تا زمانی که ایران به برجام پایبند است، حداقل کشورهای اروپایی نمی‌پذیرند که ایران تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی است از این جهت در شرایط کنونی کمپین ایران هراسی به نسبت گذشته کم اثرتر است و علی رغم تمام  تبلیغاتی که صورت می‌گیرد، اروپایی‌ها و همچنین روسیه و چین به فضای ایران هراسی نپیوسته‌اند.
این موج فشار که با طراحی امریکا، اسرائیل و عربستان، می‌کوشد ایران را در کانون جنگ روانی بنشاند برپایه چه تحولاتی کشورهای همسو با ایران را به بازیگرانی علیه آن تبدیل می‌کند؟
اینجا سه پارامتر وجود دارد ما هنوز نمی‌دانیم عزم امریکا تا چه اندازه برای تحریم شرکت‌های طرف تجاری با ایران جدی است. پیش از این تجربه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه دولت بیل کلینتون در اواخر دهه 90 پذیرفت تحریم‌های ثانویه را علیه برخی شرکت‌ها از جمله توتال اعمال نکند. نکته دوم این است که نمی‌دانیم اتحادیه اروپا تا چه اندازه حاضر است فشارها را تحمل کند و در برابر اقدامات تحریمی امریکا ایستادگی می‌کند. سؤال سوم این است که مشخص نیست جمهوری اسلامی ایران تا چه اندازه اراده و توان ایستادگی در برابر بازگشت تحریم‌های امریکا و احتمالاً ناتوانی اروپایی‌ها را دارد. یکسری از تحریم‌های هسته‌ای 15 مردادماه و برخی دیگر اواسط آبان ماه بازمی‌گردد و آن موقع است که میزان پیشروی امریکا، ایستادگی اروپا و تدبیر ایران معلوم می‌شود. چنانچه اروپا توان دفاع نداشته باشد، تأثیرگذاری اقدام ترامپ بر جمهوری اسلامی ایران خیلی زیاد خواهد بود.
بخشی از اقداماتی که دولت امریکا برای ایجاد فشار علیه ایران دنبال می‌کند دامن زدن به نارضایتی‌های داخلی در کشورمان است حالا چه با هدف تغییر رژیم ایران و چه با هدف تحت فشار قرار دادن حاکمیت آن برای تحقق خواسته‌هایش... دولتمردان امریکا برای محقق کردن اهداف‌شان تا چه اندازه بر کارآمدن بودن این سیاست حساب باز کرده‌اند؟
معتقدم اصلی‌ترین امیدی که امریکایی‌ها دارند، این است که فشارهای وارده از تحریم‌ها و خروج شرکت‌های خارجی و کاهش درآمد نفتی ایران و کاهش دسترسی آن به منابع مالی حاصل از فروش نفت به گونه‌ای شکل گیرد که در داخل ایران نارضایتی‌هایی به وجود آورد که این نارضایتی‌ها بر تصمیم گیرندگان چنان تأثیر بگذارد که آنها چاره‌ای جز پذیرش شرایط امریکا و بازگشت به میز مذاکره نداشته باشند.
ایران در مواجهه با این جنگ و اعمال فشار روانی امریکا باید چه رویکردی را در پیش گیرد؟ به هر حال دولت امریکا با همراهی متحدانش و با طرح ادعا پیرامون توان دفاعی و قدرت منطقه‌ای‌اش، می‌کوشد مؤلفه‌های قدرت ایران را به عاملی علیه خودش تبدیل کند.
اصلی‌ترین اتفاقی که در وهله اول باید در ایران رخ دهد، ایجاد انسجام و وحدت نظر در میان سطوح مختلف حاکمیتی ایران است. یعنی نباید میان جریان‌های سیاسی کشور برسر نوع مواجهه با یک موضوع خارجی شکاف رخ دهد. نکته بعدی اینکه باید سناریوی عقب‌نشینی احتمالی اروپا و خروج شرکت‌های اروپایی را هم در نظر داشت و از منظر سیاسی و دیپلماتیک برای این رویداد هم آمادگی لازم را داشت. یعنی نباید این طور اندیشید که در صورت وقوع چنین رویدادی، راه گریزی وجود ندارد.
مهم‌تر از همه اینکه باید تا جایی که امکان دارد، از اقدامات تحریک‌آمیز خارجی خودداری شود. پرهیز از این اقدامات می‌تواند هم در عرصه سیاست‌های اعمالی باشد هم سیاست‌های اعلانی. یعنی باید از پرداختن به اقداماتی که به پروسه ایران هراسی دامن می‌زند و باعث می‌شود ایران به عنوان یک کشور غیر مسئول، مداخله‌گر و کشوری که قصد دارد نظام‌های سیاسی منطقه را سرنگون کند، پرهیز کرد.
در شرایط کنونی باید یکسری دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی را هم که شاید کشورهای اروپایی و غربی نسبت به آن  دارند، در نظر داشت. حتی می‌توان از یکسری اقدامات منطقه‌ای که موجب وحشت عربستان سعودی می‌شود فاصله گرفت و در عین حال گام‌های عملی برای حل معضلات منطقه‌ای برداشت. ایران در این مسیر می‌تواند از فرصت میانجیگری برخی کشورهای بیطرف بهره گیرد یا از طریق آرایش مستشاران نظامی خود در برخی از کشورهای منطقه، فضای روانی که علیه‌اش شکل گرفته را بشکند.
ضمن اینکه اصولاً ایران نباید به عنوان کشوری که حاضر به مذاکره نیست معرفی شود. باید این گونه تأکید کند که در چارچوب منافع ملی‌اش آماده مذاکره است. در چنین شرایطی در عین اینکه هوشمندانه تبعات دامنه جنگ روانی امریکا و متحدانش را می‌کاهد در عین حال امکان رسیدن به یک تفاهم حتی در باره مسائل غیر هسته‌ای را نیز فراهم می‌کند.

