امام صادق عليه ‏السلام: هر كس سه بار بر تو خشم گرفت ولى به تو بد نگفت، او را براى خود به دوستى انتخاب كن.
معدن الجواهر ص 34

انقلاب فضای مجازی، فضایی متفاوت نسبت به همه دوره‌های مختلف زندگی تاریخی و اندیشه‌ای و فرهنگی انسان رقم زده؛ گرفتار مخاطره دانش کاذب فست‌فودی شده‌ایم و  اندیشه‌های سست‌پایه و نوشته‌های غیرواقعی با سرعت در حال تکثیر است.
بخشی از پیام وزیر فرهنگ و ارشاد به مناسبت هفته کتاب

برنامه‌ریزی برای هفته کتاب نباید به‌صورت مقطعی باشد. اینکه چقدر هفته کتاب مردمی شده و اشاعه پیدا می‌کند به‌همت رسانه‌ها نیز بازمی‌گردد. رسانه‌ها باید در این ایام و حتی پیش از آن و در طول سال و با توجه به بینش خود به مردم جهت بدهند و به آنها آگاهی ببخشند.
بخشی از گفته‌های این نویسنده در گفت‌وگو با ایسنا

 

بهروز غریب‌پور  
نویسنده و کارگردان تئاتر
از امروز و همزمان با برگزاری مراسم افتتاحیه‌ای به میزبانی اهالی یزد، مردم سراسر کشورمان به مدت یک هفته شاهد ویژه‌برنامه‌های متعددی با محوریت کتاب و ترویج کتابخوانی خواهند بود؛ برنامه‌هایی که از جمله آنها می‌توان به طرح تخفیف فصلی کتاب اشاره کرد. طرحی که با توجه به محدودیت مالی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد ابتدا قرار بود در دوره جاری تنها به تهرانی‌ها اختصاص داشته باشد اما با تجدید نظر وزیر ارشاد همچون دوره‌های پیشین به شکلی سراسری برگزار می‌شود.

منکر اثرگذاری مناسبت‌های تقویمی و رویدادهایی از قبیل روز کتابخوانی یا همین هفته کتابی که از امروز بیست‌وهفتمین دوره‌اش آغاز شده نیستم. با این حال معتقدم برای افزایش سرانه مطالعه به اقداماتی جدی‌تر و زیربنایی‌تر از چنین کارهایی نیاز داریم. رسانه ملی یا همان رادیو و تلویزیون از جمله سازمان‌ها و ارگان‌هایی‌اند که با بی‌توجهی به نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در زندگی مردم، کمترین کار ممکن را انجام می‌دهد. اگر همین حالا من جای ریاست سازمان صدا‌وسیما را می‌گرفتم یکی از نخستین اقداماتم اختصاص یک کانال مجزا و خاص به کتاب و ویژه‌برنامه‌های مرتبط با آن بود؛ یک شبکه تلویزیونی که تمام روز به معرفی کتاب و برنامه‌های مرتبط به آن اختصاص داشته باشد. خصوصاً که مسئولان رسانه ملی به کتاب و وقایع مرتبط با آن تنها در حد خبر اکتفا می‌کنند. شاید هر از گاهی و به ندرت شاهد پخش برنامه‌هایی مرتبط با کتاب باشیم اما این برنامه‌ها آنقدر کمند که تأثیر چندانی بر ذهن مخاطبان بر جای نمی‌گذارند. کافی‌ است سری به مدارس بزنید تا ببینید نسل امروز چقدر با شاعران، نویسندگان و بزرگان ادبیاتمان بیگانه است. این مسأله که می‌گویم فقط به فلان اسم و فلان کتاب محدود نمی‌شود. نسل امروز اطلاعات چندانی درباره ادبیات ندارد. ای کاش مسئولان رسانه ملی متوجه شوند که آسیبی متوجه زبان فارسی شده؛ آن هم در شرایطی که با برنامه‌ریزی اصولی و اصلاح زیرساخت‌ها می‌توان حداقل فکری برای نسل‌های جدید کرد. اگر چنین شبکه‌ای در تلویزیون ایجاد شود آن وقت است فضایی برای نقد کتاب فراهم می‌شود، کتاب‌ها خوانده می‌شوند، معرفی می‌شوند و حتی ناشران تریبونی برای تازه‌های نشر و همچنین آثار ارزشمند خود پیدا می‌کنند. اگر مردم بدانند کسی که با کتاب رفیق شود هیچگاه تنها نمی‌ماند حتماً در برنامه‌ریزی‌های روزانه خود زمانی را به آن اختصاص می‌دهند.
انگار کسی نمی‌خواهد به این مسأله توجهی داشته باشد؛ کافی است نگاهی به وضعیت تیراژ کتاب‌ها در پنجاه‌‌شصت سال اخیر بیندازیم تا ببینیم وقتی نزدیک به هفتاد درصد جمعیت کشورمان در زمره بی‌سوادان قرار داشتند کتاب‌ها در تیراژ 2 تا 5 هزار نسخه‌ای منتشر می‌شدند. اما حالا که بخش عمده‌ای از مردم تحصیلاتی در سطوح بالای دانشگاهی دارند تیراژ کتاب‌ها به 500 نسخه رسیده است. نگاهی گذرا به آمار کافی است تا مسئولان فرهنگی بدانند چه بر سر حوزه کتاب آمده است. در این شرایط آنهایی که کاری از عهده‌شان ساخته است اما کوتاهی کرده‌اند باید مراسمی برای سوگواری کتاب برگزار کنند. امیدوارم حداقل در خلال برگزاری هفته کتاب مسئولان فرهنگی توجهی به مشکلاتی که گریبانگیر کتاب و اهالی‌شده بکنند.