سیاوش رضایی
روزنامه نگار
شاخص کل بورس با رشد بیش از 3 هزار واحدی به پرواز درآمد. دیروز در تالار شیشه‌ای خیابان حافظ رکوردهای تاریخی بسیاری جابه جا شد. دراین روز و با ورود نقدینگی به این بازار بیشترین رشد روزانه شاخص با 3306 واحد به ثبت رسید و پس از شش رقمی شدن شاخص برای نخستین بار شاخص بر قله 102 هزار و 452 واحد ایستاد که تمام این رکوردها در تاریخ 50 ساله بورس بی‌سابقه بود. همچنین دراین روز برای نخستین بار در طول دست‌کم 5 سال گذشته ارزش کل معاملات بازار سهام در بورس و فرابورس به مجموع بیش از 876 میلیارد تومان بالغ شد. گرچه از ابتدای سال‌جاری و پس از عقبگرد ماه‌های پایانی سال گذشته، شاخص کل بورس با رشد کم جان میل به رونق داشت، ولی از روز 23 خرداد ماه جاری جهش تاریخی آن آغاز شد. در آخرین روز هفته گذشته بورس با رشد 2767 واحدی معادل 2.8 درصد خود را به 99 هزار و 146 واحد رساند که هنوز با رکورد تاریخی شاخص یعنی 99 هزار و 522 واحد که در چهارم بهمن ماه سال گذشته به ثبت رسیده فاصله داشت. اما با باز شدن بازار پس از تعطیلات عید فطر جهش روز چهارشنبه پرشتاب‌تر دنبال شد به‌طوری که شاخص با سه کانال رشد وارد کانال 102 هزار واحد شد.
درنخستین روزکاری بورس اوراق بهادار تهران و از ابتدای آغاز معاملات صف‌های خرید طولانی برای اکثر سهم‌های بازار(بخصوص فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و استخراج کانه‌های فلزی) شکل گرفت و توانست در مدت کوتاهی شاخص را از ارتفاع 100 واحد عبور دهد. ولی این روند تا لحظات پایانی فعالیت بازار ادامه داشت به‌گونه‌ای که شاخص دو کانال دیگر را هم فتح کرد.
پس‌از ورود نقدینگی به بازارهای مختلف از جمله طلا، ارز، مسکن و خودرو و افزایش ریسک این بازارها حالا نوبت به بازارسرمایه رسیده است که با جهش روز چهارشنبه خود چراغ سبز بازدهی قابل قبول را به سرمایه‌گذاران داد تا با ورود به این بازار و خریداری سهم‌هایی که بواسطه تحولات اقتصادی ماه‌های اخیر ارزشمندتر شده‌اند، بازدهی مناسبی کسب کنند. البته سرمایه‌گذاران هنوز بازدهی خیره‌ کننده نزدیک به 30 درصد بورس تهران را در روزهای پررونق سال گذشته از یاد نبرده‌اند و به این بازار دل داده‌اند.
رشد 3.3 درصدی در یک روز
روز یکشنبه با ورود نقدینگی کلان به بازار سرمایه که تمام بازار را به صف‌های خرید تبدیل کرده بود، شاخص کل بورس تنها دریک روز یعنی 4 ساعت کاری 3.3 درصد بازدهی برای سهامداران خود به‌همراه داشت.درحالی که در روزپایانی سال گذشته شاخص روی عدد 96 هزار و 289 واحد ایستاده بود روزگذشته این شاخص با افزایش 6163 واحدی معادل 6.4 درصد بازدهی داشته است. دراین مدت شاخص با فتح شش کانال جدید خود را از 96 هزار واحد به 102 هزار واحد رسانده است. اما به‌دلیل نوسان شاخص در اردیبهشت ماه شاخص کل بورس در خرداد ماه توانسته است هفت کانال جدید را فتح کند و از 95 به 102 هزار واحد رسیده است.از ابتدای خرداد ماه تا روزگذشته شاخص کل 7.5 درصد بازدهی داشته است. درروزهای کاری این ماه شاخص با رشد 7225 واحدی همراه بوده است.
نوبت به بورس رسید
محمودرضا خواجه نصیری معاون سابق نظارت بر بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌و‌گو با «ایران»، اعتقاد دارد که در جذب نقدینگی‌های سرگردان حالا نوبت به بورس رسیده است.
به گفته وی پس از پایان دادن به حبس نقدینگی در بانک‌ها بواسطه کاهش نرخ سود بانکی در شهریور ماه سال گذشته بخش عمده‌ای از نقدینگی برای کسب بازدهی بیشتر به سمت بازار ارز کوچ کرد و باعث نوسان شدید شد. پس از ارز این نقدینگی بازارهایی مانند طلا، مسکن و خودرو را هدف قرار داد و به هر بازاری که وارد شد آثار زیانباری بر جای گذاشت و مهم‌ترین آن التهاب و گرانی است. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در شرایط کنونی این بازارها بخش عمده‌ای از ظرفیت بازدهی خود را از دست داده‌اند و ریسک بیشتری پیدا کرده‌ا‌ند و به‌همین دلیل نقدینگی به‌دنبال مأمن جدیدی برای خود است.وی درپاسخ به این سؤال که چرا طی روزهای اخیر این حجم از نقدینگی جذب بازار سرمایه شده است گفت: درمجموع بورس به‌دلیل تخصصی بودن چندان مورد توجه عامه سرمایه‌گذاران و مردم قرار نمی‌گیرد و زمانی این بازار می‌تواند توجه اغلب سرمایه‌گذاران را به‌خود جلب کند که با رشد قابل توجهی همراه شود. وی توضیح داد: هرچند ظرفیت رشد از ابتدای سال در بورس تهران وجود داشت ولی این بازار منتظر جرقه‌ای بود تا جهش کند که این جرقه در روز 23 خرداد ماه و با رشد بالای شاخص زده شد.
بورس، امن‌ترین محل برای نقدینگی
حمید میرمعینی کارشناس دیگر بازار سرمایه نیز در گفت‌و‌گو با «ایران»، پیش‌شرط‌هایی برای تداوم این رشد بورس و منتفع شدن تولیدکننده‌ها از آن مطرح می‌کند. به گفته وی این رشد برای تداوم نیازمند حمایت جدی دولت از بازار سرمایه است. در ابتدا دولت باید برنامه جامعی برای حمایت از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و تأمین امنیت آنها تدوین و اجرایی کند. علاوه براین باید برای ورود شرکت‌های جدید به بازار سرمایه تسهیلات بیشتری قائل شد تا شرکت‌های بیشتری به این بازار اضافه شوند. دراین صورت می‌توان انتظار داشت تا تأمین مالی پروژه‌ها از طریق بازار سرمایه انجام شود و به‌جای بانک این وظیفه به بورس منتقل شود. وی با اشاره به اینکه رشد بالای روزهای اخیر شاخص کل بورس بیشتر بواسطه تغییراتی است که در بازارهای مختلف اتفاق افتاده است که بخشی از آن نیز می‌تواند از ناحیه تورم باشد.او افزود: برخی از تصمیم گیری‌های دولت در واقع به زیان سهامدار تمام شده است که از جمله آن می‌توان به موضوع تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، بهره مالکانه معادن، نظام تعرفه‌ای، نظام تعزیراتی خودرو و... اشاره کرد. به گفته وی از این مسیر به‌صورت عمده، دلالان هستند که نفع می‌برند و سهامداران اصلی ضرر می‌کنند بنابراین باید تصمیمات کلان به گونه‌ای باشد که سهامداران مورد حمایت قرار گیرند. این کارشناس بورس تصریح کرد: دولت باید با تدوین و اصلاح زیرساخت‌های بازارسرمایه به گونه‌ای شرایط را مهیا کند که سرمایه‌ها جذب این بازار شود و در آن ماندگار شود.
رشد دسته جمعی شاخص‌های بازار سهام
دیروز شاخص کل بازده نقدی و قیمتی در روندی بی‌سابقه در سال‌جاری بیش از ۳۳۰۶ واحد رشد کرد و به رقم ۱۰۲ هزار و ۴۵۲ واحدی رسید. درعین حال شاخص کل هم وزن ۳۹۷ واحد افزایش یافت و تا رقم ۱۸ هزار و ۲۸۷ بالا رفت. شاخص آزاد شناور نیز ۳۵۰۶ واحد رشد کرد و به رقم ۱۱۲ هزار و ۹۸۳ رسید. علاوه بر اینها شاخص بازار اول و بازار دوم هر یک به ترتیب ۲۵۰۱ و ۶۲۲۷ واحد رشد کردند. در بازار روزگذشته فولاد مبارکه اصفهان، پتروشیمی خلیج فارس و مخابرات ایران به ترتیب با ۳۲۸، ۳۲۳ و ۲۱۸ واحد تأثیر مثبت روی شاخص‌ها بیشترین نقش را در افزایش نمایشگر بازار سرمایه داشتند، اما در طرف مقابل سیمان مازندران، بیمه دانا و فولاد امیرکبیر کاشان با اندک تأثیری در شاخص‌ها سعی کردند دماسنج بازار را به سمت پایین هدایت کنند. در بسیاری از سهم‌ها در گروه‌های مختلف شاهد حجم بالای فروش حقوقی‌ها و در مقابل خرید حقیقی‌ها بودیم. ارزش معاملات بورس تهران دیروز ۵۴۹ میلیارد تومان را رد کرد و حجم معاملات به ۱.۸ میلیون سهم و اوراق مالی رسید. آیفکس نیز ۳۷.۶ واحد افزایش یافت و تا رقم ۱۱۹۱ واحدی بالا رفت. ارزش معاملات فرابورس ایران رقم ۳۲۶ میلیارد تومان را رد کرد و حجم معاملات به ۶۱۳ میلیون سهم و اوراق مالی رسید.