محمد علی جعفریه  
مدیر مسئول نشر «ثالث»
شش سال قبل روز کتابگردی به پیشنهاد احمد مسجد جامعی در فعالیت‌های فرهنگی هفته کتاب جای گرفت که با استقبال خوبی هم روبه‌رو شد. در بخشی از فراخوان کتابگردی امسال که همزمان با سی‌ام آبان ماه، آخرین روز هفته کتاب برگزار می‌شود آمده:«امسال در حالی به استقبال برنامه کتابگردی می‌رویم که تحریم‌ها بر انتشار کتاب نیز تأثیر گذاشته و باعث گرانی قیمت کتاب شده است. نباید بگذاریم چراغ کتابفروشی‌ها خاموش یا کم‌نور شود،

«کتابگردی»، روزی است که شش سال قبل به پیشنهاد احمد مسجد جامعی در فعالیت‌های سالانه فرهنگی جایگاهی جدی میان مردم و اهالی فرهنگ و هنر پیدا کرد. پویشی که از همان ابتدا سر و شکلی مردمی داشت و فراتر از فعالیت‌های دولتی‌ها توانست با استقبال خوبی از سوی کتابخوانان روبه‌رو شود. افزون بر اینکه در شورای سیاستگذاری این کتابگردی امسال هستم اما در تمام سال‌هایی که از مردم و کتابفروشان برای شرکت در این روز دعوت شد من هم به‌همراه دوستانم در کتابفروشی ثالث در آن شرکت کردیم. بنابر تجربه شخصی‌ام معتقدم این پویش جایگاهی خوبی میان کتابخوانان پیدا کرده با این حال همچنان نیازمند برنامه‌ریزی‌های جدی تری از جمله تأسیس دبیرخانه‌ای دائمی برای برگزاری هرچه پررنگ‌تر و هدفمند‌تر آن هستیم. البته این دبیرخانه بهتر است که جایی نظیر دفتر اتحادیه ناشران و کتابفروشان دایر شود که ماهیت غیردولتی بودن آن همچنان حفظ شود.
همکاران کتابفروش هم می‌توانند طبق روال این چند سال اخیر با دعوت از اهالی کتاب و همچنین هنرمندان شرایط دیدار آنان با مردم را فراهم کنند. این کار نه تنها به رونق بیشتر برنامه‌های این روز می‌انجامد بلکه حتی منجر به‌شکل‌گیری تعاملی دوسویه میان اهالی فرهنگ و هنر و همچنین مردم می‌شود. امسال هم طبق روال دوره‌های گذشته کتابفروشان در حدی که توان اقتصادی آنان و قوانین اتحادیه اجازه بدهد آثار خود را در این روز با تخفیف ارائه خواهند کرد.
حداقل کاری که مسئولان دولتی و شهرداری برای حمایت این پویش می‌توانند انجام بدهند این است که هزینه بخشی از این تخفیف را تأمین کنند؛ چراکه این قبیل تخفیف‌ها در راستای حمایت از خوانندگان انجام می‌شود و اثری برای کتابفروشان نخواهد داشت.
یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح جلب توجه مردم به کتابفروشی‌های محله‌های آنان است، بنابراین از همه مردم و کتابخوانان درخواست می‌کنم که حداقل در روز کتابگردی از مراجعه به‌کتابفروشی‌های معروف اجتناب کنند و به سراغ نزدیک‌ترین کتابفروشی محل زندگی‌شان بروند. شاید این قبیل اقدامات در نگاه نخست اقدامی نمادین به‌شمار آیند اما همین‌ها در دراز مدت استقبال مردم از کتابفروشی‌ها را به‌دنبال خواهند داشت.  با اینکه نمی‌توان منکر تأثیر منفی شرایط اقتصادی بر تمام بخش‌های زندگی مردم شد اما نکته‌ای که ما اهالی نشر همچنان به آن امید داریم این است که قشر کتابخوان اهالی کتاب و فعالان عرصه نشر را تنها نگذارند، در روزگار فعلی همین حمایت است که چراغ نشر را تا اندازه‌ای روشن نگه داشته است.