نیم‌نگاه

خواجه نصیری : بر اساس یک روال طبیعی و نه برپایه مدیریت هوشمندانه نقدینگی پس‌از درنوردیدن بازارهای مختلف راه بورس را در پیش گیرد. طی ماه‌های اخیر عمده شرکت‌ها و صنایع بورسی نیز به‌دلیل تحولات اخیر اقتصاد ایران از نظر عوامل بنیادی با رشد همراه بوده و ارزشمندتر شده‌اند. مهم‌ترین دلیل رکوردشکنی شاخص دریک روز این است که بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در همان ابتدای جهش و پیش از گران شدن سهم‌ها خرید خود را انجام دهند

میرمعینی:اگر دولت برای حمایت از بازار سرمایه عزم داشته باشد فارغ از اینکه در آینده تحریم‌ها شدیدتر شود یا حتی سودآوری شرکت‌ها افزایش نیابد می‌توان به بازارسرمایه‌ای پویا امیدوار بود.
 همان گونه که رهبر معظم انقلاب درباره هدایت سرمایه به سمت فعالیت‌های مولد تأکید کردند بهترین مأمن برای نقدینگی و سرمایه‌های خرد مردم بازار سرمایه
است

حمیده امینی‌ فرد
روزنامه نگار
روزنامه ایران روز پنجشنبه طی گزارشی، به موضوع دکه‌های مطبوعاتی و درآمد کیوسک‌داران در نقاط مختلف تهران پرداخته بود. در این گزارش، از قول مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران آمده بود که دکه‌داران بسته به موقعیت و منطقه‌ای که درآن ساکن هستند، حداقل 5 میلیون تومان و حداکثر 30 میلیون تومان درآمد دارند، اما برخی دکه‌داران در گفت‌و‌گویی که همان روز با خبرنگار ما داشتند، همه این درآمدهای میلیونی را رد کرده و اتفاقاً بر خلاف شنیده‌ها اعلام کردند که درآمدشان در خوشبینانه‌ترین حالت، 2 تا 3 میلیون تومان است. با این همه آنها در تماس‌های متعددی طی چند روز اخیر، خواستار شفاف‌سازی در این زمینه شدند.
حبیبی که صاحب یک کیوسک مطبوعاتی در یکی از مناطق مرکزی تهران است، می‌گوید که روزانه 18 ساعت در یک اتاقک فلزی مشغول به کار است و در نهایت پولی که عاید خودش و شریکش می‌شود، حدود یک تا یک و نیم میلیون تومان است که با توجه به‌ کار طاقتفرسای روزانه، رقم قابل توجهی نیست. او می‌گوید که نه بیمه است و نه امنیت شغلی دارد. اما مجبور است به شهرداری عوارض و مالیات هم بپردازد. این درحالی است که به گفته این دکه دار، درآمد اصلی شرکت سازماندهی مشاغل در حوزه کیوسک‌ها، از اجاره تبلیغات بالای بام دکه هاست که به یک شرکت خصوصی واگذار شده است. او می‌گوید که این شرکت ماهانه 12 تا 16 میلیون تومان از بام هر دکه اجاره می‌گیرد و ماهانه بیش از یک میلیارد تومان به شرکت ساماندهی مشاغل تحت هر شرایطی، اجاره می‌پردازد.» این اعداد و ارقام البته از سوی دکتر حسین فکری، رئیس اتحادیه جراید تأیید نمی‌شود. او اگرچه درآمدهای میلیاردی را اغراق شده می‌نامد، اما می‌گوید این شرکت حدود 200 تا 300 میلیون تومان ماهانه، اجاره به شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل می‌پردازد که سؤال اینجاست چرا دکه داران نباید از این سود میلیونی منتفع شوند؟! وی با انتقاد از اظهارات اخیر افشار، مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل درباره درآمدهای چند میلیون تومانی کیوسک‌داران به «ایران» می‌گوید: سخنان ایشان نشان می‌دهد که اطلاع چندانی از ماهیت فعالیت کیوسک داران ندارند.
درحالی که سابقه کیوسک‌ها به 70 سال پیش برمی‌گردد و آنها از همان ابتدا در کنار روزنامه، خوراکی و سیگار هم می‌فروختند. از طرفی فروش سیگار طبق قوانین نظام صنفی، با عنوان تداخل صنفی مطرح می‌شود که مربوط به‌ اصناف است نه شهرداری! و باید بازرسی اصناف در این حوزه ورود کرده و رسیدگی کند. اگرچه می‌دانیم نهادهای دیگر مثل وزارت بهداشت، به شهرداری فشار می‌آورند تا از فروش اقلام غیر، جلوگیری کند. البته ما هم با فروش خوراکی‌های غیراستاندارد، مخالفیم. اما این رویه باید اصلاح شود.
فکری همچنین به قراردادها و مذاکراتی اشاره می‌کند که در دو سال اخیر بین شرکت ساماندهی و اتحادیه جراید بسته شده و در این باره اینطور توضیح می‌دهد: ما مذاکرات خوبی برای حل مشکلات دو طرف داشتیم و به نتایج خوبی هم رسیده بودیم، اما متأسفانه به مرحله امضا نرسید. هم‌اکنون نیز مدیر جدید با رویکرد و سلیقه‌ای جدید منصوب شده است.او ادامه می‌دهد: باید قبول کنیم که شرایط تغییر کرده است، با وجود فضای مجازی، فروش مطبوعات تضعیف شده، هرچند مجلات تخصصی هنوز مشتریان خاص خود را به شکل سنتی حفظ کرده‌اند. اعضا به‌ناچار به‌سمت فروش اقلام غیر می‌روند.
فکری، اما درباره درآمد کیوسک داران با  بیان اینکه دکه‌ها در سه سطح درجه‌بندی شده‌اند، می‌گوید: آنچه هم‌اکنون مشهود است، بازار راکد کسب و کار است که البته تنها مختص صنف ما نیست. اما کیوسک داران با فروش روزنامه‌ها حتی نمی‌توانند از پس هزینه ناهار خود بر بیایند! پول کارگر، مالیات، اجاره بها و هزینه بالای برق را هم باید به مشکلات آنها اضافه کنید. بنابراین می‌توانم بگویم حداکثر درآمدشان بجز موارد استثنایی که همیشه وجود دارد، 3 تا 4 میلیون تومان است.
رئیس اتحادیه جراید با اشاره به اجاره طبقات فوقانی کیوسک‌ها می‌گوید: متأسفانه شهرداری نمی‌خواهد هیچ درآمدی از این ناحیه برای کیوسک‌داران ایجاد کند و این درحالی است که اگر تنها قرار به فروش روزنامه در کیوسک‌ها باشد، واحدهای صنفی تعطیل شوند، به‌مراتب بهتر است! من معتقدم باید با گفت‌و‌گو و مذاکره کار را پیش برد و طرح این موضوعات تنها بدبینی ایجاد می‌کند و به نفع هیچکس نیست.مرتضوی یکی دیگر از کیوسک‌داران مناطق جنوبی تهران با انتقاد ازهزینه بالای برق دکه‌ها می‌گوید:ما ماهانه حدود 300 تا 400 هزار تومان هزینه برق می‌پردازیم، مگر نمی‌گویند ما واحد تجاری نیستیم، پس چرا باید مثل یک واحد تجاری با ما حساب شود.
او می‌گوید: زمانی فروش نشریات دست ما بود، وقتی قرار بود اسامی قبول شدگان دانشگاه سراسری و آزاد منتشر شود، مردم ساعت 3 نیمه شب جلوی دکه‌ها صف کشیده بودند و همه به‌دنبال روزنامه بودند. اما از وقتی فضای مجازی و سایت‌ها به میدان آمدند، ما فراموش شده‌ایم. چرا باید به ما انگ بزنند. ما حقی اضافه‌تر نمی‌خواهیم، فقط می‌خواهیم حقوقمان بیش از این پایمال نشود. چرا ناشران و مطبوعات فکری به حال ما نمی‌کنند؟ مگر نه این است که ما در گرما وسرما و در بدترین شرایط کنار آنها بودیم.علی مددی، یکی دیگر از کیوسک‌داران در تماس با روزنامه ایران از فروش اندک مطبوعات و مجله‌ها گلایه کرده و می‌گوید: زمانی فلان مجله پرفروش، در یک کیوسک طی 2 هفته 200 نسخه می‌فروخت، اما حالا از هر 15 عددی که به‌دست ما می‌رسد، 5-6 مجله هم برگشت می‌خورد.با این اوصاف چطور می‌توانیم روی پای خودمان بایستیم. من از زمان موشک‌باران، دکه‌دار هستم. کار ما زیر نظر اتحادیه‌ای است که از سال 1335 راه‌اندازی شده، چرا یک شرکت باید برای ما تصمیم‌گیری کند.  شرکتی که از ابتدا در جریان وضعیت ما هم نبوده است. من می‌پرسم آیا با نفروختن سیگار در دکه‌ها، مشکل دخانیات حل می‌شود؟ تا وقتی که مافیای سیگار وجود دارد، این اتفاق نخواهد افتاد. اگرچه اغلب ما سعی می کنیم به دانش‌آموزان سیگار نفروشیم.