عادل فردوسی‌پور در تلویزیون برنامه ندارد و گزارش هم نمی‌کند اما کارش را به‌شکل‌های دیگر ادامه می‌دهد. نمونه‌اش هم مستند «دیه‌گو مارادونا» به کارگردانی آصف کاپادیا است که با گزارشگری و تهیه‌کنندگی عادل فردوسی‌پور به‌تازگی دوبله شده است. این مستند به مدیر دوبلاژی وحید منوچهری‌فر برای یکی از سایت‌های پخش فیلم دوبله شده و علاوه بر عادل فردوسی‌پور 20 هنرمند دوبله دیگر مانند فریدون اسماعیلی، حمید منوچهری، جواد پزشکیان، محمود فاطمی و  سیامک اطلسی حضور داشته‌اند. این مستند با بیش از ۵۰۰ ساعت فیلم از زندگی مارادونا که هرگز دیده نشده ساخته شده و بزودی برای پخش از این سایت تماشای فیلم آماده می‌شود.

اسمائیل علوی
تاریخ تمدن با ارائه شواهدی بسیار از توأمانی سنت الهی «ارسال رسل» با مراحل تکوین زندگی انسان به‌ عنوان یک اصل ثابت، صحه گذاشته و خطی پررنگ از نبوت در طول تاریخ ترسیم می‌نماید. انبیا در یک صف، یک سنگر- سنگر توحید – و یک خط کلی قرار داشته و از شیوه و سیره مشترکی برخوردارند. هر یک از آنان ضمن تأیید حقانیت پیامبر قبلی، خبر از آمدن پیامبری بعد از خود داده‌اند تا آنکه این سلسله به خاتم آنان، نبی گرامی اسلام(ص) ختم شده است. منطق نبوت براصل ویژگی‌های فردی و ظرفیت‌های ذاتی نبی(ص) استوار است. بدین معنا که پیامبران قبل از برانگیخته شدن، برگزیدگان الهی بوده و به تناسب مأموریت و رسالت خویش از قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای برخوردار بوده‌اند. تصریحات تاریخی نیز تصویر واضحی از این ویژگی‌ها به دست می‌دهند که با آنچه در کتب آسمانی و کلام وحی آمده قرابت دارد. حکمت بعثت پیامبران هم متکی بر این استدلال است که هدف انبیا، عبور دادن بشریت از وادی «غریزه» به عالم «عقل» و دستیابی انسان به مراحل کمال معنوی می‌باشد. بنابراین به دور ازعقل و منطق نیست که فرستاده خدا از برتری‌های زیستی برخوردار بوده و فراتر از انسان‌های معمولی دارای امتیاز خاصی باشد.  در ادبیات دینی از این امتیاز با عنوان «عصمت» یاد می‌شود که رسول گرامی اسلام(ص) در یک روند تکاملی از آدم تا خاتم، به اوج و قله آن دست یافته و کلام وحی نیز برآن صراحت دارد. یکی از جلوه‌های عصمت در زندگی پیامبراسلام(ص) آن است که درعین ولادت و رشد و نمو در میان جامعه جاهلی و با وجود آنکه «یتیم» و«امی» بوده و از کسی نیاموخته بود، با نادانی و جاهلیت به مقابله برخاست و آیینی جهانی را تأسیس و(ازنزد خدا) کتابی آورد که راهنمای بشریت تا ساحل ابدیت است. پیامبر گرامی اسلام(ص) دارای مقام و مرتبه‌ای از معنویت است که خداوند او را ظرف و ظرفیت وحی قرار داده و حجت و فرستاده خود به سوی مردم می‌شناساند تا بندگان را، مژده دهنده و بیم دهنده باشد. پرواضح است که برای استمرار رسالت محمدی(ص) بعد‌ از پیامبر اسلام(ص) بنیانی ثابت و استوار، هم‌سطح عصمت پیامبرخدا، لازم می‌بود تا در گذر زمان، درخشش مکتب نبوی در تیرگی‌های برخاسته از هوی وهوس افراد، فرو نرود.امری که عقل و وجدان نیز بر ضرورت آن صحه می‌گذارند. از این رو خدای سبحان در حجة‌الوداع با ابلاغ آخرین مأموریت به رسول خویش، او را به معرفی علی(ع) به‌ عنوان جانشین پیامبر اسلام(ص) و استمراربخش رسالت، در قالب امامت وادار می‌کند و از این اقدام در لسان‌وحی با عنوان کمال دین یاد می‌کند. تقریباً یک قرن بعد از پیامبراسلام، امام جعفر صادق(ع) هشتمین حلقه از سلسله نورانی عصمت و طهارت و ششمین جانشین رسول گرامی اسلام(ص) عهده‌دار استمرار رسالت می‌شود و بار دیگر پرچم دیانت اسلام را در شهر مدینه به اهتزاز درمی‌آورد.آن حضرت(ع) در فاصله فروپاشی و روی کار آمدن خلافت «اموی» و«عباسی» مجال می‌یابد تا اندیشمندان و طالبان علم را از دانسته‌های خود سرشار کرده و به قله‌های رفیع علوم مختلف رهنمون شود. رویکرد امام صادق(ع) تعلیم معارف دین و تربیت نسلی بود تا بتواند از حریم دین صیانت و با انحرافات ایجاد شده در طول سالیان مقابله نماید. آن حضرت در کنار تبیین حقایق دین به نقد نحله‌های دینی همچون «معتزله»، «اشاعره»، «خوارج»، «کیسانیه»، «زیدیه» و... پرداخت و از این رهگذر به بنای جامعه‌ای صالح که مسئولیت گسترش خط اهل‌بیت را در میان امت اسلام بردوش گیرد، روی آورد. اخلاق و سلوک رفتاری امام صادق(ع) ترسیم‌گر رفتار رسول گرامی اسلام(ص) بود.آن حضرت(ع) با بلندطبعی و رواداری نسبت به کسانی که با وی دشمنی می‌ورزیدند، بارها می‌فرمود: «مروت، بخشش درباره کسانی است که به ما ظلم کرده‌اند».