 

سوسن صادقی
روزنامه نگار
وقتی تلگرام 10 اردیبهشت ماه فیلتر شد مسئولان از کاهش تعداد کاربران و بازدید‌کنندگان این شبکه اجتماعی خبر دادند اما بعد از گذشت چند روز با اینکه عده‌ای کماکان بر میزان کاهش کاربران و بازدیدکنندگان از این شبکه اجتماعی خبر می‌دادند، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پستی اینستاگرامی با انتشار نموداری اعلام کرد که بازدید و استفاده کاربران از تلگرام تنها بعد از دو روز بعد از اعمال فیلترینگ به‌دلیل استفاده از فیلترشکن دوباره به روزهای اوج خود رسیده است. این نمودار نشان می‌داد که در روز اعمال فیلترینگ در 10 اردیبهشت ماه آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی کاهش چشمگیری پیدا کرده و از نزدیک به 2 میلیارد بازدید از بیش از 900 هزار کانال (در روز 9 اردیبهشت ماه) به 900 میلیون بازدید رسیده است اما بعد از دو روز و در روز 13 اردیبهشت ماه و استفاده فراگیر کاربران از فیلترشکن این رقم به مرز 1.1 میلیارد بازدید بازگشته و در 27 اردیبهشت ماه به اوج خود یعنی 1.7 میلیارد (یک میلیارد و 700 میلیون) بازدیدکننده در روز رسیده است.
در اینجا این سؤال مطرح می‌شود که نموداری که وزیر به آن استناد کرده است توسط چه مجموعه‌ای و چگونه به دست آمده است و تا چه میزان قابل اعتماد است؟ این سؤال‌ها را ابتدا از محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جویا شدیم که وی ما را به آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران به مدیریت «مسعود اسدپور» ارجاع داد.  «ایران» با اسدپور درباره آمار و ارقامی که درباره شبکه اجتماعی تلگرام از سوی مسئولان منتشر می‌شود، گفت‌و‌گو کرده است.
  بازگشت به روزهای اوج با فیلترشکن
مسعود اسدپور رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران، درباره نموداری که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به آن استناد کرد به «ایران» گفت: این نمودار بازدید از کانال‌های عمومی تلگرام را نشان می‌دهد که بوسیله سامانه پایش با عنوان «هشتگ» به‌دست آمده که محصول آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران است.
اسدپور با بیان اینکه به مدت دو سال است که با این سامانه، کانال‌های عمومی در تلگرام را رصد و بازدید کاربران و تعداد مطالبی را که در کانال‌های عمومی منتشر می‌شود  روزانه در کانالی به‌ نام تلگرافی به آدرس (@tlrphy) منتشر می‌کنیم، افزود: تلگرام از آنجایی که یک رابط برنامه‌نویسی (API) را در این شبکه اجتماعی فراهم کرده است از این‌رو می‌توان اطلاعات کانال‌های عمومی آن را رصد و میزان بازدید و مطالب منتشر شده در این کانال را به صورت آمار و اعداد و ارقام روزانه، هفتگی و ماهانه ارائه داد.
مدیر گروه فناوری اطلاعات دانشگاه تهران با بیان اینکه آمارها از منظر بازدید و تولید مطالب تهیه می‌شود، افزود: میزان بازدیدهای تلگرام و میزان انتشار مطلب نسبت به قبل از فیلتر تلگرام در نوسان (کاهش و افزایش) بوده است، به طوری که در روز اعمال فیلترینگ (10اردیبهشت ماه) آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی کاهش چشمگیری پیدا کرد. به عبارتی آمار بازدید از بیش از 900 هزار کانال در تلگرام که در روز 9 اردیبهشت ماه به عدد 2 میلیارد می‌رسید، در روز فیلترینگ به رقم 900میلیون بازدید رسید. مشاهدات ما نشان می‌دهد این روند کاهش در روز 12 اردیبهشت ماه به کمترین میزان مراجعه یعنی حدود600میلیون کاربر رسید.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه به آمارها اشاره کرد و گفت: همان‌طور که گفته شد آمار بازدید و بارگذاری مطالب از روز 13اردیبهشت ماه افزایش یافت به‌طوری که طبق مشاهدات آمار بازدید در این روز به 1.1 میلیارد و بارگذاری مطالب یک میلیون و 300 هزار رسید. با ادامه افزایش بازدیدها در 19 اردیبهشت ماه آمارها به 1.3 و ارسال مطالب به یک میلیون و 500 هزار رسید تا اینکه در 27اردیبهشت ماه بازدیدها از تلگرام دوباره به اوج خود یعنی به مرز 1.7میلیارد و ارسال مطالب به یک میلیون و 600مطلب رسید. مجدداً با ادامه نوسان‌ها در 19خرداد بازدیدها کاهش داشت و به 1.01میلیارد و ارسال مطالب به یک میلیون و 420هزار مطلب رسیده است. 20 خرداد ماه این رقم 1.31میلیارد (یک میلیارد و 310میلیون) بازدید ثبت شد و میزان آمار بازدید‌ها در 21 خردادماه به 1.08 میلیارد و در 23خردادماه 1.21 میلیارد رسید.
وی در ادامه با بیان اینکه کاهش انتشار مطالب به اندازه کاهش بازدیدها نبود و ارسال مطالب از 2 میلیون و 200 هزار مطلب به یک میلیون و 400 هزار مطلب کاهش یافت، گفت: علت این موضوع آشنایی ادمین‌های کانال‌ها با فیلترشکن بود ولی وقتی در روزهای بعد کاربران نیز کم کم فیلترشکن‌ها را نصب کردند از این‌رو دوباره بازدیدها و ارسال مطالب افزایش یافت.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران با بیان اینکه هنوز آمار بازدیدها به روز 27 اردیبهشت ماه (1.7 میلیارد) نرسیده است، گفت: افت و خیزها در نمودار نشان دهنده کارکرد فیلترشکن‌ها و قدرت شناسایی سامانه ضد فیلترشکن‌ها است. روزهایی که فیلترشکن کاربران توان مقابله با فیلترینگ  ندارد، افت بازدیدکننده وجود دارد. بعد از اینکه کاربران سراغ فیلترشکن‌های جدید می‌روند دوباره مطالب و بازدیدها بالا می‌رود. در مقابل سامانه ضد فیلترینگ با تغییر روزمره با فیلترشکن‌ها مقابله می‌کند و این جنگ به صورت دائم ادامه دارد.
اسدپور با اشاره به اینکه نوسان در میزان بازدیدهای تلگرام دلایل دیگری مانند تعطیلات آخر هفته، رویدادهای مهم مانند جام جهانی، مناسبت‌های مختلف مانند ماه رمضان نیز دارد، افزود: آمارها نشان می‌دهد که وقتی 18اردیبهشت ماه امریکا از برجام خارج شد بازدید از تلگرام افزایش یافت، به‌طوری که بازدیدها نسبت به‌روز قبل این اتفاق که 1.1 میلیارد بازدید بود، به 1.3 میلیارد و ارسال مطالب از یک میلیون و 400 هزار به یک میلیون و 500 هزار مطلب رسید. یا وقتی 5 خردادماه ناصر ملک مطیعی درگذشت آمار بازدید از تلگرام نسبت به روز قبل از 1.1میلیارد به 1.2 میلیارد و ارسال مطالب از یک میلیون و 400 هزار به یک میلیون و 500 هزار مطلب رسید.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران گفت: تا زمان تنظیم مصاحبه (26 خرداد ماه)، بیش از 191 هزار کانال به روزرسانی شده است. در 24 ساعت گذشته همین روز یک میلیون و 480 هزار مطلب با متوسط 7مطلب در هر کانال منتشر شده است. تعداد بازدید‌های اصلی از کانال‌های عمومی به روز شده به 1.24 میلیارد رسیده و به طورمتوسط نیز هر مطلب 888 بار بازدید شده است.
  دریافت اطلاعات
علت مراجعه کاربران به تلگرام
مسعود اسدپور درباره چگونگی محاسبه این آمار و ارقام نیز گفت: با سامانه پایش، مطالب تمام کانال‌های عمومی که در هر روز منتشر می‌شود دریافت شده و آمار بازدید مطالب با هم تجمیع می‌شود. این عدد همان عددی است که روزانه گزارش می‌شود. البته با مکانیزمی که در سرویس تلگرام وجود دارد بازدید هر فرد از یک مطلب فقط یک بار شمرده می‌شود حتی اگر این مطلب در کانال‌های خصوصی یا در چت‌ها بازنشر شده و توسط یک کاربر در جاهای مختلف مشاهده شود، تنها یک بازدید برای آن فرد شمارش می‌شود. البته در مورد تعداد مطالب از آنجایی که اعداد و ارقام گزارش شده فقط کانال‌های عمومی را در نظر می‌گیرد، بنابراین کانال‌های خصوصی و چت‌ها، کل ترافیک تلگرام را دربرنمی‌گیرد پس می‌توان گفت آمار و ارقام بازدید و تولید محتوا در کل بیش از این اعداد است.
اسدپور درباره اینکه وزیر ارتباطات اعلام کرده‌اند که از 40 میلیون کاربر تنها یک میلیون از تلگرام خارج شده‌اند، چگونه محاسبه شده است، گفت: کانال‌های عمومی فارسی زبان قبل از فیلتر تلگرام سرجمع 1.2 میلیارد عضو داشته‌اند. در نتیجه 40 میلیون کاربر فارسی تلگرام هر یک به‌طور متوسط در 30 کانال عضو بوده‌اند. در حال حاضر این آمار 30 میلیون کاهش عضویت نشان می‌دهد. بر این اساس می‌توان به صورت احتمالی گفت نزدیک به یک میلیون کاربر از تلگرام خارج شده‌اند.
مدیر گروه فناوری اطلاعات درباره علت مراجعه کاربران به تلگرام، گفت: آمارها نشان می‌دهد که کانال‌های خبری و سرگرمی در صدر بازدیدها از سوی کاربران قرار دارد به عبارتی طبق بررسی‌های موضوعی، تقریباً یک سوم کانال‌ها به موضوعات خبری، یک سوم به موضوعات سرگرمی و یک سوم دیگر به بقیه موضوعات مانند علمی، ادبی، آموزشی، اطلاعات عمومی و... اختصاص دارد.
وی افزود: کاربران به‌دنبال دریافت اطلاعات و خبر هستند و اگر آنچه جست‌و‌جو می‌کنند را در رسانه‌های رسمی پیدا نکنند به تلگرام مراجعه می‌کنند. بعد از فیلتر تلگرام، به‌دلیل اتفاقاتی همچون خروج امریکا و نوسانات ارزی، بازدید و عضویت در رسانه‌های معاند نظام بیشتر از قبل شده است. حتی آمار عضویت یکی از کانال‌های معاند نظام نشان می‌دهد که قبل از فیلترینگ این کانال یک میلیون و 350 هزار عضو داشت، روز فیلتر تلگرام به یک میلیون و 400 هزار رسید و در آخرین آمار در 28 اردیبهشت عضویت بیش از یک میلیون و500 هزار نفر را نشان می‌دهد. این آمار نشان دهنده نگرانی مردم برای کسب اطلاع از منابع مختلف و کنار هم گذاشتن آنها برای رسیدن به درک واقع گرایانه‌ای از وضعیت موجود است.
رئیس آزمایشگاه شبکه‌های اجتماعی دانشگاه تهران در ادامه درباره کاهش رنک جهانی تلگرام که از سوی برخی از مسئولان اعلام شد نیز گفت: از آنجایی که بیشترین کاربران این شبکه را ایرانیان تشکیل می‌دهند طبیعی است که با اعمال فیلترینگ رتبه آن کاهش یابد. رتبه این شبکه اجتماعی در زمان تهیه این گزارش از 507 به 564 نزول کرده و مطمئناً در روزهای آینده پایین‌تر هم خواهد رفت.
اسدپور در پاسخ به این سؤال که آیا این آزمایشگاه آماری از وضعیت بازدیدهای پیام رسان‌های داخلی دارد و در این زمینه نیز پایش انجام می‌دهد؟ گفت: پیام رسان‌های داخلی مکانیزمی که تلگرام برای کسب اطلاعات به‌صورت خودکار فراهم کرده است ، ندارند و شاید به این دلیل باشد که این کار برای پیام رسان‌های داخلی از اولویت برخوردار نیست شاید هم از قصد نمی‌خواهند اطلاعاتی از این فعالیت‌ها منتشر شود. دلیل دیگر آن ممکن است نگرانی از مخاطرات امنیتی ارائه چنین امکاناتی باشد. مهمتر اینکه پایش و رصد و ارائه آمار و ارقام باید دقیق باشد و اعلام این آمار به‌صورت روزانه مسئولیت بالایی ایجاد  می‌کند.

نیم نگاه

   نمودار نشان  می‌دهد در روز اعمال فیلترینگ (10اردیبهشت ) آمار بازدید از کانال‌های تلگرامی از نزدیک به 2 میلیارد بازدید از بیش از 900 هزار کانال (در روز 9 اردیبهشت ماه) به 900 میلیون بازدید رسیده است اما در 27 اردیبهشت ماه به اوج خود یعنی 1.7 میلیارد بازدیدکننده در روز رسیده است
   تا زمان تنظیم مصاحبه (26 خرداد ماه)، بیش از 191 هزار کانال به روزرسانی شده است. در 24 ساعت گذشته همین روز یک میلیون و 480 هزار مطلب با متوسط 7مطلب در هر کانال منتشر شده است. تعداد بازدید‌های اصلی از کانال‌های عمومی به روز شده به 1.24 میلیارد رسیده و به طورمتوسط نیز هر مطلب 888 بار بازدید شده است

حمید حاجی‌پور
روزنامه نگار
«قربان تا به حال دو هواپیما را در آسمان تبریز منهدم کرده‌ایم. آمار تلفات بمباران‌ها زیاد است. پادگان ارتش
سه بار مورد حمله قرار گرفته. پادگان مراغه را هم زده‌اند. هنوز از پیاده نظام‌شان خبری نیست. در اردبیل عشایر مقابل لشکر هشتم روس‌ها مقاومت کرده‌اند. در سرحد جلفا هم از روستاها خبر می‌رسد درگیری سختی روی پل سرحد میان مرزبانان و مهاجمین درگرفته است.»
 مهدی شیرزادی در کتاب «تا آخرین فشنگ» این گونه از دلاوری و شجاعت و کشوردوستی شهیدان، سرجوخه مصیب ملک محمدی، سرباز وظیفه عبدالله شهریاری و سرباز وظیفه سید محمد رایی هاشمی که در کنار پل مرزی جلفا 48 ساعت در مقابل لشکر 47 شوروی مقاومت کردند، نقل می‌کند.
ساعت 4 صبح روز سوم شهریورماه سال 1320 به سرجوخه ملک محمدی در پاسگاه مرزبانی جلفا در آذربایجان‌شرقی خبر می‌دهند لشکری عظیم از ارتش سرخ شوروی بسوی مرز می‌آید و قصد دارد از «پل آهنی» گذشته و وارد کشور شود. سرجوخه خبر را به تبریز مخابره می‌کند و از آنجا هم به تهران. از پایتخت دستور می‌آید که پادگان را تخلیه کنید و بدون هیچ مقاومتی اجازه ورود ارتش شوروی را بدهید. سرجوخه جسور خطاب به سربازانش می‌گوید: «هرکسی می‌خواهد، برگردد. من اینجا می‌مانم. می‌خواهم از کشور مقابل اجنبی‌ها دفاع کنم.» ملک محمدی همراه با سرباز عبدالله شهریاری، سیدمحمد رایی هاشمی و سرباز دیگری هم قسم می‌شوند و می‌مانند.
هنگامی که نخستین نفربر شوروی قصد عبور از پل آهنی را دارد سرباز شهریاری بسوی راننده آن شلیک می‌کند و سرباز روس را از پای درمی‌آورد. درگیری سنگینی بین نیروهای کاملاً مسلح ارتش شوروی و سرجوخه و 3 سربازش در می‌گیرد. این درگیری به گفته شاهدان ماجرا که مشروح آن در اسناد آکادمی نظامی روسیه هم موجود است 48 ساعت به طول می‌انجامد و در نهایت سرجوخه محمدی همراه با دو سرباز دیگرش عبدالله شهریاری و سید محمد رایی هاشمی زیر آتش شدید توپخانه لشکر 47 شوروی به شهادت می‌رسند. نفر چهارم برای رساندن خبر ورود لشکر 47 به دستور سرجوخه ملک محمدی ساعتی پیش از شهادت همرزمانش بسوی تبریز رفته بود.
سرلشکر نوویکف، فرمانده لشکر 47 شوروی وقتی متوجه می‌شود که سربازان ایرانی کشته شده‌اند از پل آهنی عبور می‌کند و وارد خاک کشور می‌شود. او وقتی فهمید 48 ساعت است که تنها با 3 سرباز جنگیده، به نشانه احترام یکی از درجه‌هایش را از روی دوشش باز کرد و روی سینه سرجوخه محمدی گذاشت و از چوپانی خواست 3 سرباز شجاع را به شیوه مسلمانان کنار پل آهنی دفن کند. تدفین این 3 سرباز به‌خاطر وطن‌پرستی‌شان با تشریفات نظامی از سوی لشکر 47 ارتش دشمن صورت گرفت.
  60 سال بی‌خبری
آن سوی ماجرا اینکه خانواده‌‌های 3ژاندارم ایرانی نزدیک به 60 سال از آنها بی‌خبر ماندند. آنها تصور می‌کردند پدرشان از سوی روس‌ها اسیر شده‌ و در اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری زیر فشار کار طاقت‌فرسا از دنیا رفته‌اند غافل از اینکه مزار 3 سربازی که در کنار پل آهنی جلفا یعنی درست روی خط مرزی ایران و نخجوان است، مزار آنهاست.
بالاخره پس از چند ماه تلاش و پیگیری موفق شدم فرزند سرباز شهریاری را در شهر کوچک «باسمنج» در نزدیکی تبریز پیدا کنم. پسری بسیار پیرتر از پدر. چند ساعتی طول کشید تا پرسان پرسان خانه حاج محمدعلی شهریاری را در مرکز شهر پیدا کنم.
به اتفاق یکی از اقوام او به مقابل خانه قدیمی‌اش می‌روم. پیرمردی کوتاه قامت و لاغراندام که عرق‌گیر سرمه‌ای رنگی روی سرش دارد در را باز می‌کند. تعارف‌ می‌کند به خانه‌اش. می‌گویم خبرنگارم و از تهران آمده‌ام. با خنده می‌‌پرسد: «خیر باشد، خبری شده؟»
حاج محمدعلی 85 ساله فارسی بلد نیست و باید با زبان آذری با او صحبت کنم. دو صندلی چوبی را زیر درخت گیلاس وسط حیاط می‌گذارم و عصر بیست و سومین روز ماه رمضان شروع می‌کنم به مصاحبه‌ای که بی‌صبرانه ماه‌ها انتظارش را کشیده‌ام. از او می‌خواهم درباره پدرش برایم بگوید و اینکه وقتی برای خدمت سربازی به هنگ مرزی جلفا رفته چند ساله بوده و تا جایی که ذهنش یاری می‌کند از آن زمان بگوید.
می گوید: «پدرم وقتی به خدمت رفت 8 ساله بودم، برادر بزرگترم 10 ساله و خواهر کوچکترم 4 ساله و مادرم هم پا به ماه بود. آن زمان یعنی زمان رضاشاه که بتازگی ارتش راه انداخته بودند، می‌آمدند روستا و هرکسی را پیدا می‌کردند، می‌بردند برای سربازی. برایشان اهمیتی نداشت چه کسی را می‌برند؛ مجرد است یا مثل پدر من 36 ساله با 3 بچه. اگر کسی پول درست و حسابی می‌داد او را از اجباری معاف می‌کردند. به هرحال پدرم و چند نفر دیگر را بردند پادگان تبریز. 6 ماه تبریز بود و از آنجا به هنگ مرزی جلفا منتقل شد. پیش از مرگش 2 بار خانه آمد و قبل از اینکه از او بی‌خبر بمانیم، نامه‌ای برایمان فرستاد که چند ماهی است حقوق نداده‌اند و چندتا از گوسفندها را بفروشیم و برایش پول بفرستیم. مادرم وصیت کرده بود وقتی مرد، توی قبر نامه پدرم را هم روی پیشانی‌اش بگذارند. ولی متأسفانه یکی دو سال قبل از فوتش نامه گم شد.
چند روز بعد از نامه پدرم هواپیماهای شوروی را توی آسمان روستا می‌دیدیم. وقتی هواپیماها از آسمان می‌گذشتند زن و بچه‌ها از ترس جیغ می‌زدند و فرار می‌کردند. می‌گفتند روس‌ها پادگان تبریز و مراغه را بمباران کرده‌اند و می‌‌خواهند به ایران حمله کنند. در آن بلبشو نتوانستیم برای پدرمان پول بفرستیم. چند هفته بعد ارتش شوروی وارد باسمنج هم شد. آن زمان باسمنج روستا بود. وقتی وارد روستا شدند به زبان آذری می‌گفتند «یولداش، یولداش» یعنی ما با شما دوستیم. تعدادی از سربازان شوروی ترک زبان و مسلمان بودند، کاری به‌کار مردم نداشتند و از ما یونجه و سیب‌زمینی می‌گرفتند.»
براساس مستندات تاریخی وقتی ارتش شوروی در جریان جنگ ‌جهانی دوم وارد ایران شد 6 هزار و 500 تن از کسانی که در جریان مقاومت دربرابر اشغال کشور مقابل آنها ایستادگی کرده ‌بودند پس از بازداشت به اردوگاه‌های کار اجباری در سیبری و قزاقستان فرستاده‌ شدند. برخی از این اسرا در اردوگاه‌‌های کار اجباری از دنیا رفتند و برخی دیگر اگرچه زنده ماندند اما هرگز نتوانستند به کشور بازگردند.
حاج محمدعلی ادامه حرف‌هایش را می‌گیرد و می‌گوید: «زمانی که ارتش شوروی وارد کشور شد وضعیت درست و حسابی نداشتیم. آن موقع مثل الان جاده‌ها آسفالت نبود و کسی ماشینی نداشت که ما را ببرد جلفا. برای رفتن به مرز باید با قاطر یا اسب می‌رفتیم؛ گذشته از اینکه یکی دو روز زمان می‌برد، ورود مردم هم به منطقه مرزی ممنوع بود. از طرفی هم جز یک عموی بیمار کسی را نداشتیم که برود و از پدرمان خبری بیاورد.
بعدها شایعه کردند که خیلی از سربازان را برای کار به اردوگاه‌‌های کار اجباری برده‌اند شوروی. ماهم پیش خودمان گفتیم حتماً پدر را هم برده‌اند آنجا. یکی دو ماه بعد از اشغال ایران وضع‌مان خیلی خراب شد. هیچ نان و غذایی برای خوردن نبود. قحطی آمده‌ بود. پدرم 4 تکه زمین داشت با گله‌ای گوسفند و گاو. یادم نمی‌رود مادرم برای تهیه یک کیسه سیب‌زمینی مجبور شد یکی از زمین‌ها را بفروشد. در طول 3 - 2 سالی که نظامیان روس اینجا بودند نیمی از دارایی‌هایمان را برای زنده ماندن از دست دادیم. همه گندم و لبنیات و گوشتی که تولید می‌شد از مردم می‌گرفتند و به نظامی‌های اجنبی می‌دادند که داخل کشور بودند یا در شوروی مقابل آلمانی‌ها می‌جنگیدند. دوره بسیار سخت و تلخی بود، خبری از پدرمان نداشتیم و قحطی، زندگی‌مان را هر روز سخت‌تر از روز گذشته می‌کرد.»
به‌گفته تنها فرزند به‌جا مانده ژاندارم شهریاری، آنها تا پیش از سال 80 که به‌طور اتفاقی موفق به شناسایی مزار پدرشان شدند، سال‌ها منتظر بازگشت او بوده‌اند یا لااقل خبری از مرگ وی. مادرشان دو سال پیش از انقلاب نتوانست تاب بیاورد و در سن 55 سالگی و برادر و خواهر کوچکترش هم قبل از شناسایی مزار شهید شهریاری از دنیا رفتند.
- فکر می‌کردید که مزار پدرتان در نوار مرزی جلفا باشد؟
- نه، از چند نفری شنیدیم که او در اردوگاه کار اجباری سیبری است و همانجا هم از دنیا رفته.
- مادرتان چطور؟
- هیچوقت نمی‌خواست این حرف‌ها را باور کند. وقتی در خانه‌ را می‌زدند چارقد سرش می‌کرد و می‌دوید جلوی در. تا زمانی که از دنیا رفت چشمش به در بود. هر روز دور از چشم ما گریه می‌کرد. آنقدر گریه کرد که اواخر عمرش چشمانش جایی را نمی‌دید. بنده خدا دق کرد. مادرم برای ما، هم مادر بود هم پدر. با بدبختی بزرگ‌مان کرد.
- مزار پدرتان را چطور پیدا کردید؟
- سال 80 شبکه تبریز برنامه‌ای نشان می‌داد از 3 ژاندارم که سال 1320 و هنگام ورود ارتش شوروی به شهادت رسیده‌اند. دوربین روی سنگ‌ قبرها رفت و با تعجب دیدیم روی یکی از سنگ قبرها نوشته شهید ژاندارم عبدالله شهریاری. آنقدر شوکه شده بودیم که همگی گریه ‌کردیم. روز بعد رفتیم جلفا و از نزدیک قبرها را دیدیم و بعد از 60 سال پدرمان را پیدا کردیم. وقتی مرزبانی متوجه شد که ما جزو خانواده یکی از ژاندارم‌ها هستیم دو خانواده دیگر را هم
 پیدا کردند.
- چه زمانی متوجه شدید پدرتان و همرزمانش دست به چه کار بزرگی زده‌اند.
- دقیقاً نمی‌دانستیم پدرمان چگونه شهید شده تا اینکه در مرزبانی گفتند پدرم و 3 ژاندارم دیگر هم‌قسم می‌شوند که بمانند و جلوی ارتش شوروی را بگیرند. وقتی چیزی نمی‌ماند که فشنگ‌هایشان تمام شود، سرجوخه ملک محمدی به پدرم می‌گوید که تو 4 تا بچه‌داری و برگرد عقب و خبر را به پادگان تبریز بده ولی او قبول نمی‌کند و می‌گوید مگر خون من رنگین‌تر از شماست که برگردم عقب؟ بالاخره قرعه به اسم نفر چهارم می‌افتد. او همه ماجرا را برای‌مان تعریف کرد و گفت که پدرم با برنو راننده نفربر را از پای درآورده. با شنیدن حرف‌هایش احساس غرور ‌کردم.
  پدرم را شهید نمی‌دانند
حاج محمدعلی از روزهای تلخ آن سال‌ها می‌گوید و اینکه چرا هنوز پدرش و همرزمانش را جزو شهدا نمی‌دانند: «خبری از پدرمان نداشتیم. کشورمان به اشغال دشمن درآمده بود و همه محصولات‌مان را اجنبی‌ها می‌بردند. همه زندگی‌مان خرج این شد که از گرسنگی نمیریم. وقتی کمی بزرگتر شدیم در قالی‌بافی کار کردیم برای روزی یک قران. بعدها من سراغ بنایی رفتم و تا همین چند سال پیش کار می‌کردم و از دار دنیا هم همین خانه را دارم.
من از نامردی روزگار شکایتی ندارم ولی از این ناراحتم که چرا بعد از اینکه مزار پدرمان را پیدا کردیم و چند سالی است آنها را به‌عنوان سربازان شجاع وطن می‌شناسند چرا هیچ مراسمی برای آنها نمی‌گیرند؟ من وضعیت مالی‌ام طوری نیست بتوانم در شهر خودمان برایش مراسم و ختمی بگیرم و ناهار یا شامی بدهم و کسی در این سال‌ها یکبار زنگ‌مان را نزده که فلانی می‌خواهیم برای پدرت بزرگداشت بگیریم. حتی او را جزو شهدا به حساب نیاورده‌اند. اگر سری به بنیاد شهید بزنید می‌بینید که اسم او جزو شهدا نیست.»
دیگر صدای تیراندازی از سوی خاک ایران نمی‌آید. سربازان ارتش سرخ شوروی که تا چند دقیقه قبل پاسگاه و سنگرهای سربازان ایرانی را زیر آتش شدید توپخانه گرفته بودند، دیگر شلیکی نمی‌کنند. چند سرباز برای بررسی اینکه آیا همه سربازان ایرانی کشته شده‌اند یا نه، با احتیاط از پل آهنی عبور می‌کند. دقایقی بعد یکی از آنها سکوت را می‌شکند و می‌گوید همگی‌شان کشته شده‌اند. سرلشکر نوویکف به این سوی مرز می‌آید و با تعجب می‌بیند در طول 2 روز تبادل آتش تنها با 3 ژاندارم جنگیده است.
سال‌‌ها بعد مردی سنگتراش روی مزار این 3 سرباز وطن سنگ قبری گذاشت و به پاس احترام و وطن‌پرستی‌شان نوشت:
هرچند آغشته شد به خون پیرهن ما
شد جامه سربازی ما هم کفن ما
شادیم ز جانبازی خود در دل خاک
پاینده و جاوید بماند وطن ما