صبح روز چهارشنبه 22 آبان ماه با یک خبر خوش برای سینمادوستان آغاز شد؛ بازگشت «خانه پدری» به سینما. این بار خبر در شکل و شمایل کاملاً رسمی روی خروجی سایت سازمان سینمایی قرار گرفت. معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در گفت‌وگویی با روابط عمومی این سازمان از ادامه اکران فیلم «خانه پدری» خبر داد و گفت: «الان نامه دادستانی تهران مبنی بر رفع توقیف این فیلم را دریافت کردیم» سید محمد مهدی طباطبایی‌نژاد در صحبت‌های کوتاهش به‌صورت مشخص از سه نفر که با همکاری و تعامل آن گره توقیف «خانه پدری» گشوده شد، تشکر کرد. او ابتدا از تدبیر ریاست محترم قوه قضائیه جهت دستور ویژه رسیدگی برای رفع توقیف فیلم «خانه پدری» گفت و اعلام کرد که همکاری مسئولان قوه قضائیه به انسجام و همدلی جامعه سینمایی کشور کمک می‌کند. او همچنین به تلاش‌های سید عباس صالحی اشاره کرد که در این ایام در سکوت شخصاً پیگیر تعیین تکلیف فیلم بوده است: «وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، شخصاً موضوع را دنبال کردند و رایزنی‌های لازم با رئیس محترم قوه قضائیه انجام شد و با همت ایشان به نتیجه رسید.» انتشار خبر بازگشت «خانه پدری» به سینما و رفع توقیف دوباره آن روز گذشته با واکنش اهالی سینما همراه بود و برخی چهره‌های سینمایی همچون افشین هاشمی با انتشار پست در صفحه اینستاگرام‌شان مخاطبان را به تماشای فیلم دعوت کردند. در مدت زمان دو هفته بلاتکلیفی فیلم اهالی سینما با انتشار بیانیه‌ رسمی یا انتشار یادداشت در صفحات شخصی‌شان حمایتشان را از کیانوش عیاری اعلام کردند و نسبت به ایجاد فضای ناامن در سینما ابراز نگرانی کردند. حالا آنطور که در خبر سازمان سینمایی آمده «خانه پدری» مثل سابق با رده‌بندی سنّی ۱۵+ و محدودیت سالن نمایش به نمایش در می‌آید. به فاصله چند ساعت بعد از اعلام این خبر پیش‌فروش بلیت‌های فیلم هم روی سایت سینماتیکت قرار گرفته و از صبح روز پنجشنبه نمایش فیلم آغاز خواهد شد. واکنش کارگردان «خانه پدری» به رفع توقیف دوباره این فیلم همچون معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی تشکر از قوه قضائیه و به طور مشخص آیت‌الله رئیسی بود. این کارگردان درباره اینکه آیا اصلاحات مجددی در فیلم صورت گرفته هم به فارس گفت: «طبق صحبت‌های صورت گرفته اصلاحاتی به ما ابلاغ شده که در فیلم انجام دادیم و پس از انجام این اصلاحات، دستور رفع توقیف «خانه پدری» صادر شد. عیاری همچنین نسبت به حفظ این تعامل برای برطرف کردن مشکلات فیلم‌های توقیفی هم ابراز امیدواری کرد: «خروج آثار از دایره توقیف برای بدنه سینما بسیار مهم بوده و در جامعه نیز تأثیر مستقیمی خواهد داشت.»