نیم نگاه
  نوویکف وقتی فهمید 48 ساعت است که تنها با 3سرباز جنگیده، به نشانه احترام یکی از درجه‌هایش را از روی دوشش باز کرد و روی سینه سرجوخه محمدی گذاشت و از چوپانی خواست 3 سرباز شجاع را به شیوه مسلمانان کنار پل آهنی دفن کند. تدفین این 3 سرباز به‌خاطر وطن‌پرستی‌شان با تشریفات نظامی از سوی لشگر 47 ارتش دشمن صورت گرفت
  فرزند شهید شهریاری: شایعه کردند که خیلی از سربازان را برای کار به اردوگاه‌‌های کار اجباری برده‌اند شوروی. ماهم پیش خودمان گفتیم حتما پدر را برده‌اند آنجا. یکی دو ماه بعد از اشغال ایران وضع‌مان خیلی خراب شد. هیچ نانی برای خوردن نبود. پدرم 4 تکه زمین داشت با گله‌ای گوسفند و گاو. مادرم برای تهیه یک کیسه سیب‌زمینی مجبور شد یکی از زمین‌ها را بفروشد
  سال 80 شبکه تبریز برنامه‌ای نشان می‌داد از 3 ژاندارم که سال 1320 و هنگام ورود ارتش شوروی به شهادت رسیده‌اند. دوربین روی سنگ‌ قبرها رفت و با تعجب دیدیم روی یکی از سنگ قبرها نوشته شهید ژاندارم عبدالله شهریاری. آنقدر شوکه شده بودیم که همگی گریه ‌کردیم. روز بعد رفتیم جلفا و از نزدیک قبرها را دیدیم و بعد از 60 سال پدرمان را
پیدا کردیم

مراسم وداع با پیکر دکتر محمدامین قانعی‌راد دیروز از مرکز تحقیقات سیاست‌های علمی کشور آغاز و در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد و در نهایت پیکر وی به قطعه نام‌آوران بهشت زهرا انتقال یافت. دیروز علی ربیعی ، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، آخوندی،  وزیر راه و شهرسازی، محمدرضا عارف، اشرف بروجردی، رضا صالحی امیری و تقی آزاد ارمکی و جمعی از استادان دانشگاه و دانشجویان کشور در انجمن جامعه شناسی جمع شدند تا با پیکر استاد قانعی راد وداع کنند. در این مراسم عرفان قانعی‌راد، فرزند دکتر قانعی‌راد درباره پدرش گفت: 9 سال پیش زمانی که لکه‌های سفید روی صورت پدر ظاهر شد، دکتر آنها را ناشی از فشارهای عصبی دانست؛ دردی که پدر به آن گرفتار شد، درد جامعه بود. وی در این شرایط نمی‌توانست ببیند و ساکت بماند.

مسأله دکتر قانعی‌راد سرزندگی اجتماعی بود
رئیس انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دکتر قانعی‌راد را معلم عاشق و عاقل و کنش‌گر دوراندیش و اندیشه‌ورز توصیف کرد و گفت: چنانکه گفته‌اند، وی دغدغه ایران را داشت؛ او درد مردم را به اتاق‌های فکر برد و دردهای جامعه‌شناسی را به حوزه‌های سیاستگذاری کشاند. این در حالی بود که هر چه تن ایشان ناتوان‌تر می‌شد، جانش شیفته‌تر و ذهنش نیز شکوفاتر می‌شد؛ به‌طوری که کارنامه او در دو سال بیماری‌اش درخشان‌تر از دوران دیگر است.هادی خانیکی مسأله قانعی‌راد را به تعبیر خودش سرزندگی اجتماعی عنوان و خاطرنشان کرد: در سال‌های جدال با بیماری او توان توانمندشدن به جای تسلیم به ناتوانی را یافت و بیش از هر چیز به احیای جامعه می‌اندیشید.

دکتر کنشگری علمی بود
در ادامه این مراسم رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در سخنانی کوتاه درباره دکتر محمد امین قانعی راد گفت: انجمن جامعه شناسی ایران و اجتماع بزرگ علوم اجتماعی امروز سوگوار از دست دادن انسانی است که با عشق به عدالت و آزادی و توسعه و پیشرفت زیست.دکتر سراج‌زاده ادامه داد: قانعی راد برای رسیدن به اهدافش کنش‌گری علمی در رشته جامعه‌شناسی را برگزید و دانش علمی را برای تشخیص درست مسائل اجتماعی و کمک به حل آنها به‌کار گرفت. قانعی راد همه فعالیت‌های علمی‌اش در ارتباط با انجمن جامعه‌شناسی بود و برای ارتقای انجمن تلاش می‌کرد و به تعامل سازنده بین سه رکن دانشگاه، جامعه و دولت باور داشت و این سه را برای حل مسائل اجتماعی جامعه ضروری می‌دانست.وی با بیان اینکه قانعی راد نگاه انتقادی عمیق به ساختارهای اجتماعی و سیاسی داشت، گفت: قانعی راد با صراحت انتقاداتش را بیان می‌کرد و با یک مشی اصلاح‌طلبانه اجتماعی – سیاسی اجازه نمی‌داد انتقاداتش به مرزهای ویرانگری نزدیک شود و از ظرفیت‌های سرمایه‌های اجتماعی برای بهبود شرایط مردم استفاده می‌کرد.

توزیع ویژه نامه «ایران» در باره کارنامه علمی دکتر قانعی راد
گفتنی است دیروز از سوی روزنامه ایران به مناسبت درگذشت دکتر قانعی راد استاد بزرگ جامعه شناسی ویژه‌نامه‌ای در چهار صفحه پیرامون شخصیت علمی، آثار مکتوب و دیدگاه‌های وی درباره مسائل و آسیب‌های اجتماعی ایران چاپ و در مراسم تشییع بین شرکت‌کنندگان توزیع شد در این ویژه نامه از استادان جامعه شناسی دانشگاه‌های کشورمقالات و یادداشت هایی درباره کارنامه و فعالیت‌های علمی و پژوهشی دکتر قانعی راد در حوزه جامعه شناسی منتشر شده است.

جنایت  سیاه

گروه حوادث - مرجان همایونی/ انتشار خبر ربوده شدن 41 دختر ایرانشهری و تعرض به این دختران توسط اعضای یک گروه آدم ربا در شهرستان ایرانشهر که به‌عنوان یک فاجعه اجتماعی در سیستان و بلوچستان  مطرح شده، مسئولان قضایی و نیروی انتظامی استان را بر آن داشت تا با دستگیری اعضای باند ربایندگان دختران، موج نگرانی در میان خانواده‌های ایرانشهری را فرو بنشانند.تعداد دختران ربوده شده که مورد تجاوز اعضای یک باند 4 نفره قرار گرفته‌اند تاکنون 41 دختر عنوان شده و به گفته مسئولان محلی تعدادی از خانواده‌های ایرانشهری از بیم آبروی خانوادگی نخواسته‌اند از ربوده شدن دخترانشان پرده بردارند و هنوز تعداد دقیق دختران ربوده شده‌ای که مورد تعرض قرار گرفته‌اند مشخص نشده است. نخستین بارخبر این فاجعه را امام جمعه ایرانشهر در خطبه‌های نماز عید فطر فاش کرد و از دستگیری عامل اصلی این جنایت هولناک خبر داد و گفت: تلاش برای دستگیری همدستان او به‌طور گسترده ادامه دارد.

مولوی محمد طیب ملازهی امام جمعه اهل سنت ایرانشهر گفته یکی از اعضای این باند پس از دستگیری اعتراف کرده که تاکنون به ۴۱ دختر تجاوز کرده‌اند.
وی به هویت این افراد اشاره نکرد و اعلام کرد: این اوباش از همین بچه‌‌های ما بوده‌اند که اگر اسمشان را بگویم٬ عده‌ای سرشان پایین خواهد افتاد.بخشی از این تجاوز‌ها در ماه رمضان روی داده و از مقام‌‌های قضایی خواسته تمام اعضای این باند را دستگیر و با آنها برخورد کند.امام جمعه اهل سنت «ایرانشهر» در سخنان خود به صراحت اعلام کرده که فرماندار این شهر در جریان شناسایی و دستگیری یکی از اعضای این باند قرار دارد.رئیس کل دادگستری سیستان و بلوچستان در گفت‌و‌گوی اختصاصی با روزنامه ایران در رابطه با خبر منتشر شده درباره تجاوز به 41 دختر ایرانشهری گفت: واقعیت این حادثه به شکلی که در فضای مجازی منتشر شده نبوده است. اخبار منتشر شده بنابر اظهارات یکی از امام جمعه‌ها بوده است و صحت ندارد.

3 شاکی و 4 متهم
حجت‌الاسلام حمیدی ادامه داد: کسانی که تاکنون به‌شکل رسمی شکایت کرده‌اند 3 نفر بوده‌اند. باتوجه به اطلاعاتی که شاکی‌ها در اختیار تیم تحقیق قرار دادند یکی از متهمان اصلی دستگیر شده و تحقیقات برای دستگیری 3 متهم دیگر ادامه دارد. این متهمان در شهرستان‌های اطراف ایرانشهر و منطقه بلوچستان از جمله چابهار و فنوج ساکن بوده که دستور نیابت‌های قضایی و اعزام تیم‌هایمان برای دستگیری آنها انجام شده است.
وی گفت: باتوجه به اینکه شکایت‌های مختلفی از جمله آدم ربایی و ضرب و جرح نیز وجود دارد پرونده در دادسرا تشکیل شده اما از جنبه تجاوز به شاکی‌ها پرونده در دادگاه کیفری یک استان رسیدگی می‌شود.

اعزام تیم پزشکی قانونی به ایرانشهر
رئیس کل دادگستری سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه تیمی از متخصصان پزشکی قانونی دیروز راهی شهرستان ایرانشهر شده‌اند، گفت: دستورات قضایی صادر شده و یک تیم پزشکی قانونی از استان به ایرانشهر اعزام شده تا این موضوع را رسیدگی کنند.حجت‌الاسلام حمیدی ادامه داد: شکایت‌های اولیه در رابطه با آزار و اذیت و آدم ربایی بوده است اما تحقیقات برای بررسی صحت و سقم این ماجرا ادامه دارد. حتی این احتمال وجود دارد ارتباطی از قبل بین این افراد بوده و این فرضیه که آنها به اختلاف خورده باشند و همین اختلاف باعث چنین شکایتی شده باشد نیز در دست بررسی است.

تأیید آزار و اذیت گروهی
دکتررضا عبدی، رئیس پزشکی قانونی استان سیستان و بلوچستان و سرپرست تیم اعزامی به ایرانشهر در گفت‌و‌گوی اختصاصی با گروه حوادث روزنامه ایران گفت: دیروز یک دختر جوان که شاکی پرونده بود به ما معرفی شد که طبق معاینات انجام شده توسط تیم پزشکی قانونی، تجاوز به دختر جوان تأیید شد. دختر جوان مدعی است که 4 نفر او را به زور سوار ماشین کرده و با بردن به خانه‌ای، چهار نفره او را مورد آزار و اذیت قرار داده‌اند. قربانی این جنایت سیاه 24 ساله بوده و دچار مشکلات روحی و روانی شده است.

آدم ربایی مقابل داروخانه
رئیس کل دادگستری سیستان و بلوچستان در رابطه با نحوه این آدم ربایی‌ها و آزار و اذیت به خبرنگار «ایران» گفت: طبق اظهارات دو نفر از شاکی‌ها وقتی آنها از داروخانه بیرون می‌آیند توسط مردان پژو سوار ربوده می‌شوند. یکی از آنها مدعی است که در بین راه چشم‌هایشان توسط مردان ناشناس بسته شده و موفق نشده‌اند مسیر را شناسایی کنند. اما یکی دیگر از شاکی‌ها که چشم‌هایش باز بوده مسیر را شناسایی کرده است.
طبق اظهارات قربانیان آنها به خانه‌هایی در ایرانشهر انتقال داده و مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند که این خانه‌ها نیز شناسایی شده‌اند.وی ادامه داد: متهمان حدود 30 سال سن دارند و دخترانی که قربانی شده‌اند سنشان بالای 18 سال است. اتهامات آنها آدم ربایی، ضرب و جرح، مزاحمت و تجاوز به عنف است که قوه قضائیه در حال بررسی این اتهامات است.

مردان پژو سوار، نخستین شکایت
دادستان ایرانشهر نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» گفت: نخستین گزارش 19 خرداد امسال با موضوع آدم ربایی به ما اعلام شد. ماجرا از این قرار بود که دختر جوانی در حال عبور از یکی از خیابان‌های ایرانشهر ناگهان توسط چهار سرنشین خودروی پژو 405 ربوده می‌شود.علیرضا خانی ادامه داد: ابتدا موضوع آدم ربایی مطرح شد. دختر جوان مدعی بود که این حادثه ساعت دو بعد از ظهر رخ داده است.
از آنجایی که قربانی این پرونده یکی از متهمان را شناسایی کرده بود با اطلاعاتی که او در اختیار تیم تحقیق قرار داد بررسی‌ها برای دستگیری عاملان این آدم ربایی آغاز شد.در ادامه این تحقیقات دو دختر دیگر نیز جداگانه به دادسرا رفته و شکایت‌هایشان را ثبت کردند. این دو دختر جوان اظهار داشتند سال گذشته از سوی چهار نفر مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. اما آن موقع از اعلام شکایت خودداری کرده بودند از آنجایی که مشخصاتی که دو دختر جوان در رابطه با مردان شیطان صفت می‌دادند با مشخصات پژو سواران یکی بود، این احتمال مطرح شد که افراد یک باند، سناریوی این آزار و اذیت را اجرا کرده‌اند.

انتقام‌گیری قومی و مذهبی مطرح نیست
دکتر حمیدی در پاسخ به این سؤال که طبق اطلاعات منتشر شده متهم در بازجویی‌ها به 40 مورد تجاوز و آدم ربایی اعتراف کرده است، گفت: این صحبت‌ها را یکی از امام جمعه‌های ایرانشهر بیان کرده و گفته که متهم در اداره آگاهی چنین اظهاراتی داشته است.
این مسأله هنوز به تأیید ما نرسیده است و باید به صورت کامل بررسی شود. شایعه دیگری که مطرح شده بحث قومیتی و مذهبی است. اما این پرونده هیچ ارتباطی با انتقام‌گیری و درگیری طایفه‌ای ندارد چرا که هم شاکی‌ها و هم متهمان بلوچ بوده و هر دو گروه نیز اهل تسنن هستند. به همین دلیل بحث قومیت و مذهب وجود ندارد.

کانال‌های ضد انقلاب
علی موحدی راد، دادستان زاهدان نیز در رابطه با این خبر گفت: کانال ضد انقلابی که از خارج از کشور هدایت می‌شود این ماجرا را بزرگنمایی کرده است و اصل ماجرا موضوع دیگری بوده است. تا زمانی که کسی طرح دعوا نکند و شکایتی ثبت نشود، نمی‌توان گفت تعداد قربانیان بیشتر از این بوده است. ما به شاکی‌ها نامه پزشکی قانونی داده‌ایم و بررسی‌ها در این خصوص ادامه دارد.

وزیر کشور در پی انتشار اخباری مبنی بر بروز مواردی از ناامنی اخلاقی در هفته‌های اخیر در ایرانشهر، پیگیری مضاعف موضوع را از رئیس شورای تأمین سیستان و بلوچستان خواستار شد. به‌گزارش ایلنا، در پی انتشار برخی اخبار با موضوع تعرض به تعدادی از بانوان هموطن در ایرانشهر، وزیر کشور به دانیال محبی استاندار سیستان و بلوچستان و رئیس شورای تأمین استان، دستور داد؛ به موازات اقدامات و پیگیری‌های مرجع قضایی، که برابر روند قانونی در جریان است، ضمن بررسی مضاعف و همه جانبه موضوع از طریق شورای تأمین استان، گزارش دقیقی از ابعاد آن تهیه شده و در نخستین زمان ممکن به استحضار مردم شریف استان علی الخصوص هموطنان عزیز شهرستان ایرانشهر رسانده شود. عبدالرضا رحمانی فضلی همچنین از رئیس شورای تأمین استان سیستان و بلوچستان خواسته است، با استفاده از تعامل حداکثری با مردم و بویژه بزرگان و مؤثرین منطقه و تشریح و تبیین پیوسته ابعاد موضوع و اقدامات انتظامی و قضایی به عمل آمده در راستای برخورد قانونی با متخلفین، از سوء‌استفاده از احساسات و عواطف پاک مردم که بحق جریحه دار شده است، ممانعت به عمل آید.

برای دومین روز متوالی یک عامل انتحاری اجتماع نیروهای دولتی و طالبان در ولایت ننگرهار را هدف گرفت. در این حمله انتحاری که مقابل دفتر والی این ولایت، هنگامی که اعضای طالبان در این دفتر به سر می‌بردند صورت گرفت، 18غیرنظامی جان باختند و 45 نفر هم مجروح شدند. به‌گزارش ایرنا، این حمله ساعت سه عصر دیروز در حوزه اول امنیتی پلیس در شهر جلال‌آباد رخ داد. عطاالله خوگیانی، سخنگوی استانداری ننگرهار به رسانه‌ها گفت که فرد انتحارکننده پیاده بود و قربانیان این رویداد، همه غیرنظامیان هستند. خبرنگار بی‌بی‌سی در ننگرهار نیز خبر داده، انفجار زمانی رخ داد که حدود ۳۰۰ عضو طالبان در دفتر والی ولایت ننگرهار حضور داشتند. نجیب‌الله کامه‌وال، رئیس اداره بهداشت عمومی استان ننگرهار نیز با تأیید شمار جان‌باختگان این رویداد خبر داد، اجساد و زخمی‌های این رویداد به بیمارستان انتقال یافته‌اند. تا زمان تنظیم این خبر هیچ‌گروهی مسئولیت این حمله را بر‌عهده نگرفته است. دولت وحدت ملی افغانستان از بیست و هفتم ماه مبارک رمضان تا پنجمین روز بعد از عید فطر را آتش بس اعلام کرد. طالبان نیز با سه روز تعطیلات عید فطر که دیروز آخرین روز آن بود موافقت کرد.

با وجود درخواست دولت سوریه از ایران برای حضور مستشاری در این کشور، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در اظهاراتی مداخله جویانه گفت که ایران باید از تمام سوریه خارج شود. به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، بنیامین نتانیاهو در یک گفت‌وگوی تلفنی با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه درباره تحولات اخیر در سوریه و تلاش‌های دو طرف برای تضمین امنیت در مرز سوریه و سرزمین‌های اشغالی رایزنی کردند. وی مدعی شد که مصمم به جلوگیری از ایجاد پایگاه نظامی ایران و نیروهای مورد حمایت این کشور در سوریه و بویژه در مرز سوریه و سرزمین‌های اشغالی است. نتانیاهو در این تماس تلفنی باز هم به تکرار ادعای بی‌اساس و نخ‌نمای خود مبنی بر حضور نظامی ایران در سوریه پرداخت و گفت: من اصول خود در خصوص سوریه را مورد تأکید قرار دادم. قبل از هر چیز ایران باید از تمام سوریه خارج شود، دوم اینکه ما در برابر هر تلاشی برای ایجاد پایگاه نظامی از سوی ایران و نیروهای نیابتی‌اش در نزدیکی مرز یا در عمق سوریه دست به اقدام خواهیم زد و در حال جلوگیری از آن هستیم. ما در برابر این تلاش‌ها در هر جایی از سوریه می‌ایستیم.