یگانه خدامی

#خانه_پدری

دیروز صبح خبر رفع توقیف فیلم «خانه پدری» سینمایی‌ها و سینمادوستان را خوشحال کرد. فیلمی که بعد از چند سال مدتی پیش به‌صورت محدود اکران و بعد از چند روز با دستور دادستانی توقیف شد. معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی خبر داد که نامه دادستانی تهران مبنی بر رفع توقیف این فیلم به دست‌شان رسیده است. در حالی که این خبر را کاربران زیادی بازنشر می‌کردند کسانی هم با هشتگ خانه پدری می‌پرسیدند که این رفع توقیف به چه قیمتی انجام شده است؟ حذف و سانسور؟ کاهش سالن‌های نمایش دهنده یا کاهش تعداد روزهای نمایش؟ به محمدحسین لطیفی که در برنامه «هفت» حسابی علیه خانه پدری حرف زد و سردبیر مجله همشهری جوان که در توئیتر هم در آن برنامه سینمایی موضع تندی علیه خانه پدری گرفت هم زیاد پرداخته می‌شد. البته کسانی هم بودند که از این رفع توقیف ناراحت بودند و این تصمیم را نقد می‌کردند: «به سردبیر همشهری جوان و باقی دوستاش یواش یواش بگید یهو هول نکنن خانه پدری رفع توقیف شد»، «این وسط سه چهار نفر از فحش خوردن و دیده شدن شون راضی شدند. کسایی که عمیقاً می‌دونم اقل فهم سینمایی ندارند و اگر یک بار حضوری ازشون درباره سینما سه تا سؤال ساده بپرسی از پاسخ می‌مانند.»، «برای رفع توقیف فیلم سیاه خانه پدری فقط می‌شود گفت... متأسفم... متأسف...»، «از فردا سازمان سینمایی و وزارت ارشاد هر مزخرفی رو به اسم فیلم و بدون نظارت به خورد مردم خواهد داد و موضع ما...»، «ایستادگی سازمان سینمایی برای پروانه خانه پدری و مطالبات مردم در فضای مجازی جواب داد و دلواپسان بازهم به دیوار خوردند. این فیلم با وجود فشارهای عجیب و غریب گروه فشار و دلواپسان، رفع توقیف شد. با تشکر از رئیس قوه قضائیه و حسین انتظامی»، «باور بفرمایید اینا همش برای تبلیغاته یعنی عزیزان هنرمند سوراخ تبلیغات و سرزبون افتادن آثارشون رو یاد گرفتن.حالا میخوام استقبال بعد از رفع توقیف رو ببینید»، «خبر درست‌تر این است: فیلم خانه پدری، در تهران رفع توقیف شد.»، «با رفع توقیف خانه پدری، احتمالاً محمدحسین لطیفی مجری برنامه هفت مجدداً باید بره تو کیسه قرص‌هاش دنبال قرص زیر زبونی بگرده.»، «برای ما که ندیدیم اگر بریم سینما احتمالاً با موضوع جدیدی مواجه میشیم. یه اثر نیم ساعته که توش دختره پدر و برادرش رو دار میزنه و کلاً در مورد نه به خشونت علیه مردانه...»، «زود برید «خانه پدری» رو ببینید تا دوباره یه نهاد دیگه فیلم رو توقیف نکرده».

چرا ما تعطیل نیستیم؟

دیروز و با ادامه آلودگی هوا در تهران مهدکودک‌ها و مدارس ابتدایی این شهر تعطیل بود. هر بار با تعطیلی این مقطع صدای بقیه دانش‌آموزان به اعتراض بلند می‌شود که چرا ما را تعطیل نمی‌کنید؟ البته فقط آنها به این تعطیلی معترض نیستند. بسیاری از پدر و مادرهای شاغل با تعطیلی دبستان‌ها مشکل دارند یا شهروندان زیادی هستند که می‌گویند تعطیلی مدارس کاری برای رفع آلودگی هوا انجام نمی‌دهد. دیروز هم شاهد این بحث و حرف‌ها در شبکه‌های اجتماعی بودیم: «دبیرستانی‌ها چه گناهی کردن که باید این هوای آلوده رو تحمل کنن؟»، «یعنی تعطیلی مهدکودک‌ها و حتی مدارس ابتدایی، بدون اینکه والدین تعطیل باشند دقیقاً با چه منطقی اتخاذ شده؟»، «دبیرستانی‌ها به اندازه کافی آب بنوشید تا آبششاتون تقویت بشن و با شست‌و‌شوی دستگاه گوارش و رفع عطش و خشکی دهان اثرات ناشی از آلودگی هوا کاهش یابد.»، «هرچی سن بالاتر می‌رفته بدبختیام بیشتر می‌شده ولی خدایی دبیرستانی‌ها هواشون با دبستان فرق داره؟ یا هوای دبیرستانی‌ها پاکه؟ یا آبشش دارن؟»، «دلیل این تبعیض قائل شدن چیه مگه دبیرستانی‌ها و دانشجو‌ها نفس نمی‌کشند؟!»، «حالا ما رو تعطیل کنید تا سرطان نگیریم بعد در موردش بحث کنید»، «یا همه رو تعطیل کنید یا اصلاً تعطیل نکنید مدرسه‌ها رو مگه ما ریه نداریم.»، «بزرگ‌ترها هم ریه‌شون در معرض آسیب هست. لطفاً اونها رو هم ببینید.»، «توی مسیر، دانش‌آموزای دبستانی رو می‌دیدم که با وجود اینکه امروز تعطیل هستند اما توی این هوای آلوده مجبورن با مادراشون برن سر کار تا توی خونه تنها نباشن».