محمدباقر نوبخت در صفحه شخصی خود در اینستاگرام درباره تخصیص افزایش حقوق بازنشستگان و کارکنان دولت نوشت: همان گونه که در نشست خبری اعلام کردم، بر اساس توافق مشترک سازمان برنامه و بودجه و خزانه‌داری کل کشور اعتبارات مورد نیاز برای پرداخت حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان با احتساب افزایش مصوب سال ۹۷ تأمین و تخصیص یافته است. اما واریز حقوق بجز تأمین بودجه نیازمند صدور احکام حقوقی جدید توسط دستگاه‌ها است و من در نشست خبری هم از همه دستگاه‌ها خواستم که هر چه سریع‌تر نسبت به صدور احکام جدید سال ۹۷ اقدام کنند، طبق گزارش‌های دریافتی حقوق بازنشستگان با توجه به صدور احکام جدید آنها توسط سازمان بازنشستگی کشوری بموقع پرداخت شده و همین طور برخی دستگاه‌ها، اما سازمان‌ها و وزارتخانه‌هایی که هنوز موفق به صدور احکام جدید سال ۹۷ نشده‌اند، حقوق کارکنان آنها طبق ماه‌های قبل و به صورت علی‌الحساب پرداخت شده است.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه تابوهای غیرمنطقی و بدون مبنای شرعی و فرهنگی باید شکسته شود، از رایزنی این کمیسیون با قوای مختلف و مراجع عظام تقلید برای حضور خانوادگی در ورزشگاه‌ها خبر داد. احمد مازنی در گفت‌وگو با خانه ملت، با بیان اینکه برای شکستن این تابوها باید متناسب با شرایط جدید جامعه ایرانی اراده جدی شکل بگیرد، افزود: این تابوهای غیرمنطقی که هیچ مبنای شرعی، دینی و فرهنگی ندارد، باید شکسته شود، لذا کمیسیون فرهنگی در اجلاسیه سوم در سطح مجلس و در ارتباط با سایر قوا و نهادها با رایزنی، گفت‌وگو و همچنین ارتباط با مراجع عظام تقلید و بزرگان حوزه علمیه  به دنبال این است که شرایطی فراهم شود که مردم در عین رعایت اصول و ارزش‌ها و باورهای دینی و هنجارهای اجتماعی کشور و نظام در ورزشگاه‌ها حضور یافته و شاد باشند و شادی و نشاط در عمق جامعه ایرانی بیش از پیش شکل بگیرد.

علی اسلامی بیدگلی
کارشناس بازار سرمایه
طی ماه‌های گذشته منابع مالی سرگردان در جامعه از بازاری به‌سوی بازار دیگر در حال گردش بوده است. متأسفانه در ماه‌های پایانی سال 96 و ابتدایی ۹۷، مردم سرمایه خود را به‌سمت بازار ارز هدایت کردند و به واسطه فشار تقاضا، نرخ ارز در بازار آزاد به‌صورت لجام گسیخته به روند صعودی خود ادامه داد تا به نقطه‌ای رسید که منجر به رشد بی‌رویه قیمت کالاهای اساسی و ضروری مبتنی بر ارز شد. پس از رشد نرخ ارز، برخی از سرمایه‌گذاران به‌سمت خرید سکه و طلا روی آوردند. هجوم به بازار طلا نیز منجر به رشد حدود ۱۰۰ درصدی بهای سکه شد. حتی طرح پیشنهادی در پیش فروش سکه نیز نتوانست کفاف حجم زیاد تقاضا را بدهد و به همین دلیل پس‌از مدتی متوقف شد. اما این پایان ماجرا نبود، با بروز حباب بیش از ۵۰۰ هزار تومانی در سکه بویژه در معاملات آتی سکه، بورس کالا و عبور نرخ دلار و یورو در بازار غیر رسمی از مرزهای روانی، منابع ابتدا به‌سمت بازار خودرو و سپس به سوی بازار مسکن هدایت شد.
ورود این منابع به بازارهای خودرو و مسکن نیز منجر به رشد بیش از ۳۰ درصدی قیمت انواع خودرو در بازار آزاد و رشد کم سابقه قیمت مسکن درکشور بخصوص برخی از مناطق پرتقاضا شد. این درحالی است که افزایش نرخ دراین بازارها هیچ کمکی به بخش مولد اقتصاد نمی‌کند. مسکن در بعد سفته بازی خود رشد کرده و خودرو نیز در بازار آزاد که عمده آن در دست دلالان است، رشد داشته است و با توجه به محدودیت‌های افزایش قیمت در خودروهای داخلی، حتی درجهت بهبود منابع مالی خودروسازان و بخش‌های وابسته آن هم کمکی نکرد. اکنون به نظر می‌رسد که با رشد این بازارها، منابع در حال حرکت به سمت بازار سرمایه است.
با ورود این منابع به سمت بازار سرمایه، طی دو روز معاملاتی گذشته (23 و 27 خرداد ماه جاری)، شاخص بورس بیش از پنج هزار واحد رشد داشته و از مرز ۱۰۲ هزار واحد فراتر رفته و رکوردهای تاریخی بی‌سابقه‌ای را به ثبت رسانده است. بدون شک ورود منابع مالی سرگردان به سمت بازار سرمایه، در نوع خود بیشترین میزان تأثیر‌گذاری در رونق اقتصادی را در مقایسه با سایر حوزه‌هایی که به آن اشاره شد، خواهد داشت. ذکر این نکته لازم است که دلیل رشد قابل ملاحظه منابع ورودی به بازار سرمایه، توقف رشد در سایر بخش‌ها و البته جذابیت کمتر بازار پول و اوراق بدهی است.
در این بین سهام شرکت‌هایی که صادرات دارند یا قیمت محصولات آنها بر مبنای قیمت‌های جهانی محاسبه می‌شود، بیشترین میزان منابع نقدی ورودی و تقاضا را به‌خود اختصاص داده است. برهمین اساس شرکت‌های فلزی، معدنی و پتروشیمی‌ها، بیشترین اقبال را برای سرمایه‌گذاران داشته‌اند و بیش از ۷۰ درصد از رشد ۵۰۰۰ واحدی شاخص طی دو روزاخیر، به صورت مستقیم و غیرمستقیم مربوط به این حوزه‌ها بوده است. رشد ارزهای خارجی دربرابر ریال و افزایش نرخ‌های جهانی این دسته از محصولات و کاهش اخبار منفی ناشی از توافق‌های بین‌المللی طی روزهای گذشته، در کنار دلایلی که درابتدا ذکر شد، عواملی است که منجر به افزایش انتظاری درآمد این دسته از شرکت‌ها شده است. پیش‌بینی می‌شود با فرض ثبات سایر متغیرها، عایدی سال ۹۷ بسیاری از شرکت‌های صنایع مورد اشاره، رشد بیش از ۵۰ درصدی را تجربه کند و بدیهی است که با این نرخ رشد در عایدی هر سهم، برخی از سرمایه‌گذاران از ریسک سیاسی صرفنظرکرده و به خرید سهام در بازار سرمایه اقدام کنند.
دراین شرایط به‌نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران بخصوص تازه واردها باید دقت زیادی در نوع و نحوه خرید سهام داشته باشند. برهمین اساس کماکان توصیه می‌شود سرمایه‌گذارانی که آشنایی کمتر یا تجربه اندکی در بازار سرمایه دارند، به‌صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها دارای دو ویژگی نقد شوندگی بالاترو ریسک پایین‌تر به‌دلیل تنوع بخشی هستند.

علاوه براین سرمایه‌گذاران صرفاً بخشی از پس اندازهای خود را به بازار سرمایه اختصاص دهند تا در زمان رکود یا افت احتمالی بازار سرمایه، خسران کمتری داشته باشند. با تأکید توصیه می‌شود، سرمایه‌گذاران از خرید اعتباری به واسطه احتمال بروز ریسک‌های سیاسی یا کاهش قیمت‌های جهانی و نوسان نرخ ارز و همچنین از تصمیمات هیجانی اجتناب کنند. تجربه‌های قبلی بویژه تجربه سال ۹۲ نشان داده است که تداوم یک روند صعودی بدون وقفه که عمدتاً ناشی از بروز رفتارهای هیجانی سرمایه‌گذاران بوده است، در بلند مدت منجر به افت ارزش سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول شده است. بازار سرمایه، بازار بلند مدتی است و افزایش انتظارات کسب بازده‌های اتفاقی کوتاه مدت، رشد پایدار بلندمدت را به‌خطر خواهد انداخت. درهمین راستا سرمایه‌گذاران د‌ر تصمیم به خرید سهام، مروری بر اتفاقات سال ۹۲ داشته باشند. سال ۹۲ وقایع مشابهی اتفاق افتاده بود. ارز در مدت کوتاهی رشد بیش از ۱۰۰ درصدی کرده بود و قیمت‌های جهانی نیز رشد نسبتاً قابل ملاحظه‌ای داشت، در آن زمان تجربه رشد‌های چند ده درصدی در یک بازه کوتاه منجر به رکود چند ساله بازار سرمایه شد. تجربیات بسیارکوچک و بزرگ دیگری نیز در گذشته نشان می‌دهد که بروز نوسانات شدید در کوتاه مدت، منجر به خسران سرمایه‌گذار خرد می‌شود. در جمع‌بندی به‌نظر می‌رسد، اینکه مردم این روزها به‌جای سرمایه‌گذاری در ارز، طلا، بخش سفته بازی مسکن و اتومبیل، تصمیم گرفته‌اند در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری نمایند، بسیار اقدام شایسته و قابل تقدیری است و قطعاً رشد ارزهای خارجی و قیمت‌های جهانی، فرصت‌های قابل توجهی را در هر دو حوزه افزایش عایدی هر سهم و ارزش جایگزینی بسیاری از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس خواهد داشت. بدین ترتیب لازم است تا تدابیری اندیشیده شود تا این روند در ضمن تداوم، منجر به بروز تجربیات ناموفق گذشته نشود. یکی از اقداماتی که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد، فرهنگ‌سازی توسط سازمان بورس اوراق به‌عنوان متولی بازار سرمایه است. اقدام دیگر تلاش بورس‌ها در تسریع مجوزهای افزایش سرمایه و پذیرش شرکت‌ها می‌تواند باشد. این اقدام منجر به افزایش ارزش پایه بازار سرمایه همزمان با افزایش صورت کسر می‌گردد و باعث می‌شود تمامی منابع ورودی صرفاً صرف افزایش بیش از حد قیمت‌ها نشود.